اهرم بازار آتی طلا چیست؟

دوره بازار آتی (سکه طلا، زعفران، پسته، زیره)

بازار آتی در همه جهان از زمان شکل ‌گیری به دلیل ویژگی‌ های ممتاز خود موفق به جذب سرمایه‌ گذاران متعددی شده است. خوشبختانه در ایران بازار آتی سکه به همت بورس کالا از آذر ماه سال ۱۳۸۷ راه‌ اندازی شد و اکنون با تجربه‌‌ای نزدیک به یک دهه به بلوغ خود رسیده است.

بدیهی است استفاده از مزیت‌‌های استثنایی این بازار نیازمند کسب دانش کافی است. با توجه به ماهیت رقابتی این بازار، آگاهی از قوانین و دستورالعمل‌ ها، شناخت روش ها و ابزارهای تحلیلی، توانایی تدوین استراتژی صحیح معاملاتی و مطلع بودن از خطرات و ریسک‌ های بالقوه موجود، امری ضروری است.

در این مقاله و مقالات بعدی که توسط تیم تولید محتوای آموزشی کالج تی بورس تهیه می گردد، به بررسی قراردادهای آتی و نحوه معامله شدن آن می‌ پردازیم.

قرارداد آتی (Future market) چیست؟

قرارداد آتی قراردادی است که فروشنده براساس آن متعهد می ‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص(سکه طلا، زعفران) را به قیمتی که الان تعیین می‌‌کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند.

مزیت های مهم بازار آتی

1. وجود اهرم در معاملات (یعنی می‌توانیم با چندین برابر پول خود معامله کنیم)
2. دو طرفه بودن بازار (هم از بالا رفتن قیمت می‌‌توان سود کرد و هم از افت قیمت‌‌ها).

اهرم مالی بازار آتی چیست؟

چنانچه می‌‌دانید از اهرم در مواقعی استفاده می‌شود که می‌‌خواهیم با وارد کردن نیرویی کوچک، نتیجه‌‌ای بسیار بزرگ‌ تر بدست ‌آوریم. افراد با هوش مالی بالا همواره به دنبال یافتن فرصت‌‌های سرمایه‌ گذاری با قابلیت اهرمی هستند، اهرم می‌‎تواند با تغییر در زمان، نتیجه نهایی، مواد اولیه و یا سرمایه اولیه، به سرمایه‌ گذاران فرصت ثروتمند شدن دهد.

همچنین استفاده اشتباه از وضعیت‌ های اهرمی می‌‌تواند منجر به شکست‌ های سنگین مالی شود، لذا افرادی با درجه ریسک‌ پذیری بالاتر و هوش و ذکاوت بالا همواره به دنبال سرمایه گذاری‌ های با اهرم بالاتر هستند.

بازار آتی این اهرم را از طریق سرمایه اولیه برای معامله‌ گران ایجاد کرده است. یعنی با در اختیار داشتن مبلغ یک دهم قرارداد می‌‌توانند بر روی کل قرارداد سرمایه‌ گذاری کنند و سود ۱۰ برابری و یا زیان ۱۰ برابری به حساب آن‌ها منظور گردد.

در معاملات آتی مشتری با واریز مبلغی به عنوان ضمانت نزد بورس کالا اقدام به خرید و یا فروش می نماید، در صورت پیش ‌بینی درست قیمت ، سود مشتری به حسابش واریز و در صورت زیان از مبلغ ضمانت مشتری برداشت و به حساب طرف مقابل واریز می‌ گردد.

حتما بخوانید: قرارداد آتی سبد سهام چیست و چگونه معامله می‌شود؟

دو طرفه بودن بازار آتی به چه معناست؟

در بازار فیزیکی (نقدی) افراد وقتی محصولی را خریداری می‌ کنند این انتظار را دارند که قیمت افزایش یابد تا آن‌ها با فروش در قیمت بالاتر سود کسب کنند. یعنی معامله‌ گران فقط زمانی می‌‌توانند از بازار سود کسب کنند که قیمت‌ ها رشد کند. ولی زمانی که قیمت در حال کاهش است عملا نمی‌توانند انتظار سود داشته باشند.

برخلاف بازار نقدی در معاملات آتی ، افراد می‌ توانند هم در جهت افزایش قیمت و هم در جهت کاهش قیمت سود کسب کنند. یعنی وقتی قیمت افزایش می‌ یابد افراد در قیمت پایین خرید خود را انجام داده و در قیمت بالاتر آن را به فروش می‌ رسانند. از طرفی وقتی سرمایه‌ گذاران پیش‌ بینی می‌‌کنند که قیمت ‌ها کاهش خواهد یافت، در قیمت بالاتر اقدام به پیش‌ فروش سکه کرده و پس از کاهش قیمت‌ ها اقدام به خرید همان تعداد سکه می‌ کنند و از اختلاف بین فروش و خرید منفعت کسب می ‌کنند.
این سبب می شود که بدون توجه به شرایط اقتصادی شما بتوانید با تشخیص درست جهت بازار از حرکت قیمت ‌ها در هر طرف کسب سود کنید.

وجه تضمین قرارداد آتی چیست؟

در قرارداد آتی به منظور اطمینان از انجام تعهدات، هر یک از طرفین معامله درصدی از ارزش قرارداد را به عنوان “وجه تضمین اولیه” نزد کارگزار سپرده‌گذاری می‌کنند که متناسب با تغییر ارزش قراردادهای آتی، حساب هر یک از طرفین تعدیل می‌شود. بر همین اساس مبلغ وجه تضمین اولیه متغیری است که بر اساس فرمول تسویه روزانه قراردادهای آتی در بورس کالا تعیین و اعلام می شود، بنابراین با کاهش قیمت ها، این مبلغ از حساب سپرده خریدار کسر و به حساب سپرده فروشنده افزوده می‌شود و بالعکس.

حتما بخوانید: بورس کالا چیست و نحوه انجام معامله در بورس کالا چگونه است؟

اساس تعیین قیمت معاملات بازار آتی چگونه است؟

قیمت قرارداد آتی یک کالا در بورس از طریق تعامل نیروهای عرضه و تقاضا در بازار طی یک جلسه معاملاتی بطور شفاف و آزاد تعیین می‌گردد.

لازم به ذکر است که انتظارات مشتریان نسبت به شرایط کسب و کار در بازار، تغییرات قیمتی ،تعدیلات فصلی و … نیز علاوه بر عوامل عرضه و تقاضای بازار نقش مهمی را در تعیین قیمت ایفا می‌کنند.

همچنین عوامل دیگری مثل شرایط تولید، عرضه محصولات جانبی، وجود محصول نهایی در بازار، در دسترس بودن نیروی کار، میزان موارد مصرف کالای موردنظر، حمل و نقل، نرخ بهره و هزینه فرصت و سرمایه مشتریان بازار نیز نقش مهمی را در تعیین قیمت های آتی ایفاء می‌کنند.

ویژگی کالاهای پذیرفته شده در بورس چیست؟

در بورس کالا اقلام مختلف کالایی نظیر فلزات، کالاهای کشاورزی، محصولات صنعتی و معدنی قابل معامله و پذیرش هستند به شرط اینکه استانداردها و شرایط مورد نظر بورس را کسب نمایند.

لذا ویژگی اصلی کالاهای بورسی احراز شرایط استاندارد بورس جهت معامله می‌باشد که این شرایط شامل کیفیت کالا، نحوه تحویل، اندازه قراردادها ، کارمزدها، جریمه‌ها و … است.

