صرف ریسک و توزیع بازدهی سهام در بورس اوراق بهادار تهران
سومین کنفرانس بین المللی مدیریت، حسابداری و حسابرسی پویا
خرید و دانلود فایل مقاله
با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 16 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.
مشخصات نویسندگان مقاله صرف ریسک و توزیع بازدهی سهام در بورس اوراق بهادار تهران
چکیده مقاله :
کلیه سرمایه گذاران به هنگام ورود در بازارهای مالی در مرحله اول به دنبال یافتن راهکارهایی برای کسب بازده اضافی نسبت بهسایر سرمایه گذاری های جایگزین می باشند. بازده اضافی یا به عبارتی صرف ریسک دارایی، به بازده دارایی مورد نظر در یک دورهمنهای بازده دارایی بدون ریسک در همان دوره گفته می شود. در حقیقت سرمایه گذاران با افزایش درجات ریسک، جویای کسببازدهی اضافی بیشتری هستند تا بتوانند ریسک متحمل شده را جبران نمایند. از این رو تحقیق حاضر به بررسی ارتباط میان صرفریسک و توزیع شرطی بازدهی سهام پرداخته است. قلمرو زمانی تحقیق حاضر شامل یک دوره زمانی 10 ساله از سال 1386 تاسال 1395 می باشد و جامعه آماری مورد مطالعه این پژوهش، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برایتخمین مدل های پژوهش از داده های پنلی بهره گرفته و با اوراق بهادار بدون ریسک ارایه جداول و استفاده از ابزارهای آمار توصیفی نظیر شاخص مرکزی وپراکندگی، به توصیف داده های پژوهش پرداخته شده است. همچنین از آزمون همبستگی و آزمون های مربوط به داده های تابلوییبهره گرفته شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که بین نوسانات بازار و توزیع شرطی بازدهی سهام در شرکتهای پذیرفته شدهدر بورس اوراق بهادار تهران ارتباط معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که بین نوسانات ویژه و توزیع شرطیبازدهی سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارتباط معنی داری وجود دارد.
کلیدواژه ها:
کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله
کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا MANAGECONF03_057 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:
نحوه استناد به مقاله :
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
سودمند، مهدی و دعایی، میثم،1397،صرف ریسک و توزیع بازدهی سهام در بورس اوراق بهادار تهران،سومین کنفرانس بین المللی مدیریت، حسابداری و حسابرسی پویا،تهران،https://civilica.com/doc/826141
در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1397، سودمند، مهدی؛ میثم دعایی )
برای بار دوم به بعد: ( 1397، سودمند؛ دعایی )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.
مدیریت اطلاعات پژوهشی
اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.
مقالات پیشنهادی مرتبط
مقالات فوق بر اساس داده کاوی مقالات مطالعه شده توسط پژوهشگران محاسبه شده است.
مقالات مرتبط جدید
مقالات فوق اخیرا در حوزه مرتبط با این مقاله به سیویلیکا افزوده شده اند.
طرح های پژوهشی مرتبط جدید
طرح های پژوهشی فوق اخیرا در حوزه مرتبط با این مقاله به سیویلیکا افزوده شده اند.
به اشتراک گذاری این صفحه
اطلاعات بیشتر درباره COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.
راهنمای پژوهشگران و دانشجویان
راهنمای دبیرخانه کنفرانسها و مجلات
برخی از دانشگاههای عضو
برخی از سازمانهای عضو
سازمان انرژی اتمی ایران
سازمان ملی استاندارد
سازمان مدیریت صنعتی
اداره کل نظارت فنی و مهندسی قوه قضاییه
سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران
وزارت نیرو
مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی
لیست همه مراکز عضو
دفتر مرکزی انتشارات بوم سازه (سیویلیکا): تهران، بزرگراه جلال آل احمد، بین خیابان کارگر و بزرگراه چمران، کوچه پروانه، پلاک ۴، ساختمان چمران، طبقه ۴، واحد ۳۱
تمامی خدمات پایگاه سیویلیکا ، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعالیت های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است
صندوق سرمایه گذاری مشترک
به منظور گسترش فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و افزایش مشارکت هموطنان عزیز در بورس اوراق بهادار، کارگزاری بانک اقتصادنوین با ضمانت این بانک به تاسیس صندوق سرمایه‌گذاری بانک اقتصادنوین اقدام کرده است.
این صندوق به عنوان چهاردهمین صندوق سرمایه‌گذاری از نوع کوچک، ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت خواهد کرد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک نهادهای سرمایه‌گذاری با مدیریت حرفه‌ای هستند که با برخورداری از تنوع در سرمایه‌گذاری‌ها و قدرت نقدشوندگی بالا، از سایر نهادهای سرمایه‌گذاری متمایز میشوند.
هدف از تشکیل صندوق سرمایه‌گذاری مشترک یک کاسه کردن منابع سرمایهگذاران جزء و افراد غیرحرفه‌ای، و در نهایت تشکیل سبدی از دارایی‌ها و مدیریت این سبد است.
مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری افرادی هستند حرفه‌ای که با استفاده از تخصص خود در زمینه سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف، می‌کوشند با پذیرش سطح معقولی از ریسک به بیشترین بازدهی ممکن دست یابند.
علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه‌گذاری مشترک بانک اقتصادنوین می‌توانند در دوران پذیره‌نویسی اولیه یا در طول فعالیت صندوق (به مدت دو سال) به درخواست صدور واحدهای سرمایه‌گذاری اقدام کنند. در طول دوره پذیره‌نویسی امکان ابطال واحد سرمایه‌گذاری وجود ندارد. سرمایهگذاران در صورتی که قصد صدور و یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری را دارند، باید به یکی از شعب منتخب مراجعه کنند.
مزایای صندوق سرمایه‌گذاری مشترک
- قابلیت بازخرید واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق به منظور ارتقای درجه نقدشوندگی واحدهای سرمایه‌گذاری
- اعمال مدیریت حرفه‌ای و تخصصی یکسان بر وجوه کلیه سرمایهگذاران
- خرید و فروش آسان واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق برای سرمایهگذاران؛ زیرا خود صندوق هم فروشنده و هم خریدار واحدهای سرمایه‌گذاری است
- تنوع بخشی و توزیع سرمایه در صنایع و شرکتهای مختلف
- هزینه‌های عملیاتی کمتر، اداره وجوه در اختیار صندوق به شیوه‌ای حرفه‌ای و در مقیاسی وسیع و به تبع آن پائین آمدن هزینه‌های مبادلاتی در مقایسه با سرمایه‌گذاری‌های انفرادی
- صندوق از جانب سرمایهگذاران، کلیه حقوق اجرایی مربوط به اوراق بهادار، از قبیل دریافت سود سهام را انجام می‌دهد
- بر خلاف شرکتهای سرمایه‌گذاری فعال در بورس اوراق بهادار تهران، که به طور عمده سهامدار راهبردی شرکتهای خاصی هستند، صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اتخاذ تصمیمات سرمایه‌گذاری خود انعطاف و آزادی عمل بیشتری دارند. این چنین امتیازی می‌تواند به بهره‌گیری بهتر از فرصت‌های بالقوه کمک کند
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، در کاهش یا افزایش سرمایه خود محدویتی ندارند و بر خلاف شرکتهای سرمایه‌گذاری رایج که به رعایت مواد قانون تجارت و برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده ملزم‌اند صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک چنین محدویت‌هایی ندارند.
