بررسی رابطه دلار و بورس

خبراقتصادی – محسن شمشیری
تحولات 5 ساله، 10 ساله و 20 ساله اخیر در بازار دارایی های مختلف و براساس آمارهای بانک مرکزی در بیست سال گذشته نشان می دهد که بازارهای مختلف از سکه طلا و دلار تا ساختمان و ملک و آپارتمان، سهام، قیمت خودرو و سپرده بانکی با تحولات و رشدهای بسیار بالایی مواجه بوده اند و تحت تاثیر رشد شدید نقدینگی و تورم، تحریم و خروج آمریکا از برجام، رشد هزینه های مبادله، افزایش شدید قیمت ها، سیاست های غلط اقتصادی و بی تدبیری در نظام اقتصادی، عملا قیمت دارایی در 20 سال اخیر یعنی از 1380 تا 1400 بین 28 تا 382 برابر رشد کرده است.
بازار دارایی های مختلف نیز در دوره 10 ساله 1390 تا 1400 بین 6 تا 55 برابر افزایش بازدهی داشته است. همچنین در بررسی رابطه دلار و بورس دوره 5 ساله 1395 تا 1400 نیز قیمت یا بازدهی دارایی های مختلف بین 2 تا 18 برابر افزایش داشته است.
این درحالیست که شاخص تورم نیز از عدد 9.427 در سال 1380 به 40.321 در سال 1390 و 379.2 در آذر 1400 رسیده است و به عبارتی سطح عمومی قیمت کالاهای مصرفی مورد نیاز خانوار نیز در این بیست سال 40 برابر شده است یعنی مخارج خانواری که با 200 هزار تومان تامین می شده حالا باید با 8 میلیون تومان تامین شود.
آخرین شاخص تورم برپایه سال 1395 در آذرماه 1400 معادل 379.2 بوده است. این شاخص در سال 1380 معادل 9.427 اعلام شده است در سال 1390 به عدد 40.321 رسیده و در سال 1395 نیز معادل 100 بوده است.
در نتیجه سطح عمومی کالاهای مصرفی در بیست سال اخیر معادل 40 برابر شده است اما بازدهی 35 برابری دلار، 38 برابری سپرده و 28 برابری خودرو پراید به خاطر سیاست های کنترلی، و دلایل دیگر رشد کمتری از 40 برابر شدن شاخص تورم داشته است.

روابط نرخ بهره در بازار فارکس

مقداری که مردم سود دریافت می کنند تا به مدت یکسال پول خود را به شخص دیگری قرض بدهند نرخ بهره هست. اما چرا نرخ بهره در اقتصاد تا این اندازه مهم هست؟ زیرا نرخ بهره ابزار اصلی دولت ها برای کنترل اقتصاد هست.

هنگامی که نرخ بهره را پایین بیاورند، مقدار وام دهی را بیشتر می کنند و اقتصاد رشد می کند. قیمت های سهام ها بالا میرود و تورم به کشور برمی گردد.

نرخ بهره را بالا ببرند، تمایل به وام گرفتن کم می شود، رشد اقتصادی کمتر می شود و قیمت ها میریزند. زیرا نرخ بهره حداقل مقداری هست که یک سرمایه گذار طلب می کند که پول خود را سرمایه گذاری کند و در ازای آن سودی دریافت کند.

بنابراین اگر نرخ بهره در آمریکا بالا برود، قیمت سهام ها کاهش پیدا می کند. چرا؟

فرض کنید شما یک میلیون دلار پول دارید. اگر پولتان را بدهید بانک بدون هیچ ریسکی سالی 2% سود بگیرید برایتان مناسب هست؟ و یا پولتان را در بازار بورس سرمایه گذاری کنید که هیچ امنیتی ندارید و ممکن است بازدهی 10% و یا 10%- به شما بدهد؟

قطعا گزینه بانک و یا اوراق قرضه را پیدا میکنید. اوراق قرضه یا اوراق بدهی، برگه است که توسط شرکت ها و دولت ها منتشر می شوند. آن ها با انتشار این برگه از مردم جذب سرمایه می کنند (وام می گیرند). و بدون هیچ ریسکی، به آن ها سود ثابتی به صورت سالیانه پرداخت می کنند. اوراق قرضه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت وجود دارد.