آیا معاملات بازار آتی خطرناک است؟

معاملات آتی خطر ندارد. معامله گرانی خطرناک‌اند که معامله آتی را نمی‌شناسند ولی وارد معامله آتی می‌شوند. روش تسویه را نمی‌دانند و با چگونگی پوشش ریسک آشنایی ندارند. از این رو لازم است معامله گران قبل از هر چیز با معاملات آتی آشنا شوند.

معاملات بازار آتی، چه منافعی برای معامله گران دارد؟

۱٫ مدیریت نمودن ریسک معامله از طریق پوشش دادن آن (Hedging)

در معاملات بازار آتی سرمایه گذاران می‌توانند از قرار گرفتن دارائی هایشان در معرض نوسانات قیمت بازار جلوگیری نمایند و با خرید و فروش به موقع قراردادهای آتی، زیان خود را کاهش داده یا از آن جلوگیری نمایند.

حتما بخوانید: اوراق مشارکت چیست و چگونه اوراق مشارکت بخریم؟

۲٫ استفاده از منافع اهرم مالی (Leverage)

معامله قراردادهای آتی در برگیرنده‌ی مقدار زیادی ریسک است و به معامله گران فرصت بدست آوردن سود زیادی را نیز می‌دهد. معامله گر با یک سپرده اولیه اندک، می‌تواند معادل ارزش دارایی را کنترل کند.

۳٫ کمک به کشف قیمت

تقابل عرضه و تقاضا در بازار منجر به کشف قیمت می‌گردد از این رو به دلیل حجم بالای اینگونه معاملات، قیمت های عادلانه و شفاف از این بازار استخراج می‌گردد و نهایتا این شرایط به نفع تولیدکننده و مصرف کننده خواهد بود.

۴٫ امکان نقد شوندگی زیاد قرارداد آتی در دست معامله گر

در قراردادهای آتی برای اینکه سرمایه گذار قادر به فروش قرارداد آتی باشد نیاز به مالک بودن آن کالا یا دارایی معین ندارد، بلکه با عمل پیش فروش می‌تواند یک قرارداد آتی را در بازار بفروشد و در صورت نیاز به تحویل، آنرا از بازار فیزیکی تهیه نماید.

۵٫ تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای بورس

اتاق پایاپای بورس هر نقش مهمی را جهت تضمین عملکرد مالی قراردادهای آتی معامله شده در بورس ایفاء می‌کند و به عنوان پشتوانه قابل اطمینان برای طرفین معامله خریدار و فروشنده در اجرای سالم معاملات آتی در بورس است.

بدین صورت که ریسک طرف مقابل را حذف می‌کند و در حقیقت اتاق پایاپای هر بورس در مقابل خریدار نقش فروشنده و در مقابل فروشنده نقش خریدار را ایفاء می‌کنداز این جهت کلیه قراردادهای آتی معامله شده در بورس را تضمین نموده و سرمایه گذاران از این جهت اطمینان خاطر حاصل می‌نمایند.

۶٫ سرعت نقد شوندگی

با ورود معاملات بازار آتی به بورس سرعت نقدشوندگی در بازار و نیز نقدینگی در بازار افزایش می‌یابد و سرمایه ها بصورت جهت دار به بورس بازمی‌گردد.

حتما بخوانید: بازارگردان کیست و چه وظایفی دارد؟

۷٫ استاندارد شدن قرار داد ها

کلیه قراردادهایی که در بورس معامله می‌شوند، باید استانداردهای لازم را دارا باشند و در کلیه بورس ها واحد پذیرش و استاندارد کالا فعالیت دارند که محصولات را از نظر کمیت و کیفیت با استاندارد تعریف شده توسط بورس تطبیق می دهند. بنابراین محصولاتی که وارد بورس می شوند به قراردادی استاندارد تبدیل می‌شوند.

۸٫ هزینه اندک معاملات

مطالعات نشان داده است که معاملات آتی هزینه های معادل یک دهم هزینه معاملات سهام را دارد.

در این مطلب به زبان ساده با تعریف قرارداد آتی و مزایای آن آشنا شدیم. دانستیم که وجود اهرم در معاملات و دو طرفه بودن بازار به ما کمک می‌کند تا سود قابل توجهی از سرمایه ‌گذاری خود به دست آوریم. همچنین بازار آتی هم برای کسانی مورد استفاده است که قصد دارند ریسک خود را کاهش دهند و هم برای نوسان ‌گیران که قصد دارند از تغییرات قیمت سود کسب نمایند.

به‌ طور کلی با توجه به این مزایا ،این بازار می ‌تواند جزء گزینه‌‌های مناسب برای سرمایه‌ گذاری باشد. در مقالات بعدی با مفاهیم اصلی و کاربردی بازار آتی آشنا خواهیم شد.

بازار آتی چیست ؟ (آشنایی با قرارداد و معاملات آتی)

در این مقاله به معرفی و بررسی بازار آتی ، قرارداد آتی و معاملات بازار آتی می پردازیم. قراردادهای آتی یکی از انواع معاملات در بازارهای مالی است که این ابزار مشتقه بر روی سهام، کالاها اجرا می‌شود و از پیچیدگی خاصی برخوردار است.

قرارداد آتی (Future market) چیست؟

قرارداد آتی قراردادی است که فروشنده بر اساس آن متعهد می‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص (سکه طلا، زعفران) را به قیمتی که الان تعیین می‌کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند.

تاریخچه شروع معاملات آتی

در سال 1848 میلادی در شیکاگو تولیدکنندگان گندم برای فروش محصولات خود نیاز به بازاری داشتند تا معاملات نقدی را انجام دهند یعنی گندم بدهند و پول آن را بستانند. به تدریج کشاورزان (فروشندگان) و دلالان (خریداران) شروع به نوعی تعهد جهت دریافت وجه نقد خود در آینده گرفتند و زمینه معاملات آتی (Futures) را پایه ‌ریزی کردند بدین معنی که: تولیدکننده موافقت نماید که محصول خود را به خریدار در تاریخ آینده (تاریخ تحویل کالا) با قیمت توافق شده بفروشد.

در این راستا، کشاورز از قبل می‌داند که وجه خود را دریافت می‌نماید و خریدار نیز از قیمت کالا باخبر می‌شود. این معامله برای هر دو طرف معامله سودمند است این نوع قراردادها به سرعت رایج گردید و قراردادها را قبل از تاریخ تحویل دست‌به‌دست چرخاند.

اگر دلالی احساس می‌کرد، نیازی به گندم ندارد، قرارداد خود را به فردی که گندم را نیاز داشت می‌فروخت، مشابه آن نیز، تولیدکننده که قصد عدم تحویل گندم را داشت مسئولیت تحویل واقعی گندم را به دیگری منتقل می‌کرد.

قیمت قرارداد وابستگی به وضعیت و حرکت قیمت گندم و سیستم عرضه و تقاضا در بازار داشت.

امروزه با پیشرفت این قراردادها و اضافه شدن آپشن های جدید شاهد محبوبیت این قراردادها هستیم.

مزیت‌های مهم بازار آتی وجود اهرم در معاملات (یعنی می‌توانیم با چندین برابر پول خود معامله کنیم) و دو طرفه بودن بازار (هم از بالا رفتن قیمت می‌توان سود کرد و هم از افت قیمت‌ها) هستند.