ریسکهای موجود در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
دست‌اندرکاران هر صندوق سرمایه‌گذاری مشترک تلاش میکند تا سرمایه‌گذاری در آن صندوق سودآور باشد ولی، احتمال وقوع زیان در سرمایه‌گذاری‌های صندوق همواره وجود دارد. بنابراین، سرمایهگذاران باید به همه ریسکهای سرمایه‌گذاری در صندوق از جمله ریسکهای زیر توجه ویژه مبذول دارند.
ریسک کاهش ارزش دارایی‌های صندوق
صندوق عمدتاً در سهام شرکتها، سرمایه‌گذاری میکند. ارزش سهام شرکتها در بازار تابع عوامل متعددی از جمله وضعیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، صنعت موضوع فعالیت و وضعیت خاص شرکت است. قیمت سهام در بازار می‌تواند کاهش یابد و در اثر آن صندوق و سرمایهگذاران آن متضرر شوند.
ریسک نکول اوراق مشارکت
اوراق مشارکت شرکتها بخشی از دارایی‌های صندوق را تشکیل می‌دهد. گرچه صندوق در اوراق مشارکتی سرمایه‌گذاری میکند که سود و اصل آن توسط یک موسسه معتبر تضمین شده است، ولی این احتمال وجود دارد که ناشر و ضامن به تعهدات خود در پرداخت به موقع سود و اصل اوراق مشارکت مذکور، عمل ننمایند.
ریسک نوسان بازده بدون ریسک
در صورتی که نرخ سود بدون ریسک (نظیر سود علی‌الحساب اوراق مشارکت دولتی) در انتشارهای بعدی توسط ناشر افزایش یابد، قیمت اوراق مشارکتی که سود حداقلی برای آنها تضمین شده است در بازار کاهش می‌یابد. اگر صندوق در این نوع اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری کرده باشد و بازخرید آن به قیمت معین توسط یک موسسه معتبر (اوراق بهادار بدون ریسک نظیر بانک) تضمین نشده باشد، با افزایش نرخ اوراق بدون ریسک، صندوق ممکن است متضرر شود.
- مدیر صندوق: شرکت کارگزاری بانک اقتصادنوین
- ضامن صندوق: بانک اقتصادنوین
- متولی و حسابرس صندوق: موسسه حسابرسی ژرف بین نیکو روش
- ارزش هر واحد سرمایه‌گذاری: 1,000,000 ریال
- حداقل تعداد واحدهای سرمایه‌گذاری هر سرمایه‌گذار: 10 واحد
- نشانی پایگاه اینترنتی صندوق: www.enbankfund.com
صندوق سرمایه‌گذاری مشترک بانک اقتصادنوین تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار (سبا) فعالیت میکند.
اوراق قرضه چیست؟ هر آنچه که باید درباره سرمایه گذاری در اوراق قرضه بدانید
روش‌های مختلفی برای کسب سود و درآمدزایی در بازارهای مالی وجود دارند. هرکدام از این روش‌ها با کمک تکنیک‌های درست می‌توانند نتیجه پرسودی داشته باشند. سرمایه گذاری در اوراق قرضه یکی از این روش‌های کسب سود است که در بازار سرمایه متقاضیان بسیاری دارد. در این مطلب از مجله لندو قصد داریم که درمورد اوراق قرضه صحبت کنیم. بنابراین اگر می‌خواهید در مورد این بازار سرمایه‌گذاری بیشتر بدانید، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.
اوراق قرضه یکی از انواع اوراق بهادار
اوراق بهادار اسناد ارزشمندی هستند که بین افراد حقیقی و حقوقی مبادله میشوند. سرمایه‌گذاری در این اوراق می‌تواند دو جنبه مختلف داشته باشد. از یک سو خرید اوراق بهادار مثل خرید سهام است و خریدار به‌نوعی یکی از مالکان مجموعه فروشنده سهام محسوب می‌شود. اما در جنبه دوم، این اوراق حکم بدهی دارند و صادرکننده اوراق به خریدار بدهکار است، اما دیگر خریدارهای حقیقی و حقوقی در مالکیت نهاد موردنظر دخالتی ندارند.
اوراق بهادار در دسته‌های مختلفی قرار می‌گیرند و هرکدام از این دسته‌ها می‌توانند در عین شباهت، در بسیاری از موضوعات با هم متفاوت باشند. این اوراق به سه دسته اوراق بدهی، ابزارهای مشتقه و اوراق حقوق صاحبان سهام تقسیم میشوند. هرکدام از این اوراق توسط نهادهای مختلف صادر میشوند. اشخاص حقیقی و حقوقی با خرید این اوراق یک معامله انجام می‌دهند که این معامله براساس ایجاد رابطه بدهکار و بستانکار برای هر دو طرف قرارداد بازدهی مالی خواهد داشت. ما در ادامه به‌طور مختصر در مورد انواع دسته‌های اوراق و زیرمجموعه‌های آنها صحبت خواهیم کرد. اما برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بازار معاملات مربوط به اوراق بهادار می‌توانید از مطالب مجله لندو استفاده کنید. لندو یک سامانه مالی معتبر است که با همکاری بانک آینده، وام فوری برای خرید انواع کالا و خدمات در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد.
اوراق بدهی
خرید اوراق بدهی می‌تواند یک سرمایه‌گذاری کوتاه مدت محسوب شود. این اوراق خود شامل اوراق قرضه، صکوک، مشارکت و اسناد خزانه است. به‌عنوان مثال اوراق قرضه نوعی سند معتبر است که با خرید آن نهاد سرمایه‌پذیر موظف است سود مشخصی را در هر بازه زمانی به‌عنوان بدهی خود به خریدار پرداخت کند. این اوراق معمولاً برای کسب درآمد ثابت مناسب است و ریسک کمتری دارد. اما خریداران با سرمایه‌گذاری در اوراق صکوک یا همان اوراق قرضه اسلامی سرمایه خود را در اختیار نهاد صادرکننده قرار می‌دهند تا در نهایت به‌جای دریافت سود ثابت، در مالکیت و بازدهی مالی به‌دست‌آمده سهیم باشند.