به بیانی دیگر از 1 سال تا 30 سال اوراق قرضه وجود دارد و در برخی مواقع اوراق قرضه های 100 ساله هم توسط برخی شرکت ها مثل والت دیسنی منتشر شده است. هنگامی که نرخ بهره و یا بازدهی اوراق قرضه ها زیاد باشند، سرمایه گذار ترجیح می دهد که اوراق قرضه بخرد و پول خود را از سهام ها خارج کند. در نتیجه بازار سهام سقوط می کند. بنابراین نرخ بهره در بازار بسیار مهم هست.

نرخ بهره دشمن بازار سهام
افزایش مداوم نرخ بهره بعد از مدتی سبب ریزش بازار سهام می شود. بر اساس تحقیقات زیاد اقتصادی و تجربی ای که طی سالیان دراز انجام شده است، به این نتیجه رسیده اند. به عبارتی دیگر این نشان دهنده چرخه اقتصادی است. در زمان های رکود نرخ بهره بهره کاهش پیدا می کند و پول در بازار تزریق می شود. در زمان های رونق اقتصادی برای جلوگیری از تورم زیاد نرخ بهره افزایش پیدا می کند و بعد از مدتی سبب رکود می شود. طبق تحقیقات انجام شده، افزایش مداوم نرخ بهره سبب ریزش بازارهای سهام می شود. به عنوان مثال در سال 1987 پیش از سقوط بازار سهام در روز دوشنبه سیاه، نرخ بهره برای سه مرتبه افزایش یافته بود و بعد از مدتی بازار سهام سقوط کرد.

روند سقوط بازار
ابتدا به علت تورم زیاد و نرخ رشد اقتصادی بالا، دولت ها و بانک های مرکزی تصمیم می گیرند که نرخ بهره را افزایش دهند. پس از افزایش نرخ بهره، قیمت اوراق قرضه کاهش پیدا می کند. سپس با افزایش چند مرحله ای نرخ بهره تا جاییکه به اقتصاد لطمه بزند، بازارهای بورس سقوط می کنند و در هم میشکنند.

نرخ بهره و شاخص دلار
همانطور که گفتیم نرخ بهره قیمت پول هست، یعنی ارزش دلار نسبت به نرخ بهره آمریکا سنجیده می شود. به عنوان مثال اگر آمریکا نرخ بهره بالاتری نسبت به اروپا داشته باشد، دلار آمریکا قوی تر از یورو اروپا هست. ارزها در بازار فارکس اینگونه نسبت بهم قیمت گذاری می شوند. یکی از معیارهای اصلی قیمت گذاری نسبت نرخ های بهره ارزها بهم هست.

به این شکل که ارزی که نرخ بهره بیشتری دارد، ارزش بالاتری دارد نسبت به ارزی که نرخ بهره ش کمتر هست. بنابراین نرخ بهره قیمت پول هست. هنگامیکه بانک مرکزی نرخ بهره را بالا میبرد سبب تقویت ارز می شود. مثلا هنگامیکه فدرال رزرو برای مقابله با تورم نرخ بهره را افزایش می دهد، شاخص دلار قوی می شود. ارزش پول کشورشان بیشتر می شود و قیمت کالاها نسبت به دلار کاهش پیدا می کند.

نرخ بهره و طلا
در بازارهای جهانی طلا به دلار سنجیده می شود. مثلا میگوییم هر اونس طلا برابر است با 1290 دلار. البته به ارزهای دیگر هم نرخ برابری دارد، ولی اصولا به دلار سنجیده می شود. هنگامی که نرخ بهره افزایش پیدا می کند، قیمت دلار بالا میرود و دلار قوی می شود. طلا و باقی کالاها که به دلار سنجیده می شوند. در نتیجه این افزایش در شاخص دلار، ضعیف می شوند و میریزند.

به عنوان مثال در ابتدای سال 2017 فدرال رزرو قصد داشت نرخ بهره را افزایش دهد. در یک رالی نزولی قیمت طلا تا روز نشست فدرال رزرو بیش از 60 دلار ریخت. در حقیقت قیمت افزایش نرخ بهره را پیش خور کرده بود. جالب اینجاست بعد از نشست فدرال رزرو که نرخ بهره افزایش یافت. اما تصمیم گرفته شد که نرخ بهره در سال 2017 با شیب کمتری افزایش یابد. قیمت طلا در کمتر از یک ساعت 20 بررسی رابطه دلار و بورس دلار رشد کرد.