اهرم مالی بازار آتی چیست؟

چنانچه می‌دانید از اهرم در مواقعی استفاده می‌شود که می‌خواهیم با وارد کردن نیرویی کوچک، نتیجه‌ای بسیار بزرگ‌تر به دست ‌آوریم. افراد با هوش مالی بالا همواره به دنبال یافتن فرصت‌های سرمایه گذاری با قابلیت اهرمی هستند، اهرم می‌تواند با تغییر در زمان، نتیجه نهایی، مواد اولیه و یا سرمایه اولیه، به سرمایه‌گذاران فرصت ثروتمند شدن دهد. همچنین استفاده اشتباه از وضعیت‌های اهرمی می‌تواند منجر به شکست‌های سنگین مالی شود، لذا افرادی با درجه ریسک پذیری بالاتر و هوش و ذکاوت بالا همواره به دنبال سرمایه گذاری ‌های با اهرم بالاتر هستند.

بازار آتی این اهرم را از طریق سرمایه اولیه برای معامله گران ایجاد کرده است. یعنی با در اختیار داشتن مبلغ یک دهم قرارداد می‌توانند بر روی کل قرارداد سرمایه‌گذاری کنند و سود ۱۰ برابری و یا زیان ۱۰۰ برابری به حساب آن‌ها منظور گردد.

در معاملات آتی مشتری با واریز مبلغی به اهرم بازار آتی طلا چیست؟ عنوان ضمانت نزد بورس کالا اقدام به خرید و یا فروش می‌نماید، در صورت پیش‌بینی درست قیمت، سود مشتری به حسابش واریز و در صورت زیان از مبلغ ضمانت مشتری برداشت و به حساب طرف مقابل واریز می‌گردد.

دو طرفه بودن بازار آتی به چه معناست؟

در بازار فیزیکی (نقدی) افراد وقتی محصولی را خریداری می‌کنند این انتظار را دارند که قیمت افزایش یابد تا آن‌ها با فروش در قیمت بالاتر سود کسب کنند. یعنی معامله گران فقط زمانی می‌توانند از بازار سود کسب کنند که قیمت‌ها رشد کند. ولی زمانی که قیمت در حال کاهش است عملاً نمی‌توانند انتظار سود داشته باشند.

برخلاف بازار نقدی در معاملات آتی، افراد می‌توانند هم در جهت افزایش قیمت و هم در جهت کاهش قیمت سود کسب کنند. یعنی وقتی قیمت افزایش می‌یابد افراد در قیمت پایین خرید خود را انجام داده و در قیمت بالاتر آن را به فروش می‌رسانند. از طرفی وقتی سرمایه گذاران پیش‌بینی می‌کنند که قیمت‌ها کاهش خواهد یافت، در قیمت بالاتر اقدام به ‌پیش‌فروش سکه کرده و پس از کاهش قیمت‌ها اقدام به خرید همان تعداد سکه می‌کنند و از اختلاف بین فروش و خرید منفعت کسب می‌کنند. این سبب می‌شود که بدون توجه به شرایط اقتصادی شما بتوانید با تشخیص درست جهت بازار از حرکت قیمت‌ها در هر طرف کسب اهرم بازار آتی طلا چیست؟ سود کنید.

وجه تضمین قرارداد آتی چیست؟

در قرارداد آتی به منظور اطمینان از انجام تعهدات، هر یک از طرفین معامله درصدی از ارزش قرارداد را به عنوان “وجه تضمین اولیه” نزد کارگزار سپرده‌گذاری می‌کنند که متناسب با تغییر ارزش قراردادهای آتی، حساب هر یک از طرفین تعدیل می‌شود. بر همین اساس مبلغ وجه تضمین اولیه متغیری است که بر اساس فرمول تسویه روزانه قراردادهای آتی در بورس کالا تعیین و اعلام می‌شود، بنابراین با کاهش قیمت‌ها، این مبلغ از حساب سپرده خریدار کسر و به حساب سپرده فروشنده افزوده می‌شود و بالعکس.

اساس تعیین قیمت معاملات بازار آتی چگونه است؟

قیمت قرارداد آتی یک کالا در بورس از طریق تعامل نیروهای عرضه و تقاضا در بازار طی یک جلسه معاملاتی به طور شفاف و آزاد تعیین می‌گردد. لازم به ذکر است که انتظارات مشتریان نسبت به شرایط کسب ‌و کار در بازار، تغییرات قیمتی، تعدیلات فصلی و … نیز علاوه بر عوامل عرضه و تقاضای بازار نقش مهمی را در تعیین قیمت ایفا می‌کنند.

همچنین عوامل دیگری مثل شرایط تولید، عرضه محصولات جانبی، وجود محصول نهایی در بازار، در دسترس بودن نیروی کار، میزان موارد مصرف کالای مورد نظر، حمل ‌و نقل، نرخ بهره و هزینه فرصت و سرمایه مشتریان بازار نیز نقش مهمی را در تعیین قیمت‌های آتی ایفاء می‌کنند.

ویژگی کالاهای پذیرفته‌شده در بورس چیست؟

در بورس کالا اقلام مختلف کالایی نظیر فلزات، کالاهای کشاورزی، محصولات صنعتی و معدنی قابل معامله و پذیرش هستند به شرط اینکه استانداردها و شرایط مورد نظر بورس را کسب نمایند. لذا ویژگی اصلی کالاهای بورسی احراز شرایط استاندارد بورس جهت معامله می‌باشد که این شرایط شامل کیفیت کالا، نحوه تحویل، اندازه قراردادها، کارمزدها، جریمه‌ها و … است.

بازار معاملات آتی مکانی معین برای خریداران و فروشندگان است و از طریق سامانه الکترونیکی دارای استاندارد بورس، معاملات آتی صورت می‌گیرد و این معاملات برای همه شرکت‌کنندگان در بازار به یک مفهوم عادلانه عرضه می‌شود.

مسئولیت بورس‌ها ایجاد بازاری عادلانه، با نظم و امنیت معاملاتی است. تمام بورس‌های دنیا توسط مقام ناظر کنترل و اداره می‌شوند. معاملات در بورس‌ها در اتاق پایاپای تسویه و تضمین می‌شوند؛ اتاق پایاپای در برابر خریدار نقش فروشنده و در برابر فروشنده نقش خریدار را ایفا می‌کند.

بازار آتی طرفداران زیادی دارد و این محبوبیت و استقبال به خاطر وجود مزیت‌های آن است ازجمله:

• معافیت مالیاتی
• تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب در اختیار مشتری موجود است
• امکان برداشت یک ‌روزه موجودی از حساب،
• کارمزدهای بسیار پایین
• امکان خرید و فروش نامحدود در هرروز معاملاتی
• واریز روزانه سود و زیان به حساب مشتری
• و …

معاملات طلای سرخ در تالار نقره‌ای

نخستین قرارداد آتی در دنیا به صورت سنتی روی محصولات کشاورزی صورت پذیرفت. در بورس کالای ایران نیز مطالعات گسترده‌ای روی دارایی‌های مختلف جهت پذیرش در قراردادهای آتی انجام ‌شده که یکی از این دارایی‌ها در حوزه محصولات کشاورزی، زعفران است. معاملات زعفران در بورس کالای ایران هم به صورت گواهی سپرده کالایی و هم در بازار فیزیکی به صورت نقد، سلف و نسیه انجام می‌شود. از دیگر مثال‌های قراردادهای آتی قرارداد آتی سکه یا سهام است.