اوراق حقوق صاحبان سهام
اوراق حقوق صاحبان سهام هم یکی دیگر از انواع اوراق بهادار است که می‌تواند یکی از روش‌های کسب سود باشد. خریداران این اوراق برخلاف اوراق بدهی، در مالکیت نهاد صادرکننده سهیم میشوند و بازدهی این معامله تنها در دریافت سود خلاصه نمی‌شود. برای خرید اوراق سهام باید وارد بازار بورس شوید. معامله‌گران در این بازار با خرید هر اوراق، بخشی از سرمایه خود را در اختیار مجموعه‌ها قرار می‌دهند. خریدار در نهایت علاوه بر سود، در میزان زیان رسیده هم با مجموعه مورد نظر شریک خواهد بود. بنابراین ریسک این نوع سرمایه‌گذاری نسب به اوراق بدهی بیشتر است، اما در مجموع می‌تواند سود بیشتری را هم نصیب خریدار کند. اوراق حقوق صاحبان سهام شامل زیرمجموعه‌های دیگری از جمله سهام عادی، سهام ممتاز، سهام جایزه و حق تقدم سهام است. تکنیک‌های خرید و فروش هرکدام از این موارد گفته‌شده می‌تواند در بعضی مواقع مشابه یا متفاوت باشد. در مجله لندو می‌توانید از جزئیات این معامله‌ها بیشتر بدانید.
ابزارهای مشتقه
ابزار مشتقه یکی دیگر از روش‌های سرمایه‌گذاری سودمند است که خود به تنهایی ارزش چندانی ندارد، بلکه وابسته به دیگر منابع مالی مثل شمش طلا، ارز و… است. در حال حاضر باوجود آن‌که این نوع سرمایه‌گذاری در ایران چندان معرفی نشده است، اما در بازار فرابورس ایران، میتوان طی قراردادهای آتی و اختیاری که از ابزارهای مشتقه هستند، معامله‌های سودآوری انجام داد. در قرارداد آتی خریدار موظف است که در آینده، اما در زمانی مشخص، کالا یا سهام خاصی را از فروشنده با قیمتی از قبل تعیین‌شده بخرد. در مقابل فروشنده هم باید کالا یا امتیاز سهام را در تاریخ مشخص‌شده در اختیار خریدار قرار دهد. قراردادهای اختیار هم خود به دسته‌های اختیار خرید یا فروش دسته‌بندی می‌شود که طی آن خریدار و فروشنده در یک زمان مشخص در آینده به توافق می‌رسند تا بتوانند وظایف خود را در رابطه با معامله مورد نظر انجام دهند.
اوراق قرضه چیست؟
اوراق قرضه یکی از روش‌های رایج برای سرمایه‌گذاری و کسب درآمد مشخص محسوب می‌شود. همانطور که گفتیم، این اوراق نوعی اوراق بدهی هستند که براساس آنها فرد یا مجموعه صادرکننده متعهد می‌شود، سودی را به صورت سالانه به حساب شخص دارنده اوراق پرداخت کند. بنابراین این اوراق یکی از راههای کسب درآمد ثابت هستند. سود اوراق با قیمت خرید آن رابطه معکوس دارد، یعنی وقتی نرخ سود بیشتر می‌شود، قیمت اوراق کاهش پیدا میکند.
در قرارداد تعریف‌شده برای اوراق، یک تاریخ سررسید مشخص می‌شود. فرد یا مجموعه صادرکننده موظف است که اصل مبلغ را در زمان سررسید اوراق به شخص دارنده آنها پرداخت کند. سرمایه گذاری در اوراق قرضه در واقع نوعی وام است که خریدار در اختیار صادرکننده قرار می‌دهد و مجموعه صادرکننده یا همان سرمایه‌پذیر باید بدهی خود را که شامل سود و اصل پول است، در مدت زمانی مشخص تسویه کند.
پیدایش اوراق درآمد ثابت یکی از راه‌کارهای تأمین سرمایه مالی برای بسیاری از نهادها است. در واقع این اوراق با درآمد ثابت سبب می‌شود که هم خریدار سود ببرد، هم صادرکننده توان مالی پیدا کند. مزیت این اوراق نسبت به سهام برای صادرکننده این است که خریدار اوراق فقط در سود مشارکت دارد، اما دیگر نمی‌تواند مثل یک سهامدار بورس در تصمیم‌گیری‌های داخلی نهاد مورد نظر دخالتی داشته باشد. در واقع خریدار اوراق برخلاف سهامدار دیگر از صاحبان سرمایه نهاد مورد نظر محسوب نمی‌شود. ناگفته نماند که نهادهای مختلفی مثل شهرداری، شرکتها و دولتها اوراق بدهی را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند. در نتیجه این اقدام، هزینه انجام پروژه‌های عظیم این نهادها با همکاری سرمایهگذاران خارجی تأمین می‌شود.
چه کسانی اوراق قرضه صادر می‌کنند؟
همانطور که گفتیم، سرمایه گذاری در اوراق قرضه با سرمایه گذاری در بورس فرق دارد. در بورس سهامدار به جمع صاحبان شرکت و مجموعه سرمایه‌پذیر اضافه می‌شود، اما خریدار اوراق فقط می‌تواند بدهی خود را در قالب سود دریافت کند و حق تصمیم‌گیری ندارد. در واقع این اوراق مثل پول قرض دادن به صادرکننده اوراق برای تأمین هزینه‌های انجام پروژه است. دولتها و شرکتها اصلی‌ترین صادرکننده‌های اوراق هستند. از طرف دیگر اجرای پروژه‌های عظیم مثل ساخت مدرسه، راه‌سازی، سدسازی و… هزینه‌های قابل توجهی دارند. به همین دلیل دولتها با صدور اوراق بهادار، متقاضیان را به کسب سود از این پروژه‌ها در ازای تأمین بخشی از هزینه‌ها دعوت می‌کنند. همچنین کارخانه‌ها و شرکتهای بزرگ هم برای رونق کسب‌وکارشان از این ترفند اوراق استفاده می‌کنند.
اگر می‌خواهید بیشتر بدانید
بازارهای مالی می‌توانند به همان اندازه که سودآور هستند، خطرناک هم باشند. برای آن‌که طعم خطر این بازارها را نچشید و موفق شوید، باید اطلاعات به‌روزی در مورد مدیریت انواع چالش‌های سرمایه‌گذاری، خرید و فروش سهام، بهترین زمان معامله در بورس و… داشته باشید. هرچه بیشتر بدانید، قدرتمندتر و مطمئن‌تر وارد بازار معاملات خواهید شد. به همین منظور، لازم است که برای کسب اطلاعات بیشتر، منابع مختلف در دسترستان باشد. منابعی که اطلاعات مفید و جدیدی ارائه دهد و در مورد بیشتر موضوعات مهم سرمایه‌گذاری صحبت کند. مجله لندو یکی از این منابع است که مباحث مهم مالی را از زوایای گوناگون بررسی میکند. بنابراین در اگر مورد بازار بورس، انواع اوراق بهادار، چگونگی کسب سود و… سوالی برایتان پیش آمده است، می‌توانید مقاله‌های این مجله را مطالعه کنید.
انواع سرمایه گذاری در اوراق قرضه
سرمایه گذاری در بازار اوراق قرضه به اندازه بازارهای بورس و فرابورس می‌تواند در زمان مناسب و با به‌کارگیری دانش و تجربه سودآور باشد. این اوراق در بازارهای مالی در سه دسته اصلی به فروش می‌رسند. در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
اوراق شهرداری: این اوراق وابسته به شهرداری و مراکز استان‌هاست. در واقع شهرداری می‌تواند برای جذب بودجه و تشویق به مشارکت سرمایهگذاران، سود حاصل از این سرمایه‌گذاری را بدون مالیات در اختیار متقاضیان قرار دهد. یعنی زمانی که بودجه مالیاتی پاسخگوی تأمین هزینه‌های پروژه‌هایی مثل ساخت مدرسه، نیروگاه، بیمارستان، فرودگاه و… نباشد، شهرداری اوراق بهادار را برای جذب سرمایه صادر میکند.