بر خلاف تئوری های اقتصادی که میگویند افزایش نرخ بهره روی طلا اثر منفی می گذارد، همیشه بازارها نشان داده اند که افزایش نرخ بهره در بلند مدت سبب افزایش طلا نیز می شود. اما در کوتاه مدت به علت تأثیری که بر دلار دارد سبب کاهش چشمگیر می شوند.

همانطور که در بخش قبلی گفتیم، افزایش نرخ بهره در بلند مدت سبب کاهش سقوط بازار سهام می شود. هنگامی که بازار سهام سقوط می کند و ریسک بازار بورس زیاد می شود، سرمایه گذاران به دنبال فرصت دیگری برای سرمایه گذاری می گردند و امن ترین و بهترین دارایی در دوران رکود طلا هست.

بنابراین قیمت طلا رشد می کند و روند صعودی به خود می گیرد. به طور خلاصه، افزایش نرخ بهره به طور مداوم سبب ریزش بازار سهام می شود. ریزش بازار سهام نیز سبب افزایش طلا می شود. در نتیجه به طور تجربی افزایش نرخ بهره در بلند مدت سبب افزایش طلا می شود.

نرخ بهره و تورم
دولتمردان برای جلوگیری از تورم سرسام آور نرخ بهره را افزایش می دهند. در نتیجه ابتدا نرخ تورم افزایش پیدا می کند. برای جلوگیری از تورم زیاد نرخ بهره افزایش پیدا می کند.

به عنوان مثال در سال 2008، ابتدا نرخ تورم شروع به بالا رفتن کرد و بازار مسکن رشد چشمگیر و عجیبی داشت. دولت آمریکا برای کنترل بازار، نرخ بهره را افزایش داد. زیرا با افزایش نرخ بهره، مردم پول خود را به جای سرمایه گذاری در ملک و سهام در اوراق قرضه و بانک ها می گذارند و بازده بدون ریسک دریافت می کنند.

واریز و برداشت
در نتیجه چندبار افزایش نرخ بهره به دلیل تورم بالا، بازار مسکن سقوط کرد و بعد از آن باقی بازارها یک به یک سقوط کردند. با اعلام تورم منفی و هنگامی که آمریکا به مشکل شدیدی برخورده بود. دولت آمریکا اقدام به کاهش نرخ بهره کرد، چاپ پول و تزریق پول در بازار کرد. در نتیجه کشور اندکی از حالت بحران خارج شد و به دوران رونق خود بازگشت.

در حالت کلی، نرخ بهره عامل کنترل تورم هست و در یک اقتصاد سالم اصولا عدد نرخ بهره از نرخ تورم بیشتر هست. اما اگر اقتصادی مشکل داشته باشد، نرخ تورم از نرخ بهره بیشتر می شود و اگر شما از بانک وام بگیرید و با آن یک ماشین، خانه و یا هرچیز دیگری بخرید. در سال بعد خیلی بیشتر از مبغلی که به عنوان بهره باید به بانک بدهید را سود میکنید. این خیلی جالب هست.

روابط دلار
روابط دلار نیز مانند روابط نرخ بهره هست. زیرا یکی از دلیل افزایش نرخ دلار نرخ بهره هست و ما در بخش قبلی به طور کامل توضیح دادیم. به عنوان مثال هنگامی که شاخص دلار قوی می شود، قیمت کالاها در بازار آمریکا فرو میریزند. کالاهای معاملاتی ای مانند گندم، ذرت، گوشت گاو، خوک، گاو زنده، آب پرتقال و کالاهای دیگر. اما هنگامی که شرایط تورمی باشد، کالاها به شدت رشد می کنند و سبب افزایش نرخ بهره می شوند.

طلا در سراشیبی

به گفته رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، با ریزش هرچند محدود قیمت هر اونس جهانی طلا و همچنین نواسنات و کاهش نرخ ارز در بازارهای داخلی در هفته‌ای که گذشت، قیمت سکه و طلا نیز مجدد به روندی کاهشی خود بازگشت؛ بگونه‌ای که نسبت به ابتدای هفته، هر قطعه سکه ۳۰۰ هزار تومان و هر گرم طلای ۱۸ عیار ۱۷ هزار تومان ارزان‌تر شد.

به گزارش تحریریه، نادر بذرافشان در رابطه با وضعیت یک هفته اخیر بازار سکه و طلای داخلی اظهار کرد: در ادامه روند کاهشی قیمت‌ طلا در بازارهای جهانی، این هفته نیز هر اونس طلا پنج دلار کاهش یافت. این در حالیست که در بازارهای داخلی نیز نرخ ارز با نوسانات کاهشی همراه شد.

رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران افزود: با کاهش قیمت اونس‌ جهانی طلا و کاهش نرخ ارز در داخل و همچین نبود تقاضا، طی یک هفته اخیر، روند کاهشی قیمت‌ها در بازار سکه و طلای داخلی نیز شکل گرفت و بازار با ریزش قیمت‌ها در آخرین معاملات پایانی هفته (پنجشنبه) نسبت به ابتدای هفته روبرو شد.

وی در رابطه با آخرین قیمت‌ها و تغییرات آن نسبت به ابتدای هفته، گفت: در آخرین معاملات روز پنجشنبه، هر قطعه سکه طرح جدید با کاهش ۳۰۰ هزار تومانی نسبت به ابتدای هفته ۱۴ میلیون و ۲۹۰ هزار تومان و هر قطعه سکه قدیم با کاهش ۱۵۰ هزار تومانی ۱۳ میلیون و ۵۸۰ هزار تومان قیمت داشت. نیم سکه و ربع سکه هریک در این هفته ۱۰۰ هزار تومان کاهش قیمت داشته‌اند؛ بطوریکه نیم سکه هفت میلیون و ۹۷۰ هزار تومان قیمت خورد و ربع سکه چهار میلیون و ۹۸۰ هزار تومان معامله شد. سکه‌های یک گرمی بانک مرکزی نیز با ۵۰ هزار تومان کاهش قیمت نسبت به ابتدای هفته در آخرین معاملات سه میلیون تومان قیمت داشت.

بذرافشان ادامه داد: قیمت هر مثقال طلای ۱۷ عیار بطور متوسط ۷۵ هزار تومان کاهش یافته و به پنج میلیون و ۷۵۵ هزار تومان رسیده است. هر گرم طلای ۱۸ عیار هم با ۱۷ هزار تومان کاهش بها، در آخرین معاملات روز گذشته یک میلیون و ۳۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان به‌ازای هر گرم دادوستد شده است.

حباب سکه بدون تغییر قابل توجه، یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان

رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران در رابطه با آخرین وضعیت حباب سکه نیز، گفت: حباب سکه در این هفته تغییرات چندانی نسبت به هفته پیش از آن نداشت؛ در حال حاضر هر قطعه سکه یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان حباب داشته است. همانطور که اشاره شد، کاهش اونس جهانی، نوسانات و کاهش نرخ ارز بازارهای داخلی و نبود تقاضا برای خرید سکه و مصنوعات طلا منجر به روند کاهشی قیمت‌ها در بازار سکه و طلا در داخل شد. امید است که با توجه به پایان ماه صفر، در ماه‌های آینده، شاهد رونق در بازار سکه و طلا باشیم و مردم بتوانند به‌راحتی خرید خود برای سکه و مصنوعات انجام دهند.

در جلسه‌ای که روز سه‌شنبه (۲۹ شهریور ماه) با حضور نمایندگان سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران و اتاق اصناف تهران و همچنین هیات مدیره سابق اتحادیه طلا و جواهر تهران در محل این اتحادیه برگزار شد، اعتبارنامه‌های اعضای جدید صادر و هیات مدیره جدید رسما فعالیت خود را آغاز کردند.

از این پس، به ترتیب نادر بذرافشان (در جایگاه رئیس اتحادیه)، سید محمود فضل آذر شربیانی (نایب رئیس اول)، ایوب اکبری‌پور (نایب رئیس دوم)، عبادالله محمدولی(دبیر هیات مدیره)، باقر وثوق رحیمی (خزانه‌دار)، مهدی آزادی و عباس مسعودی (اهضای هیات مدیره) فعالیت خواهند کرد.