اهرم مالی چیست؛ سود بیشتر با سرمایه کمتر

سرمایه‌گذاران با تکیه بر این ابزار مالی می‌توانند بازدهی بیشتری را از سرمایه خود به دست آورند. اما در عین حال باید شرایط را به درستی بسنجند تا با در نظر گرفتن مزایا و معایب اهرم مالی از آن استفاده کنند. در ادامه این مطلب درباره فرصت‌ها و تهدیدهای استفاده از اهرم مالی و تاثیر

سرمایه‌گذاران با تکیه بر این ابزار مالی می‌توانند بازدهی بیشتری را از سرمایه خود به دست آورند. اما در عین حال باید شرایط را به درستی بسنجند تا با در نظر گرفتن مزایا و معایب اهرم مالی از آن استفاده کنند. در ادامه این مطلب درباره فرصت‌ها و تهدیدهای استفاده از اهرم مالی و تاثیر آن در سرمایه‌گذاری و عملکرد شرکت‌ها صحبت خواهیم کرد.

اهرم مالی چیست؟

اهرم مالی (Leverage) اصطلاحی است که به بهره‌گیری از ابزارهای مالی یا بدهی اشاره دارد. به این ترتیب کسب سود بیشتر از طریق سرمایه‌گذاری ممکن خواهد بود. در واقع سرمایه‌گذاران یا شرکت‌ها با استفاده از اهرم مالی می‌توانند سرمایه‌های خود را به طریقی قرض بگیرند و به این ترتیب فعالیت‌های مالی خود را گسترش دهند. شاید این سوال برایتان به وجود آید که با در نظر گرفتن بدهکار شدن شرکت در این روش، سود اهرم مالی چیست. در پاسخ به این پرسش باید گفت، به این ترتیب دیگر نیازی به افزودن سرمایه‌گذار جدید نخواهد بود. یعنی صرفا با ایجاد بدهی می‌توان از سرمایه موجود بهره بیشتری کسب کرد.

چندین سال است که اهرم‌های مالی از جمله پراستفاده‌ترین ابزارهایی هستند که در بازارهای مالی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در بازار مسکن، افرادی که قصد خرید خانه یا زمین را دارند این کار را از طریق قرض یا به کمک وام انجام می‌دهند. هر چه مقدار وامی که می‌گیرند بیشتر باشد، طبیعتا مبلغ سرمایه‌گذاری نیز به همان میزان بیشتر خواهد بود. البته این امر به افزایش ریسک بازپرداخت وام و قرض منجر خواهد شد. در دیگر بازارهای مالی هم افراد برای این‌که بتوانند در فرصت‌های بهتری سرمایه‌گذاری کنند و فعالیت‌های مالی‌شان به کسب سود بیشتر منجر شود، به وام‌گرفتن روی می‌آورند. هم‌چنین دریافت اعتبار به منظور خریداری سهام و اوراق بهادار نیز شکل دیگری از اهرم مالی محسوب می‌شود.

بهره‌گیری از اهرم مالی در شرکت‌های بورسی

در ابتدای این مطلب گفتیم که شرکت‌ها برای این‌که بتوانند منابع مالی جدید را تامین کنند از اهرم مالی استفاده می‌کنند. یعنی به جای آن‌که تعداد سرمایه‌گذاران را افزایش دهند، از ابزارهایی نظیر اوراق قرضه بهره می‌برند. از جمله مزایایی که در بهره‌گیری از این شیوه وجود دارد، می‌توان به این مورد اشاره کرد که سودهایی که از محل سرمایه‌گذاری‌های جدید به دست می‌آیند، در بین شمار زیادی از سهام‌داران تقسیم نمی‌شوند. زیرا نیازی به انتشار سهام جدید و دعوت کردن از سرمایه‌گذاران تازه وجود ندارد.

البته نباید فراموش کرد چنان‌چه برنامه‌های شرکت و پیش‌بینی‌ها در خصوص سودهای حاصل درست از آب در نیاید، شرکت متحمل بدهی‌های فراوانی خواهد شد. در چنین شرایطی شرکت ناگزیر خواهد بود تا بدهی‌ها را از محل سود سهام‌داران تسویه کند.

بهره‌گیری از اهرم مالی هم‌چنان که باعث کسب سود و بازدهی‌های بیشتر توسط افراد و شرکت‌های مختلف می‌شود، موجب افزایش ریسک سرمایه‌گذاری نیز خواهد شد. هرچه میزان استفاده از این ابزار بالاتر برود، باید ریسک بیشتری را نیز قبول کرد. از همین رو زمانی که از این ابزار در سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود و شرایط مطابق پیش‌بینی‌ها رقم نمی‌خورد، زیان محتمل بسیار فراوان خواهد بود. به طوری که اگر از اهرم استفاده نمی‌شد، ضرر کمتری متوجه شرکت می‌شد. اهرم همان‌قدر که می‌تواند به کسب سود بیشتر کمک کند، می‌تواند زیان بیشتری را نیز رقم بزند.

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام

توجه به اهرم‌های مالی در تحلیل و بررسی شرکت‌های بورسی و به ویژه در تحلیل بنیادی بسیار حائز اهمیت است. چرا که این ابزار نشان‌دهنده میزان رشد شرکت از طریق طرح‌های توسعه و فعالیت‌های مختلف به کمک منابع مالی‌ای است که قرض گرفته شده‌اند. با بررسی نسبت بدهی به حقوق سهام‌داران می‌توان این موضوع را به وضوح بررسی کرد. اما بالا یا پایین بودن نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام در صورت استفاده شرکت از اهرم مالی نشانه چیست؟ چنان‌چه این نسبت بالا باشد، حاکی از بالا بودن بدهی شرکت است که خود نشان‌دهنده استفاده فراوان از اهرم مالی است. در سمت مقابل کم بودن این میزان بیان‌گر آن است که شرکت به شکلی بهینه از سرمایه‌ سهام‌داران و اهرم بازار آتی طلا چیست؟ منابع مختلف بهره برده است.

نسبت بدهی به حقوق سهام‌داران در هر شرکت متفاوت خواهد بود. اما این میزان باید با توجه به شرایط شرکت در نظر گرفته شود تا وقوع ضررهای احتمالی کم شود.

درجه اهرم مالی

درجه اهرم مالی (Degree of Financial Leverage) یا DFL معیاری است که تحلیل‌گران هنگام بررسی شرکت‌ها از آن استفاده می‌کنند. هم‌چنین DFL‌ را می‌توان به حساسیت سود هر سهم (EPS) نسبت به نوسان‌های درآمد عملیاتی نیز اطلاق کرد. یعنی بالا بودن اهرم مالی نشان از این دارد که سود سهام نوسان بیشتری دارد.

درجه اهرم معاملاتی را می‌توان از تقسیم درصد تغییر درآمد شرکت به ازای هر سهم بر درصد تغییر سود پیش از بهره و مالیات طی یک دوره، به دست آورد. به طور مشابه، می‌توان با تقسیم سود قبل از بهره و مالیات شرکت بر درآمد قبل از بهره و مالیات منهای بهره هزینه‌ها، درجه‌ اهرم معاملاتی را به دست آورد.