اوراق دولتی: سیستم‌های خزانه‌داری دولتی با هدف تأمین بودجه برنامه‌ها، پرداخت حقوق و… اوراق قرضه صادر می‌کنند. میزان ریسک سرمایه گذاری در اوراق قرضه به‌عنوان کسب درآمد ثابت نسبت به بازار پرتلاطم سهام کمتر است، چون بهره مشخص و در عین حال پایینی دارد. اما در کل یک اصل را نباید فراموش کنیم که هرچه بازار مالی کشوری نوسان کمی داشته باشد، میزان ریسک سرمایه‌گذاری در اوراق دولتی آن هم کمتر می‌شود. به همین منظور معمولاً در کشورهای در حال توسعه این نوع اوراق بهادار بدون ریسک سرمایه‌گذاری پیشنهاد نمی‌شود.
اوراق شرکتی: شرکتها به‌عنوان صادرکننده این اوراق می‌توانند از سرمایه‌گذاری خریداران برای انجام پروژه‌ها استفاده کنند و در مقابل به آنها سود دهند. این مدل سرمایه‌گذاری برای شرکتها از وام‌های بانکی نفع بیشتری دارد و مشمول بهره کمتری میشوند. اگر اهل ریسک‌پذیری هستید، به‌جای اوراق دولتی بهتر است به سراغ این نوع از اوراق بهادار بروید. این اوراق اگرچه ریسک بیشتری نسب به دولتی‌ها دارند، اما درعوض سود بیشتری هم به خریدار می‌دهند.
در زمان تورم با دقت بیشتر معامله کنید
سرمایه گذاری در اوراق قرضه مثل دیگر انواع راههای کسب سود، با افزایش تورم، ریسک بیشتری پیدا میکند. هرچه رشد تورم بیشتر باشد، میزان بازدهی اوراق در مقابل کمتر می‌شود. در واقع با وجود تورم بالا، میزان سود واقعی کمتر از آنچه به نظر می‌رسد خواهد بود. در مجموع به یاد داشته باشید که هرچه قیمت اوراق بالا رود، بازدهی آن پایین می‌آید و هرچه قیمت آن کمتر شود، بازدهی آن بیشتر می‌شود. این رابطه معکوس به ما نشان می‌دهد که نباید سبد بزرگی از اوراق قرضه داشته باشیم. به‌طور کلی اگر از فوت‌وفن مدیریت ریسک و چگونگی انجام معاملات در بازار امروز اطلاعات بیشتری داشته باشید، بهتر می‌توانید به سراغ سرمایه گذاری در اوراق قرضه بروید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع بازارهای مالی پیشنهاد می‌کنیم که مجله لندو را دنبال کنید. لندو یک سامانه مالی است که امکان خرید قسطی انواع کالا و خدمات را برای متقاضیان فراهم کرده است. دریافت وام لندو بدون چک و ضامن است و برای انجام تمامی مراحل آن نیازی به مراجعه حضوری نیست. این وام آنلاین با همکاری بانک آینده در اختیار متقاضیان قرار میگیرد. بنابراین فرآیند خرید سفته آنلاین و همچنین ثبت امضای الکترونیکی که متقاضی را از مراجعه حضوری معاف میکند، از طریق پلتفرم‌های امن بانکی انجام می‌شود. این وام به صورت اعتبار خرید آنلاین در دسترس کاربر قرار میگیرد تا بتواند از طریق یکی از فروشگاه‌های معتبر طرف قرارداد با لندو، کالا یا خدمات مورد نظر خود را سفارش دهد.
سوالات متداول
۱ـ اوراق بهادار چیست؟
این اوراق اسناد ارزشمندی هستند که طی مبادله آنها، فروشندگان باید خریداران را در سود شریک کنند و در مقابل از حمایت مالی خریدار بهره‌مند شوند. این اوراق به سه دسته اوراق بدهی، ابزار مشتقه و اوراق حقوق صاحبان سهام تقسیم میشوند.
۲ـ اوراق قرضه چیست؟
نوعی از اوراق بدهی است. خریدار با سرمایه گذاری در اوراق قرضه تنها در سود شریک خواهد شد و سهم در مالکیت نهاد صادرکننده نخواهد داشت.
آشنایی با مفهوم اسناد خزانه اسلامی در بورس| ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهید!
در بین عموم مردم، این باور رایج است که تنها سرمایه‌گذاری بدون ریسک، سپردهگذاری در بانک است. در حالی که سپردهگذاری در بانک نیز با درصدی از ریسک همراه است. در بازار سرمایه، ابزارهای مالی متفاوتی وجود دارند که با استفاده از آنها ریسک سرمایه‌گذاری کاهش می‌یابد. یکی از این ابزارها اسناد خزانه اسلامی است.
اسناد خزانه، اوراق بهادار بانام و قابل معامله می‌باشند. دولت، این اوراق را در قبال بدهی خود به پیمانکارانی که در طرح‌ها و پروژه‌های دولتی مشارکت داشته‌اند، با قیمت اسمی و سررسید معین واگذار میکند. در واقع، دولت به واسطه انتشار این اوراق، برای پرداخت بدهی خود به پیمانکاران، فرصت بیشتری در اختیار دارد. اسناد خزانه اسلامی یا اخزا، نوعی اوراق قرضه (اوراق بدهی) به شمار می‌روند.
اوراق قرضه چیست؟
همانطور که گفته شد، اسناد خزانه از انواع اوراق قرضه به شمار می‌روند. برای درک بهتر، پیش از تعریف اسناد خزانه اسلامی به شرح اوراق بدهی می‌پردازیم:
انتشار اوراق بدهی یا اوراق قرضه یکی از راههای تأمین مالی به شمار می‌رود. شرکتها و نهادها برای تأمین بودجه مورد نیاز، جهت اجرای طرحهای خود می‌توانند از این ابزار استفاده کنند. از سوی دیگر، این اوراق به دلیل داشتن سود ثابت، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند. اوراق بدهی، معمولاً توسط دولت منتشر میشوند. از آنجا که دولت، متعهد به پرداخت اصل و فرع این اوراق می‌شود، مورد اطمینان سرمایهگذاران هستند. به بیان ساده، خرید این اوراق، نوعی سرمایه‌گذاری با سود از پیش تعیین شده میباشد.
انواع اوراق قرضه
- اوراق قرضه دولتی: دولتها برای تامین بودجه مورد نیاز خود، این اوراق را صادر می‌کنند. در بیشتر موارد، بهره دریافتی از این اوراق، مشمول مالیات نمی‌گردد.
- اوراق قرضه شهرداری: شهرداریها معمولاً زمانی که برای اجرای برنامه‌های خود به پولی بیشتر از مالیات و عوارض جمع‌آوری شده نیاز دارند، این اوراق را منتشر می‌کنند. سود این اوراق، معاف از مالیات میباشد.