بهره‌گیری از اهرم مالی در قراردادهای مشتقه

اهرم مالی در ابزارهای مشتقه نیز کاربرد دارد. ابزار مشتقه به مجموعه ابزارهای مالی‌ای گفته می‌شود که یک دارایی پایه اساس آن‌ها را تشکیل می‌دهد. از جمله ابزارهای مشتقه می‌توان به قراردادهای اختیار معامله و هم‌چنین قرارداد آتی اشاره کرد. قرارداد آتی از اهرم مالی برخوردار است.

اما روش عملکرد اهرم مالی در ابزارهای مشتقه چیست؟ در بازار آتی قراردادهای مربوط به هر یک از دارایی‌ها در آغاز دارای اهرم ۱۰ هستند. اما شرایط بازار و تغییر در مبالغ وجوه تضمین موجب تغییر این میزان خواهد شد.

مثلا اگر فردی تصمیم داشته باشد که از این بازار یک کیلو زعفران خریداری کند، با توجه به اندازه قرارداد آتی زعفران – که ۱۰۰ گرم است- باید ۱۰ قرارداد خریداری کند تا مجموع آن برابر یک کیلوگرم شود. برای خرید این ۱۰ قرارداد، فرد موظف است که مبلغی معادل ۱۰ برابر وجه تضمین اولیه را به حساب عملیاتی واریز کند. اگر وجه تضمین اولیه قراردادهای آتی زعفران را برابر ۲۰۰ هزار تومان در نظر بگیریم، فرد باید مبلغ ۲ میلیون تومان واریز کند.

از سوی دیگر اگر قیمت گواهی سپرده زعفران پوشال را -که خود معادل یک گرم زعفران است- برابر با ۱۰ هزار تومان در نظر بگیریم، این اهرم بازار آتی طلا چیست؟ فرد برای این‌که یک کیلو زعفران خریداری کند باید ۱۰۰۰ واحد گواهی بخرد. در نتیجه هزار گواهی به مبلغ ۱۰ هزار تومان برابر خواهد بود با ۱۰ میلیون تومان.

اهرم مالی و معاملات اعتباری

تا به این‌جا دریافتیم که درصدی از معاملات بازار سرمایه به کمک اهرم مالی (اهرم بدهی) انجام می‌شود. این میزان از معاملات را خریداران به منظور کسب سود بیشتر از فرصت‌های موجود انجام می‌دهند. آن‌ها هم‌زمان با تثبیت اهرم بازار آتی طلا چیست؟ شرایط رشد و رونق بازار، در پی بهره‌گیری از فرصت ایجادشده در جهت رشد سریع قیمت‌ها هستند. این افراد هم‌چنان بر این عقیده استوارند که بازار سرمایه بازدهی بالایی دارد. آن‌ها در صدد آن هستند تا به کمک منابع مالی که از کارگزاری‌ها می‌گیرند، سود بیشتری به دست آورند.

از آن‌جا که این منابع ناپایدار هستند و ریسک فراوانی برای خریداران دارند، معاملات مذکور ممکن است به ضررهای فراوانی منتج اهرم بازار آتی طلا چیست؟ شوند.

بسیاری از سهام‌داران حقیقی و حقوقی در سال ۱۳۹۲، با استفاده از این ابزار توانستند به سودی بیش از سرمایه اولیه خود دست پیدا کنند. در نتیجه روند صعودی شاخص کل بورس نیز فراتر از حد معمول بود. همین امر منجر به‌ آن شد که در سال ۱۳۹۳ شاهد افت فراوانی در شاخص کل باشیم. در این هنگام سرمایه‌گذارانی که در زمان‌های نادرست به استفاده از این اهرم‌ها روی آورده بودند، بسیار متضرر شدند.

به طور کلی هر زمان که هیجان و رشد فراوان در بازار سرمایه دیده می‌شود، استفاده از اهرم‌های مالی نظیر خرید اعتباری، موجب افزایش این هیجان‌ها می‌شود. به همین ترتیب نگرانی‌هایی در خصوص اضافه جهش (Overshoot) به وجود می‌آید. همین تجربه‌های ناخوشایند باعث می‌شود افراد تصورهای نادرستی در خصوص بازار سرمایه داشته باشند. یعنی آن‌ها این بستر را برای سرمایه‌گذاری مناسب نخواهند دانست. اما سازمان بورس به عنوان یک نهاد ناظر، کوشیده است تا در سال‌های اخیر شرایطی مطلوب را فراهم کند.

تلاش‌هایی که این سازمان برای قانون‌مند کردن اعطای اعتبارات در کارگزاری‌های کشور انجام داده، تا حد زیادی مشکل این بازار را برطرف کرده است. سازمان بورس درصدد است تا هم‌چنان نسبت‌های کفایت سرمایه و هم‌چنین دریافت وثایق کافی از مشتریان را در دستور کار قرار دهد. هرچند باید هم‌چنان در خصوص حجم منابع اعتباری در شبکه کارگزاری، مدیریت بهتری انجام شود.

مزایا و معایب استفاده از اهرم مالی

شرکت‌ها در راستای طرح‌ها و پروژه‌های خود قطعا نیازمند منابعی هستند تا بتوانند مبلغ لازم را برای اجرای این موارد تامین کنند. از همین رو از اعتبار و یا وام‌های مختلف استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر آن‌ها اقدام به افزایش اهرم مالی خود می‌کنند. اما مزایا و معایب استفاده از اهرم مالی برای شرکت‌ها چیست؟

مزایا

بدیهی است که اهرم مالی بیشتر برای یک شرکت، مساوی است با سرمایه کمتر. بهره‌گیری از اهرم مالی موجب می‌شود کسب سود یا زیان بر پایه کمتری استوار باشد. اما به همان میزان نسبت بالاتری را تشکیل دهد.

همانطور که گفته شد، شرکت‌ها از این طریق می‌توانند سرمایه‌های خود را قرض بگیرند.به این ترتیب دیگر نیازی به افزودن سرمایه‌گذار جدید نخواهد بود. یعنی صرفا با ایجاد بدهی می‌توان از سرمایه موجود بهره بیشتری کسب کرد. همچنین سودهایی که از محل سرمایه‌گذاری‌های جدید به دست می‌آیند، در بین شمار زیادی از سهام‌داران تقسیم نمی‌شوند. زیرا نیازی به انتشار سهام جدید و دعوت کردن از سرمایه‌گذاران تازه وجود ندارد.

معایب

استفاده از اهرم مالی عالی به نظر می‌رسد و می‌تواند بسیار سود‌آور باشد. اما عکس این موضوع نیز صادق است. زیرا اهرم، هم سود و هم ضرر را بیشتر می‌کند. اگر یک سرمایه‌گذار از اهرم برای ایجاد یک سرمایه‌گذاری استفاده کند و این سرمایه‌گذاری بر خلاف پیش‌بینی سرمایه‌گذار پیش رود، زیان او از زمانی که از اهرم استفاده نشده باشد، بسیار بیشتر خواهد بود. به همین خاطر، سرمایه‌گذاران معمولاً در ابتدای کار خود، از به‌کار‌گیری اهرم اجتناب می‌کنند تا زمانی که به تجربه‌ی لازم دست پیدا کنند.

در دنیای تجارت، یک شرکت می‌تواند از اهرم برای توسعه‌ی سرمایه‌ی سهام‌دار استفاده کند؛ اما اگر این عمل موفقیت‌آمیز نباشد، بهره هزینه‌ها و ریسک اعتباری پیش‌فرض، ارزش سهام‌دار را نابود خواهد کرد.

جمع‌بندی

اهرم مالی ابزاری است که موجب می‌شود فرصت‌های موجود در بازارهای مالی به کسب سودهای بیشتری منجر شود. علاوه بر شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه نیز می‌توانند از اهرم مالی استفاده کنند. ابزارهای مشتقه‌ای مانند قراردادهای آتی نیز دارای اهرم مالی هستند. درست است که این ابزار موجب افزایش موقعیت‌های سودآوری می‌شود، اما ریسک سرمایه‌گذاری را نیز بالا می‌برد. به همین دلیل باید همواره در استفاده از این اهرم‌ها دقت لازم را به خرج دهیم تا مبادا به جای سود بیشتر، متحمل ضررهای فراوان شویم. یعنی اگر با استفاده از این ابزار، سود مورد انتظار ما محقق نشود، زیان ما بسیار بیشتر از شرایطی خواهد بود که در آن بدون بهره‌گیری از این ابزار سرمایه‌گذاری کرده‌ایم.

اهرم مالی چیست و چه کاربردی در سرمایه گذاری در بورس دارد؟

برای درک بهتر ابزار اهرم مالی به این مثال ساده توجه کنید: فرض کنید تاجر پسته‌اید و در حال حاضر تمام سرمایه‌تان را صرف پیش‌خرید پسته کرده‌اید و تصمیم دارید پسته‌هایتان را شب عید به بازار عرضه کنید. پسته‌کارانی که می‌شناسید همچنان می‌توانند محصول بیشتری در اختیارتان بگذارند، به شرطی که پول‌شان را به موقع بپردازید. شما که حدس می‌زنید شب عید قیمت پسته افزایش خواهد داشت، از یکی از آشنایان‌تان پول قرض می‌گیرید و این پول را هم صرف خرید پسته می‌کنید تا شب عید بتوانید پسته بیشتری به بازار عرضه کنید. پولی که قرض گرفته‌اید و با آن پسته خریده‌اید، در واقع نوعی «اهرم مالی» است که کمک‌تان می‌کند علاوه بر سرمایه خودتان، از سرمایه شخصی دیگر هم در معاملات‌تان استفاده کنید و به این ترتیب به سود بیشتری برسید.

اهرم مالی چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

اگر بخواهیم تعریف رسمی‌تری از اهرم مالی داشته باشیم، باید بگوییم اهرم مالی یا «Leverage» یعنی اینکه برای افزایش سود در سرمایه‌گذاری، از بدهی استفاده کنیم. بیشتر شرکت‌ها برای تامین سرمایه لازم برای فعالیت‌های اقتصادی‌شان از این اهرم استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر، بخشی از ساختار سرمایه اکثر شرکت‌ها از بدهی تشکیل می‌شود. معنی و مفهومش هم این است که شرکت‌ها علاوه بر پولی که سهامداران اصلی شرکت در اختیار مدیران شرکت گذاشته‌اند، پولی را هم از منابع دیگر (مانند بانک و اوراق بدهی) قرض می‌گیرند تا به این ترتیب سرمایه لازم برای فعالیت‌های اقتصادی شرکت و توسعه این فعالیت‌ها فراهم باشد.

مثال: فرض کنید تعدادی سرمایه‌گذار می‌خواهند یک دامداری تاسیس کنند و با تولید شیر به سود برسند. طبق برآورد این سرمایه‌گذاران، طرح‌شان به ۵۰ میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد، ولی پولی که آن‌ها می‌توانند در این کار بگذارند فقط ۲۰ میلیارد تومان است. این سرمایه‌گذاران برای شروع فعالیت شرکت سراغ بانک می‌روند و با دریافت وام ۳۰ میلیارد تومانی، موفق می‌شوند شرکت‌شان را برپا کنند. به این ترتیب این شرکت با دریافت وام ۳۰ میلیاردی، در واقع از اهرم مالی استفاده کرده است.

استفاده از اهرم مالی مخصوص شرکت‌ها نیست و هر کدام از ما که در برهه‌ای از زندگی وام یا قرض گرفته‌ایم، در واقع به‌نوعی از اهرم مالی استفاده کرده‌ایم. برای مثال، کسی که از بانک وام می‌گیرد و با این وام خانه می‌خرد در واقع از اهرم مالی استفاده کرده است.

نکته: استفاده از اهرم مالی با ریسک بازپرداخت همراه است. یعنی اگر برای انجام فعالیتی از کسی پول قرض بگیرید، همیشه باید دقت کنید که بتوانید به موقع این پول را پس بدهید. مثلا هرچه وامی که از بانک برای خرید خانه می‌گیریم بیشتر باشد، قسط بازپرداخت آن هم بیشتر خواهد بود و پرداخت به‌موقع این قسط‌ها دشوارتر.

استفاده از اهرم مالی در شرکت‌های بورسی

گفتیم که بخشی از ساختار مالی شرکت‌ها از طریق قرض‌کردن یا همان «بدهی» تامین می‌شود. دریافت قرض برای انجام فعالیت‌های اقتصادی در هر مرحله‌ای از حیات شرکت امکان‌پذیر است و شرکت‌ها می‌توانند با صلاحدید مدیران و صاحبان خود، برای نیازهای مختلف‌شان پول قرض بگیرند. شرکت‌ها با این کار در واقع از اهرم مالی استفاده می‌کنند. یکی راه دیگر برای تامین نیازهای مالی شرکت‌ها، دعوت از سرمایه‌گذاران جدید و استفاده از سرمایه آن‌ها است.

اما چرا شرکت‌ها برای تامین نیازهای مالی، گاهی ترجیح می‌دهند به جای افزایش میزان سرمایه‌گذاری، سراغ قرض گرفتن بروند؟ نکته اینجاست که اگر تعداد سهامداران بیشتر شود، سودی که از فعالیت اقتصادی شرکت حاصل می‌شود باید بین سهامداران بیشتری تقسیم شود، ولی اگر به جای افزایش میزان سرمایه‌گذاری، از اهرم مالی استفاده شود، این سود بین همان سهامداران قبلی تقسیم خواهد شد.

نکته یک: استفاده از اهرم مالی زمانی می‌تواند مناسب باشد که فعالیت اقتصادی مورد نظر به سود مناسب برسد. اگر فعالیت اقتصادی شرکت نتواند هزینه‌های استفاده از اهرم مالی را پوشش بدهد، استفاده از اهرم مالی منطقی نیست. برای درک بهتر موضوع فرض کنید برای فعالیتی اقتصادی سراغ وام بانکی رفته‌اید و وامی با نرخ سود ۲۰ درصد گرفته‌اید. اگر فعالیت اقتصادی شما نتواند این هزینه را جبران کند، دچار زیان خواهید شد.

نکته ۲: استفاده از اهرم مالی برای شرکت‌ها همواره با ریسک همراه است. یکی از نکاتی که تحلیلگران بنیادی به آن توجه می‌کنند، ساختار سرمایه شرکت و نسبت بدهی آن به مجموع دارایی‌های آن است. این نسبت را در اصطلاح «نسبت بدهی» می‌نامند و هرچه این نسبت بیشتر باشد به معنای آن است که بخش بزرگ‌تری از دارایی‌های شرکت از بدهی اهرم بازار آتی طلا چیست؟ تشکیل شده و روی هم رفته ریسک بالاتری دارد.