- اوراق قرضه شرکتی: این اوراق توسط شرکتها برای تامین هزینه آنها صادر میشوند و معاف از مالیات نمی‌باشند.
اسناد خزانه نیز یکی از انواع اوراق قرضه دولتی محسوب میشوند.
اسناد خزانه
اوراق خزانه (Treasury Bill یا T.B) از اوراق بهادار بانام و قابل معامله هستند. دولتها این اوراق را با سررسید زیر یک سال منتشر می‌کنند. در دنیا، این اوراق با مبلغی کمتر از مبلغ اسمی فروخته و در سررسید به مبلغ اسمی بازخرید میشوند.
در حقیقت، دولتها اسناد خزانه را با هدف تأمین کسری بودجه مورد نیاز و بدون کوپن سود منتشر می‌کنند. منظور از بدون کوپن بودن اوراق، این است که هیچ سودی به آنها تعلق نمی‌گیرد و نرخ سود این اوراق، برابر با صفر است. دولتها با ارائه این اوراق به پیمانکاران طلبکار خود، متعهد به پرداخت بدهی آنها در آینده میشوند؛ به این جهت میتوان گفت این اوراق، مبتنی بر بدهی هستند.
اسناد خزانه اسلامی
اوراق خزانه اسلامی و اوراق خزانه رایج در دنیا از جهت خرید و فروش با یکدیگر تفاوت دارند. خرید و فروش اسناد خزانه در دنیا به این صورت میباشد که به مبلغی کمتر از قیمت اسمی به خریداران فروخته شده و از طریق منابع مالی حاصل از فروش، بدهیهای دولت پرداخت می‌شود؛ اما به دلیل اشکالات فقهی وارد بر این روش، دولت جمهوری اسلامی ایران، این اوراق را صادر و به شکل مستقیم در اختیار طلبکاران غیردولتی قرار می‌دهد. دارندگان این اوراق، در صورت نیاز به وجه نقد، این اوراق را در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران به فروش می رسانند.
تفاوت اسناد خزانه با سایر اوراق تامین مالی
در جدول زیر برخی از مهمترین تفاوتهای اسناد خزانه اسلامی با سایر اوراق تامین مالی نمایش داده شده است:
اسناد خزانه اسلامیسایر اوراق تامین منابع مالیسررسید کمتر از یک سال است.سررسید بیشتر از یک سال است.نرخ سود پرداختی ندارد.نرخ سود پرداختی دارد.ریسک نکول ندارد. ریسک نکول دارد.
تفاوت اسناد خزانه با سایر اوراق بهادار
تفاوت عمده این اسناد با سایر اوراق بهادار، در سررسید آن و پرداخت سود است. سررسید این اوراق، معمولاً کمتر از یک سال است. سررسید اوراق خزانه، اغلب به صورت چهار، سیزده، بیست و شش و پنجاه و دو هفته‌‌ای میباشد.
تفاوت دیگر در نحوه پرداخت سود اسناد خزانه اسلامی است. این اوراق، هیچگونه پرداخت میان دوره‌‌ای، تحت عنوان سود نخواهند داشت. سود سرمایهگذاران از اختلاف قیمت خرید اوراق با ارزش اسمی دریافتی آن در سررسید، حاصل می‌شود. دارندگان اوراق، مبلغ اسمی را در سررسید از دولت دریافت می‌کنند.
مزایای اسناد خزانه اسلامی
این اوراق برای دولت، پیمانکاران و سرمایهگذاران مزایایی به همراه دارد. در اینجا به برخی از این مزایا اشاره می‌کنیم:
- کمک به حفظ استقلال کشور: انتشار این اوراق، سبب تامین کسری بودجه و کاهش استقراض بین‌المللی دولت می‌شود.
- معافیت از مالیات: درآمدها و معاملات این اوراق، معاف از مالیات می‌باشند.
- توسعه ابزارهای مالی: بستری مناسب برای توسعه ابزارهای مالی بازار فراهم میکند.
- کشف نرخ سود بدون ریسک: به سبب بدون ریسک بودن این اوراق، نرخ بازدهی آنها، نرخ بازدهی بدون ریسک در نظر گرفته می‌شود. بنابراین، با در نظر گرفتن این اوراق، میتوان انتظارات بازار از نرخ سود بدون ریسک با سررسیدهای مختلف را پیش‌بینی کرد.
- کمک به بانک مرکزی : ابزاری موثر جهت اجرای سیاست پولی و تنظیم حجم نقدینگی برای بانک مرکزی به شمار می‌رود.
- کمک به سیاستهای دولت: موجب اعمال سیاستهای مالی و پولی بهینه، جهت تنظیم و کنترل انتظارات بازار می‌شود.
- سازوکار تسویه بدهیهای دولت: به واسطه این اوراق، پیمانکاران طلبکار بدهی خود را از دولت سریعتر دریافت می‌کنند.
بنابراین، با انتشار اسناد خزانه اسلامی بطور همزمان، دولت به واسطه مدیریت بدهی‌ها، بانک مرکزی از طریق کنترل نقدینگی موجود و مردم با کسب نرخ بازدهی بدون ریسک، همگی در یک بازار رقابتی، نفع می‌برند.
بررسی انواع ریسک در اسناد خزانه اسلامی
معاملات اوراق بهادار در بازار سرمایه با ریسکهای متعددی همراه است. در ادامه به بررسی برخی از این ریسکها در معاملات اوراق خزانه اسلامی می‌پردازیم:
ریسک نقدشوندگی
ریسک نقدشوندگی به این معنا است که دارندگان اوراق نتوانند آن را به فروش برسانند. شرکت فرابورس ایران، اسناد خزانه اسلامی را با هدف کاهش ریسک نقدشوندگی برای سرمایه گذاران، پذیرفته است. معاملات در این بازار از حجم بسیار بالایی برخوردار هستند. در نتیجه، دارندگان این اوراق در هر زمانی می‌توانند نسبت به فروش آنها اقدام نمایند. وجود بازارگردانان در بازار نیز به نقدشوندگی این اوراق کمک میکند.
ریسک عدم بازپرداخت
یکی دیگر از انواع ریسک در معاملات اوراق بهادار، ریسک نکول یا ریسک عدم بازپرداخت اصل سرمایه در زمان سررسید میباشد. اسناد خزانه اسلامی ، از این ریسک مبرا می‌باشند. دولت برای رفع نگرانی در این زمینه، به اين بدهی اولويتی برابر با حقوق و مزاياي كاركنان خود داده است. در واقع، اسناد خزانه به عنوان بدهی ممتاز دولت در نظر گرفته میشوند. خزانه داری كل كشور نيز موظف است در تاریخ سررسید اسناد خزانه، مبلغ اسمی آن را به دارندگان پرداخت نماید. این تعهد نامه بازپرداخت در زمان سررسید اوراق، به امضای وزير امور اقتصاد و دارايی می‌رسد. بنابراین، وزارت امور اقتصادی و دارایی و خزانه داری کل کشور، ضامن بازپرداخت این اوراق هستند. از این رو، میتوان اطمینان داشت که این اوراق، ریسک نکول (بازپرداخت اصل سرمایه) نخواهند داشت.