درجه یا حساسیت اهرم مالی چیست؟

همان‌طور که از مثال‌ها و توضیحاتی که آوردیم پیداست، استفاده از اهرم مالی هزینه دارد. همان‌طور که استفاده از این ابزار مالی می‌تواند به افزایش چشمگیر سود منجر شود، در صورتی که سرمایه‌گذاری‌مان موفق نباشد و فعالیت اقتصادی مورد نظر طبق انتظار پیش نرود، ضرر و زیان ناشی از این فعالیت بسیار بیشتر از زمانی خواهد بود که از اهرم مالی استفاده نکرده‌ایم.

پس می‌شود گفت میزان بدهی و نحوه استفاده از اهرم مالی در شرکت می‌تواند روی سودآوری شرکت تاثیر داشته باشد. تحلیلگران برای بررسی این رابطه از مفهوم «درجه اهرم مالی» یا «حساسیت اهرم مالی» استفاده می‌کنند که به انگلیسی می‌شود «Degree of Financial Leverage» یا به طور خلاصه «DFL». «حساسیت اهرم مالی» در واقع نسبتی است که میزان حساسیت سود هر سهم شرکت (EPS) را نسبت به تغییرات درآمد آن شرکت در نتیجه تغییرات میزان بدهی می‌سنجد. این نسبت هرچه بیشتر باشد، نشانه آن است که نوسانات سود شرکت بیشتر است. معنی ساده این حرف هم این است که استفاده از اهرم مالی برای چنین شرکتی ریسک بالاتری دارد.

پایین بودن حساسیت اهرم مالی هم می‌تواند به این معنی باشد که مدیران شرکت امکان بیشتری برای استفاده از اهرم مالی دارند و اگر بتوانند به اهرم بازار آتی طلا چیست؟ درستی از چنین ابزاری استفاده کنند، احتمالا می‌توانند سود بیشتری نصیب سرمایه‌گذاران کنند.

استفاده از اهرم‌مالی در معاملات اعتباری

تا اینجا گفتیم که برای انواع فعالیت‌های اقتصادی می‌شود از اهرم مالی استفاده کرد. پس باید بشود از این ابزار برای سرمایه‌گذاری در بورس هم استفاده کرد. راحت‌ترین روش برای استفاده از اهرم مالی در معاملات سهام استفاده از اعتبار کارگزاری است. در واقعیت هم همواره بخش مهمی از معاملات سهام در بورس از طریق اعتبار یا همان اهرم مالی انجام می‌شود.

روش دیگر برای استفاده از اهرم مالی در بازار بورس، دریافت وام از بانک یا موسسه‌های مالی دیگر و خرید سهام با این وام است. مثلا اگر وامی با نرخ بهره سالانه ۱۸ درصد بگیرید و با بتوانید با استفاده از این وام در بازار سرمایه به سود سالانه ۶۰ درصدی برسید، توانسته‌اید با استفاده از اهرم مالی به سود مناسبی دست پیدا کنید.

مهم‌ترین انگیزه برای استفاده از اهرم مالی در معاملات بورسی، کسب سود هرچه بیشتر در کمترین زمان است. اما از آنجا که نوسان قیمت سهام می‌تواند بسیار زیاد باشد، استفاده درست از اعتبار می‌تواند سود بسیار بالایی برای معامله‌گر در پی داشته باشد و استفاده نابجا از آن می‌تواند حتی تمام سرمایه فرد را به باد بدهد. پس استفاده از اهرم مالی برای خرید سهام می‌تواند بیشترین میزان ریسک را داشته باشد.

استفاده از اهرم مالی در بورس می‌تواند به افزایش سود معامله‌گر کمک کند، اما استفاده بی‌رویه از این ابزار ممکن است علاوه بر خود معامله‌گر، به بازار سرمایه هم ضربه بزند. مثلا در دوره‌هایی که شاخص بورس نزولی است، معامله‌گرانی که از اهرم مالی استفاده می‌کنند در تسویه اعتبارات‌شان دچار مشکل می‌شوند و ممکن است مجبور شوند به هر قیمتی که شده سهام‌شان را بفروشند. در این حالت دوره نزولی بورس ممکن است طولانی‌تر شود و قیمت سهام بیشتر از حالت عادی افت کند. برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی، سازمان بورس در سال‌های اخیر در زمینه اعطای اعتبار از طرف کارگزاری‌ها، سخت‌گیری‌های بیشتری انجام می‌دهد و دریافت اعتبار از کارگزاری‌ها را مشروط به رعایت نسبت کفایت سرمایه و دریافت وثایق کافی کرده است.

استفاده از اهرم در قراردادهای مشتقه

بازار قراردادهای مشتقه، چه در ایران چه در جهان، یکی از جذاب‌ترین بازارهای مالی است. معامله قراردادهای اختیار و قراردادهای آتی از مهم‌ترین بخش‌های بازار ابزارهای مشتقه در بازار سرمایه ایران است و در معاملات مربوط به این ابزارها می‌شود از اهرم مالی هم استفاده کرد.

برای مثال، معامله‌گرانی که وارد بازار آتی می‌شوند در ابتدای کار اهرم مالی ۱۰ دارند که این اهرم با توجه به شرایط و وجوه تضمین می‌تواند تغییر هم بکند. مفهوم «اهرم مالی ۱۰» هم این است که این معامله‌گران می‌توانند تا ۱۰ برابر سرمایه خودشان اقدام به خرید یا فروش کنند.

مثال: فرض کنید می‌خواهید در بازار آتی ۲ کیلوگرم زعفران بخرید (مقدار هر قرارداد آتی زعفران در بازار آتی ۱۰۰ گرم است، پس برای خرید ۲ کیلوگرم زعفران باید ‍۲۰ قرارداد آتی زعفران خریداری کنید). اما از آنجا که اهرم مالی شما برای معامله در بازار آتی ۱۰ است، پس می‌توانید با یک‌دهم پول لازم این معامله را انجام بدهید. یعنی به جای اینکه پول ۲ کیلوگرم (۲۰ قرارداد) را بدهید، کافی است پول ۲۰۰ گرم (۲ قرارداد) را بپردازید. مثلا اگر پول هر قرارداد آتی زعفران ۱۵۰ هزار تومان باشد، با پرداخت ۳۰۰ هزار تومان می‌توانید به اندازه ۲ کیلوگرم در بازار آتی زعفران بخرید.

نکته: اهرم مالی ابزاری برای «تکثیر سود و زیان» است. در مثال بالا، با ۳۰۰ هزار تومان توانسته‌اید معامله‌ای ۳ میلیون تومانی انجام بدهید و اگر در این معامله به سود برسید، سودی حاصل از ۳۰۰ هزار تومان مانند سود حاصل از ۳ میلیون تومان خواهد بود. اما اگر در این معامله زیان کنید، زیان حاصل هم مانند زیان حاصل از معامله ۳ میلیون‌تومانی خواهد بود که ممکن است در مقایسه با ۳۰۰ هزار تومان، مبلغ قابل توجهی باشد.

استفاده از اهرم مالی چه مزایا و معایبی دارد؟

با توجه به آنچه که تا کنون گفتیم، مزایا و معایب استفاده از اهرم مالی را می‌توانیم به صورت زیر خلاصه کنیم.