نوسانات قیمت
تنها ریسک این اوراق، ریسک نوسانات قیمتی است؛ زیرا قیمت این اوراق براساس فرایند عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. با این حال، اطمینان می‌یابید که تحت هر شرایطی در زمان سررسید، میتوان اوراق را با مبلغ اسمی واگذار نمود.
نحوه محاسبه بازده اسناد خزانه اسلامی
سود اسناد خزانه برای سرمایه گذاران از تفاوت قیمت خرید و فروش در بازار فرابورس و یا در صورت نگهداری اوراق تا زمان سررسید، از تفاوت قیمت خرید و قیمت اسمی اوراق در زمان سررسید، حاصل می‌شود. نرخ بازدهی اوراق تا زمان سررسید را اصطلاحا «YTM» می‌گویند. جهت محاسبه YTM میتوان از معادله زیر استفاده نمود:
- YTM = نرخ بازدهی اوراق تا زمان سررسید
- F = قیمت اسمی اوراق
- P = قیمت خرید اوراق
- T = تعداد روزهای سال (365)
- N = تعداد روزهای باقیمانده تا سررسید
شرکت فرابورس ایران نیز امکان محاسبه بازدهی اسناد خزانه را برای سرمایهگذاران فراهم کرده است. برای ورود به صفحه محاسبه نرخ بازده این اوراق کلیک کنید.
نحوه خرید و فروش اخزا در بازار فرابورس
در بازار فرابورس ایران، امکان خرید و فروش این اوراق وجود دارد. پیمانکارانی که به وجه مالی نیاز دارند، می‌توانند اوراق خود را از طریق یکی از کارگزاران فرابورس ایران به قیمت روز به فروش برسانند. قیمت این اوراق پس از عرضه به واسطه سازوکار «عرضه و تقاضا» تعیین می‌گردد. تسویه وجوه ناشی از معاملات این اوراق، توسط شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام می‌شود. وجوه حاصل از فروش این اوراق، یک روز کاری پس از معامله (T+1) به حساب فروشنده واریز خواهد شد.
با جستجوی نماد این اوراق در سایت TSETMC می‌توانید وضعیت معاملات آنها را مشاهده نمایید. اسناد خزانه اسلامی با نماد اخزا در تابلوی معاملاتی درج میشوند. همچنین در کنار نام این اوراق، اعدادی ذکر میشوند که قسمتی از آن مربوط به تاریخ سررسید آنها میباشد.
نمونه اسناد خزانه اسلامی در تابلو معاملاتی
نگهداری اوراق تا تاریخ سررسید
پیمانکارانی هستند که تا سررسید اوراق خزانه خود قصد فروش آن را ندارند. لازم است این پیمانکاران، اطلاعات خود را نزد فرابورس ایران تکمیل کرده و شماره حسابی به نام خود معرفی نمایند. مبلغ اسمی اوراق در روز سررسید بدون نیاز به مراجعه حضوری به حساب آنان واریز خواهد شد.
پرداخت مبلغ اسمی اوراق خزانه در تاریخ سررسید
خزانه داری کل کشور، وجه مورد نیاز برای بازپرداخت ارزش اسمی اوراق را در اختیار سازمان مدیریت و برنامه ریزی قرار می‌دهد، این وجه در نهایت به بانک عامل منتقل می‌شود.
شرکت سپردهگذاری مرکزی از طریق بانک عامل، ارزش اسمی اوراق را به حساب دارندگان واریز میکند.
فرم تعهد عرضه
نامه‌ای است که دارندگان اولیه اسناد خزانه به واسطه آن متعهد میشوند، در زمان عرضه اولیه، حجم مشخصی از اوراق خود را در فرابورس عرضه نمایند. فرم تعهد عرضه به همراه فرم دستور فروش اوراق به یک کارگزار عضو فرابورس ارائه و سپس توسط کارگزاری به فرابورس ارسال می‌گردد.
توجه: فرم تعهد را میتوان به کارگزار خود یا هر کارگزاری دیگری که عضو فرابورس باشد، تحویل داد.
لیست اوراق خزانه منتشر شده و تاریخ سررسید آنها
با مراجعه به سایت سازمان فرابورس ایران به نشانی www.ifb.ir می‌توانید به لیست اوراق خزانه‌ای که تا کنون منتشر شده‌اند و نیز تاریخ سررسید آنها دست پیدا کنید.
در سایت فرابورس به قسمت بازارها و محصولات رفته، سپس اسناد خزانه اسلامی را انتخاب کنید.
تعیین قیمت اوراق در بازار
قیمت این اوراق در عرضه اولیه به دو روش تعیین می‌شود. در ادامه هر دو روش را شرح می‌دهیم:
1- ثبت سفارش: افراد سفارشات خود را در سامانه معاملاتی ثبت می‌نمایند. قیمت سفارشات خریداران، مخفی خواهد بود. تعداد سفارشات ثبت شده باید به میزان حداقل 80% حجم کل اوراق عرضه شده باشد. قیمتی که توسط ناظر کشف می‌شود، باید به گونه‌‌‌ای باشد که حداقل 80% اوراق عرضه شده در آن قیمت به فروش برسد.
برای درک بهتر به یک مثال توجه کنید: فرض کنید اوراق عرضه شده برای فروش = 1000 سهم باشد.
حجم سفارش خریدقیمت سفارش خرید (ریال)300930,000150922,000100920,000200914,00050910,000100905,000
حجم سفارشات: 950 سهم (80% از 1000 سهم)
در مثال می‌بینید که 80% اوراق در قیمت 914,000 ریال به فروش می‌رسند. متقاضیانی که قیمتی بالاتر از 914,000 ریال پیشنهاد داده‌اند، اوراق را با همین قیمت خریداری می‌کنند و متقاضیانی که پایین‌تر از این قیمت را پیشنهاد داده‌اند، موفق به خرید نمی‌شوند.
2- روش حراج: در این روش، قیمت طی یک جلسه معاملاتی پس از رقابت خریداران با یکدیگر تعیین می‌شود. به این صورت که فروشندگان و خریداران سفارشات خود را ثبت می‌کنند. بهترین قیمت فروش (پایین ترین) با بهترین قیمت خرید (بالاترین) با یکدیگر منطبق میشوند و معامله صورت میگیرد.
خلاصه ای از اسناد خزانه اسلامی ( اخزا )
اوراق قرضه از جمله ابزارهای کاربردی در بازار سرمایه می‌باشند. دولتها و سایر کسب و کارهای بزرگ می‌توانند به واسطه این اوراق، بدهیهای خود را به زمان مشخصی در آینده موکول نمایند. اسناد خزانه اسلامی نیز یکی از انواع اوراق قرضه است. این اوراق، مطابق با موازین اسلامی می‌باشند. اسناد خزانه اسلامی را دولت منتشر کرده و در ازای بدهی خود به پیمانکاران ارائه می‌دهد. به این وسیله، دولت متعهد می‌گردد بدهی خود به پیمانکاران طلبکار را در سررسید معین، پرداخت نماید. اسناد خزانه در بازار فرابورس ایران عرضه می‌شود. سرمایهگذاران بازار سرمایه نیز می‌توانند با خرید و نگهداری این اوراق، سرمایه‌گذاری مطلوب و بدون ریسک داشته باشند.
دارایی بدون ریسک؛ وقتی ریسک سرمایه‌گذاری تقریبا صفر است
همه سرمایه‌گذاری‌ها با درصدی ریسک همراه هستند. اما این یعنی در دنیای سرمایه‌گذاری جایی برای افراد ریسک‌گریز یا کسانی که کمتر ریسک‌پذیر هستند، وجود ندارد؟ هر شیوه‌ای را که برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید، به هر حال باید ریسکهای مربوط به آن را هم بپذیرید. هر سرمایه‌گذار باید از ریسکهای بازاری که به آن ورود میکند، مطلع باشد و به آنها توجه کند. اما برخی از دارایی‌ها وجود دارند که به آنها دارایی بدون ریسک گفته می‌شود. چرا که در مقایسه با دیگر دارایی‌ها ریسک کمتری دارند. اما این دارایی‌ها شامل چه مواردی هستند؟ در ادامه پس از مرور مفهوم ریسک در اقتصاد، به معرفی اوراق بهادار بدون ریسک دارایی بدون ریسک و انواع آن می‌پردازیم.
ریسک چیست و انواع آن کدام‌اند؟
این احتمال وجود دارد که بسیاری از افراد، در نگاه اول ریسک را مساوی با خطر بدانند. اما اگر بخواهیم دقیق‌تر به این مسئله نگاه کنیم، ریسک به معنای عدم اطمینان است. به همین دلیل شرایط ریسکی ممکن است مثبت یا منفی باشند. منظور این است که این احتمال وجود دارد که در شرایط ریسکی قرار بگیریم، اما به سودآوری نیز برسیم. ریسک سرمایه‌گذاری و به طور کلی ریسکهای مالی را به معنای احتمال زیان در سرمایه‌گذاری نیز معنا می‌کنند. حال که قصد داریم در خصوص دارایی بدون ریسک صحبت کنیم، بهتر است ابتدا با انواع ریسک آشنا شویم.
بیشتر بخوانید
در یک دسته‌بندی کلی میتوان ریسکها را به دو دسته ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک تقسیم کرد.
ریسک سیستماتیک (Systematic Risk)
این ریسک غیرقابل حذف است و نمی‌توان از آن اجتناب کرد. به طور کلی تحولات بازار و اقتصاد در یک جامعه منجر به بروز چنین ریسکی می‌شود. پس این ریسک کلی است و به یک شرکت خاص محدود نمی‌شود. از آنجا که حرکت کلی بازار موجب ایجاد این ریسک می‌شود، باید گفت ریسکهای سیستماتیک بر تمام بخش‌های یک کشور اثر می‌گذارند.
ریسک غیرسیستماتیک (Unsystematic Risk)
این ریسک برخلاف ریسک قبلی قابل حذف است و به یک شرکت خاص مربوط است. یعنی چنین ریسکی ممکن است در نوع محصول، ساختار سرمایه، سهام‌داران و … اتفاق بیفتد. اما از منظری دیگر میتوان ریسکها را به چند دسته دیگر نیز تقسیم کرد که در ادامه به شکلی مختصر به آن اشاره خواهیم کرد.
ریسک تورم
احتمالا از نام این ریسک متوجه شده‌اید که مبنای آن چیست. چنین ریسکی به قدرت خرید مردم و همچنین نرخ تورم در هر کشور مربوط است. ریسک تورم این قدرت را دارد که بر کل بازار تاثیر بگذارد.
ریسک اعتباری (ریسک نکول)
زمانی که صحبت از ریسک اعتباری در سرمایه‌گذاری است، در واقع منظور عدم بازپرداخت اصل سرمایه یا سود است. سرمایهگذاران همیشه با این دغدغه مواجه‌اند که مبادا اصل پول‌شان را از دست بدهند. چنین ریسکی در اوراق مشارکت دولتی بسیار کمرنگ است. اما در اوراق بهادار بازار بورس، ریسک اعتباری زیاد است. چرا که بیشتر انواع دارایی بدون ریسک مانند اوراق بهادار، از جانب دولت و نهادی معتبر موجود در کشور، تضمین میشوند. از این رو ریسک نکول در این دارایی‌ها به چشم نمی‌خورد.
ریسک نقدشوندگی
امکان فروش اوراق بهادار در بازار ثانویه یک مسئله مهم است. ریسک نقدشوندگی دست روی همین مسئله می‌گذارد. این ریسک در اوراق خارج از بورس بسیار بیشتر به چشم می‌خورد. اما به طور کلی اوراق مشارکت از ریسک نقدشوندگی کمی برخوردارند. چرا که نقدشوندگی آنها به میزان مطلوبی بالاست.
بیشتر بخوانید
ریسک نرخ بهره
گاهی پیش می‌آید که نرخ سود دستخوش تغییرات زیادی می‌شود. در این شرایط شاهد ریسک نرخ بهره هستیم. این ریسک بیش از هر چیز بر اوراق مشارکت و همچنین سپرده‌های بانکی اثر می‌گذارد.
ریسک نرخ ارز
ریسک نرخ ارز به تغییرات و نوسان‌های زیاد نرخ ارز مربوط است. چنین ریسکی اثر خود را بر شرکتهای صادراتی و وارداتی به خوبی نشان می‌دهد.
ریسک بازار
زمانی که بازده به دلیل نوسان های کلی بازار دستخوش تغییر می‌شود، پای ریسک بازار در میان است. معمولا چنین ریسکی در بازار سهام، آتی سکه و سایر بازارهایی مشاهده می‌شود که نوسان بالایی دارند.
ریسک سیاسی
یکی دیگر از انواع ریسک مالی و سرمایه‌گذاری، ریسک سیاسی است که به سیاستهای یک کشور مربوط است. چنین ریسکی اثر فراوانی بر سرمایه‌گذاری‌های خارجی دارد.
منظور از دارایی بدون ریسک چیست؟
حال که با انواع ریسک در سرمایه‌گذاری آشنا شدیم، زمان آن رسیده است که به بیان مفهوم دارایی بدون ریسک بپردازیم. Risk-Free Asset به آن دسته از اوراق بهادار اطلاق می‌شود که بازدهی آنها مشخص است و ریسک سرمایه‌گذاری در آنها بسیار بسیار کم است. نباید چنین معنایی برداشت شود که به هیچ‌وجه ریسکی در این دارایی‌ها وجود ندارد. بلکه میزان ریسک به حدی پایین است که در قیاس با سایر دارایی‌ها میتوان آن را بدون ریسک نامید. فراموش نکنید که هیچ دارایی بدون ریسکی وجود ندارد. چرا که همان‌گونه که پیش‌تر اشاره شد، تمام سرمایه‌گذاری‌ها و دارایی‌ها به نوعی ریسک دارند. اما مقادیر ریسک است که متفاوت خواهد بود.