مزایا

• افزایش سود شرکت بدون نیاز به افزایش میزان سرمایه‌گذاری
• انجام معاملاتی با ارزش چند برابر اصل سرمایه
• چند برابر شدن سود حاصل از معاملات

معایب

• استفاده از اهرم مالی همراه با ریسک است
• در صورتی که بازار طبق انتظار عمل نکند، زیان چندبرابری متوجه معامله‌گر خواهد شد

گفتیم که اهرم مالی کاربردهای متنوعی می‌تواند داشته باشد؛ حتی هنگامی که از بانک وام می‌گیریم و با این وام خانه می‌خریم در واقع از اهرم مالی استفاده کرده‌ایم. شرکت‌ها با استفاده از این ابزار می‌توانند با قبول ریسکی معقول، سود صاحبان سهم‌شان را افزایش بدهند و معامله‌گران بورس می‌توانند به کمک اهرم مالی، به معاملاتی با ارزش چند برابر سرمایه اولیه‌شان وارد شوند و سود معاملات‌شان را حتی به چند برابر افزایش بدهند. اما استفاده از این ابزار ریسک دارد و در صورتی که بازار طبق پیش‌بینی جلو نرود، ضرر و زیان ناشی از آن می‌تواند حتی کل سرمایه اولیه را از بین ببرد.

روش های کسب سود از صندوق طلا

راه اندازی قراردادهای آتی صندوق طلا، به دنبالِ استقبال قابل توجه از صندوق های سرمایه گذاری طلا، فرصت های کسب سود متنوعی برای فعالان بازار سرمایه به ارمغان آورد.

در واقع سرمایه گذاران بنابر رویکرد معاملاتی خود می توانند استراتژی های مناسبی را در بازار صندوق طلا اتخاذ نمایند.

1- سرمایه گذاری در صندوق های طلا

2- پوشش ریسک صندوق طلا در بازار آتی

3- آربیتراژ بین بازار نقدی و آتی صندوق طلا

4- نوسان گیری در بازار آتی صندوق طلا

1- سرمایه گذاری در صندوق های طلا

هر سرمایه گذار، می تواند از طریق کد بورسی خود، در بازار بورس، اقدام به خرید واحدهای صندوق طلا با حداقل 500 هزار تومان سرمایه نماید. در واقع در شرایطی که انتظارات تورمی تقویت می شود، صندوق های طلا مکانی امن، برای سرمایه ی معامله گران می باشد. چرا که دارائی های مبتنی بر طلا، به عنوان سپر تورمی شناخته می شوند. با این حال، در شرایطی که تورم پایین است و یا قیمت طلا با افت مواجه می شود. این صندوق ها به تنهایی، گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری نخواهند بود.

2- پوشش ریسک صندوق طلا در بازار آتی

در بازار آتی صندوق طلا، به دلیل ماهیت تعهدی قراردادها، امکان انجام معاملات به صورت دوطرفه وجود دارد. این بدان معناست که، در این بازار می توان، قبل از خرید دارائی، اقدام به فروش آن نمود. در صورتی که دارندگان صندوق طلا، نگران افت قیمت واحد های آن باشند، جهت پوشش ریسک می توانند اقدام به اخذ موقعیت فروش در بازار آتی نمایند. لازم به ذکر است معامله گران جهت ایجاد پوششِ ریسکِ کارآمد، قبل از اخذ موقعیت فروش، اقدام به محاسبه نسبت بهینه پوشش ریسک (تعداد قرارداد آتی/ تعداد دارائی نقدی) می نمایند. به این ترتیب در صورت کاهش قیمت صندوق طلا در بازار نقدی و متضرر شدن معامله گر، موقعیت های فروش با ایجاد سود، زیان بازار نقدی را پوشش خواهد داد.

3- آربیتراژ بین بازار نقدی و آتی صندوق طلا

آربیتراژ یکی از استراتژی های معاملاتی است که فعالان بازار سرمایه، می توانند جهت کسب سود بدون ریسک (کم ریسک) از آن استفاده نمایند. به این نحوه که دارائی از بازاری که ارزانتر است خریداری و در بازاری که گرانتر فروخته شود و سودی معادل اختلاف بین قیمت خرید و فروش، نصیب آربیتراژگر شود. به این منظور، سرمایه گذاران می بایست در دوره معاملاتی، قیمت واحدهای صندوق طلا را در بازار نقدی بورس و در بازار آتی به طور همزمان رصد نمایند. در صورت وجود اختلاف قیمت قابل توجه بین قیمت نقدی و قیمت آتی صندوق طلا اقدام به معامله نمایند. به بیان دیگر، در صورتی که قرارداد آتی صندوق طلا، با قیمتی بالاتر از ارزش ذاتی آن معامله شود، فرصت آربیتراژ در بازار ایجاد شده و امکان کسب سود بدون ریسک ایجاد می شود. در واقع معامله گران می توانند، در هر لحظه، ارزش ذاتی قرارداد آتی را بر اساس فرمول و قیمت نقدی صندوق طلا در بازار محاسبه نمایند. در صورت وجود فرصت آربیتراژ، اقدام به خرید صندوق های طلا در بازار نقدی و فروش در بازار آتی نمایند. لازم به ذکر است، آربیتراژ بین بازار نقدی و آتی صندوق طلا از سایر قراردادهای آتی بهتر است. چرا که واحد های صندوق طلا بر خلاف گواهی سپرده های کالایی، فاقد هزینه انبارداری اهرم بازار آتی طلا چیست؟ و تاریخ انقضا هستند. علاوه بر این، تحویل آنها بر خلاف قرارداد آتی نقره، به صورت آنلاین است و نیاز به مراجعه حضوری ندارد.

4- نوسان گیری در بازار آتی صندوق طلا

با توجه به دو طرفه بودنِ بازار آتی، معامله گران در این بازار، هم از رشد قیمتها و هم از افت قیمت ها می توانند سود کسب نمایند. در واقع در بازار آتی، مهم نیست بازار مثبت باشد یا منفی، در هر دوحالت، امکان کسب سود وجود دارد. علاوه بر دو طرفه بودن بازار آتی و امکان کسب سود از بازار ریزشی، وجود اهرم مالی در این بازار سبب می شود تا معامله گران بتوانند چندین برابر سرمایه خود اقدام به معامله نمایند. در واقع با تغییر یک درصدی در قیمت، سود یا زیان معامله گران چندین درصد (برابر با اهرم مالی بازار) می شود. این دو ویژگی بازار آتی سبب جذابیت این بازار در میان سرمایه گذاران شده است. در حال حاضر، سرمایه گذاران برای خرید 1000 واحد صندوق طلای لوتوس در بازار نقدی، به بیش از 8 میلیون تومان سرمایه نیاز دارند. در حالیکه در بازار آتی صندوق طلا، معامله گران می توانند تنها با 2 میلیون تومان همین میزان صندوق طلا را خریداری نمایند و از رشد قیمت صندوق طلا منتفع شوند. در واقع معامله گران در بازار آتی صندوق طلا، از اهرم مالی بالای 4 برخوردار هستند.

سخن آخر

معامله گران بر اساس میزان ریسک پذیری خود، می توانند از استراتژی های معاملاتی متفاوتی استفاده نمایند. با توجه به کم ریسک بودنِ استراتژی آربیتراژ، این استراتژی گزینه مناسبی برا افراد ریسک گریز خواهد بود. در حالیکه استراتژی نوسان گیری در بازار آتی با وجود اهرم مالی و دوطرفه بودن بازار، گزینه مناسبی برای ریسک پذیران به شمار می رود.