پس دارایی بدون ریسک به دارایی‌هایی گفته می‌شود که ریسک آنها چنان کم است که قابل چشم‌پوشی است. به علاوه اگر این دارایی‌ها را با اوراق بهادار دیگر مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که ریسک بسیار کمی دارند. دلیل این امر آن است که این دارایی‌ها از جانب دولت و بانک مرکزی و سایر نهادها منتشر یا پیشتیبانی میشوند و نظارت معتبری نیز بر روی آنها وجود دارد. به دلیل همین پشتیبانی و نظارت، احتمال ورشکستگی نهادهای منتشرکننده این دارایی‌ها بسیار ضعیف اوراق بهادار بدون ریسک است.
مثلا ریسک نکول که دغدغه سرمایهگذاران زیادی است در چنین دارایی‌هایی به چشم نمی‌خورد. همین امر موجب می‌شود که بازدهی دارایی بدون ریسک در قیاس با بازدهی سایر اوراق بهادار کمتر باشد. میتوان دریافت که نوسان‌های قیمتی در چنین دارایی‌هایی چندان موثر نخواهد بود.
در تعریفی دیگر میتوان یک دارایی بدون ریسک را دسته‌ای از اوراق دانست که بازده آتی آنها مشخص است. یکی از مهمترین اهدافی که موجب ایجاد چنین اوراقی شد، اجرای سیاستهای پولی دولت و همچنین بازپرداخت بدهی‌هایی است که پیمانکاران از دولت طلب دارند.
درجه اطمینان دارایی بدون ریسک
از آنجا که در دارایی بدون ریسک، میزان ریسک کم است، بازدهی آن را به عنوان یک مبنا برای تعیین نرخ بهره رسمی در اقتصاد مورد استفاده قرار می‌دهند. به بیان دیگر به دلیل آن‌که ریسک سرمایه‌گذاری در چنین دارایی‌هایی بسیار اندک و ناچیز است، این سرمایه‌گذاری‌ها درجه اطمینان بالایی دارند. به همین دلیل است که بازده نرخ دارایی بدون ریسک، بسیار نزدیک به نرخ بهره جاری است. با این‌همه اوراق بدون ریسک حفاظتی در برابر تورم ندارند. درست است که روند سرمایه‌گذاری مجدد در آنها بسیار قابل پیش‌بینی است اما در شرایط تورمی این دارایی‌ها هم دارای ریسک هستند.
انواع دارایی بدون ریسک
معمولا اوراق بهادار دولتی که نرخ بهره آنها تضمین‌شده است به عنوان دارایی بدون ریسک به شمار می‌روند. همچنین اوراق بدهی و مشارکت نیز در دسته چنین دارایی‌هایی قرار می‌گیرند. اوراق بدهی خود به دو نوع بورسی و غیر بورسی تقسیم میشوند. در این میان اوراق غیربورسی را میتوان از نهادهای معتبری که ناشر آنها را اعلام میکند خریداری کرد. اما اوراق بدهی بورسی، از طریق سامانه‌های معاملاتی و کارگزاری‌ها، مانند سهام عادی قابل خریداری هستند. چند نوع اوراق مشارکت در بازار بورس ایران دادوستد میشوند که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
اوراق خزانه اسلامی
این اسناد از جمله اوراق بهاداری به شمار می‌رود که دولت برای تسویه بدهیهای خود واگذار میکند. اوراق خزانه با قیمت اسمی و سررسید تعیین‌شده قابل خریداری هستند. این اوراق از جمله انواع دارایی بدون ریسک به شمار می‌روند و سررسید آنها کمتر از یک سال است. در بازار فرابورس می‌توانید این اوراق را با نماد اخزا مشاهده کنید.
افرادی که این اوراق را در اختیار دارند، از طریق مابه‌التفاوت قیمت خرید و ارزش اسمی دارایی در هنگام سررسید، به سود می‌رسند. توجه کنید که امکان پرداخت سود میان‌دوره‌ای در این اوراق وجود ندارد.
بیشتر بخوانید
اوراق مشارکت دولتی
اگر به دنبال کاهش ریسک سرمایه‌گذاری هستید اوراق مشارکت دولتی از جمله گزینه‌های بسیار مطلوب به شمار می‌رود. این اوراق به منظور تامین مالی انواع پروژه‌های دولتی منتشر میشوند. همچنین زمانی که دولت به بخش خصوص بدهکار باشد، اقدام به انتشار این اوراق میکند. افرادی که این اوراق را خریداری می‌کنند، در سود پروژه‌ها شریک خواهند بود. خریداران در مقاطع مشخص زمانی سود مشارکت خود را دریافت می‌کنند. هنگامی که موعد سررسید فرا می‌رسد، آنها اصل پول خود را دریافت می‌کنند.
بیشتر بخوانید
اوراق صکوک
اما یکی دیگر از انواع دارایی بدون ریسک اوراق صکوک نام دارد. می‌دانید که اساس اوراق قرضه، قرض با بهره است. به همین دلیل است که این اوراق از منظر اسلام ربا هستند و حرام محسوب میشوند. از این رو در کشورهای اسلامی نمی‌توان به منظور تامین منابع مالی از این اوراق استفاده کرد. در همین راستا ابزارهای مالی اسلامی (صکوک) جایگزین این اوراق شده‌اند. اوراق صکوک اوراقی با ارزش مالی یکسان‌اند که در بازارهای سرمایه کشورهای اسلامی قابل معامله هستند.
اساس این اوراق، یکی از قراردادهای مورد تایید اسلامی است. دارندگان اوراق صکوک به صورت مشاع، مالک یک دارایی یا مجموعه‌ای از آنها هستند. اوراق صکوک خود به دسته‌های دیگری تقسیم می‌شود که میتوان در این میان به اوراق قرض‌الحسنه، اوراق مرابحه، اوراق اجاره، اوراق سلف و … اشاره کرد.
جمع‌بندی
همان‌گونه که در ابتدا بیان کردیم، ریسک سرمایه‌گذاری همیشه وجود دارد و نمی‌توان یک دارایی را یافت که ریسک در آن صفر باشد. تنها کاری که میتوان کرد، سرمایه‌گذاری روی دارایی‌هایی است که ریسک آنها کمتر از سایر دارایی‌هاست. افراد معمولا یا ریسک‌پذیر هستند یا ریسک‌گریز. آنها که ریسک‌پذیرند، بازدهی بالاتری را با پذیرش ریسک بیشتر انتظار دارند. دسته دیگه افراد ریسک‌گریز هستند که بازده کمتری را توقع دارند ولی ریسک سرمایه‌گذاری آنها نیز کمتر است.
این افراد معمولا سراغ دارایی بدون ریسک می‌روند. منظور از بدون ریسک دارایی‌هایی است که ریسک در آنها نزدیک به صفر است. البته افرادی که ریسک‌پذیر هستند هم می‌توانند به منظور مدیریت و کنترل ریسک و همچنین تنوع‌بخشی به سبد سهام خود، بخشی از پرتفوی خود را به این دارایی‌ها اختصاص دهند. از جمله انواع دارایی بدون ریسک در ایران میتوان به اوراق خزانه اسلامی، اوراق مشارکت دولتی و اوراق صکوک اشاره کرد.
دیدگاه شما