آشنایی با انواع بازارهای مالی و بازار سرمایه

وقتی از بازارهای مالی حرف می‌زنیم، بیشتر افراد تصویر بازار شلوغ بورس نیویورک یا معامله‌گران عصبانی تالار معاملات آتی شیکاگو را به یاد می‌آورند. البته این تصاویر دیگر قدیمی شده‌اند، زیرا این روزها معاملات آنلاین جای مبادلات رو در رو را گرفته‌اند. صرافی‌های ارز دیجیتال تنها بخشی از بازارهای مالی هستند؛ زیرا این بازارها مدت‌ها پیش از وجود صرافی‌ها و کارگزاری‌ها به شکل امروزی وجود داشته‌اند. بازارهای مالی از زمانی که بشر به کشاورزی و داد و ستد آن با دیگران روی آورد، وجود داشته اند. اگر کشاورزان برداشت مناسبی نداشتند باید برای کاشت محصول در سال بعد بذر به‌دست می‌آوردند. اگر هم برداشت خوبی داشتند باید تصمیم می‌گرفتند که محصولات مازاد خود را ذخیره یا مبادله کنند. این شرایط آنها را مجبور می‌کرد تا برای به‌دست آوردن بذر یا غذای ذخیره با دیگران معامله کنند.

درآمد ماهیگیران نیز به مقدار صید، نوع ماهی‌ها و آب و هوا وابسته و بی‌ثبات بود. در حقیقت، تصمیمات و مبادلات تمامی آن کشاورزان و ماهیگیران بود که اساس بازارهای مالی و بازار سرمایه امروزی را تشکیل داد. داد و ستد هایی که هدف آن بسیار شبیه بازارهای امروزی است. در این مقاله شما با مفهوم بازار مالی و انواع بازارهای مالی و بازار سرمایه آشنا خواهید شد.

بازارهای مالی چیست؟

بازار مالی (Financial Market) بستری است که افراد و نهادها از آن برای انجام معاملات با انواع دارایی‌ها مانند اوراق بهادار، ارزهای دیجیتال و دیگر دارایی‌های قابل تعویض استفاده می‌کنند. بازار براساس قرار گرفتن فروشندگان و خریداران در یک مکان کار می‌کند و قانون عرضه و تقاضا نیز قیمت‌ها را در بازار مشخص می‌کند. در حقیقت، انواع بازارهای مالی به افراد کمک می‌کند تا به راحتی یکدیگر را پیدا کنند؛ آنها با این کار انجام معامله میان کاربران را تسهیل می‌کنند.

بازارهای مالی انواع مختلفی دارند؛ ویژگی‌های دارایی مورد معامله و نیازهای کاربران است که مشخصات هرکدام از این بازارها را تعیین می‌کند. بازار سهام، بازار فارکس، بازار ارزهای دیجیتال، بازار پول، بازار اوراق قرضه، بازار کالا و بازار مشتقه از محبوب‌ترین شکل‌های بازارهای مالی هستند. این بازارها بستری هستند که کسب و کارهای مختلف برای جذب سرمایه مورد نیاز خود برای توسعه، از آن استفاده می‌کنند. در واقع، بازارهای مالی مانند کانال‌هایی هستند که جریان سرمایه‌ را از عرضه‌کنندگان به سمت تقاضاکنندگان هدایت می‌کنند.

بازار سرمایه (Capital Market) نیز بخشی مهم از بازارهای مالی است که معاملات ابزارهای مالی مانند سهام، اوراق بدهی، صندوق‌های قابل معامله (ETF) و غیره را تسهیل می‌کند. همچنین، منبع جذب سرمایه برای افراد، شرکت‌ها و دولت‌های است و نقش مهمی در تقسیم منابع و ایجاد نقدینگی برای کارکارآفرینان بازی می‌کند. انواع بازارهای مالی را می‌توان براساس نوع دارایی مورد معامله و زمان سررسید آنها تقسیم‌بندی کرد.

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی بسیار زیادی در سراسر جهان وجود دارند و هر کشوری حداقل از یکی از انواع آنها استفاده می‌کند. برخی از این بازارها کوچک‌تر هستند و سرمایه در گردش کمی دارند، برخی دیگر نیز مانند «بازار بورس نیویورک» که روزانه تریلیون دلار معامله در آن انجام می‌شود در سطح بین‌المللی شناخته شده هستند. در ادامه این مقاله ۶ نوع از شناخته‌شده‌ترین انواع بازارهای مالی را بررسی می‌کنیم:

بازار سهام (Stock Market)

بازار سهام یا بازار بورس، شناخته‌شده‌ترین شکل از بازارهای مالی است. در این بازار سهام شرکت‌ها (سهامی عام) توسط معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خرید و فروش می‌شود. هر سهم قیمتی دارد که براساس عواملی مانند ارزش بازار، دارایی‌های شرکت و عرضه و تقاضا و .. مشخص می‌شود. زمانی که قیمت این سهم‌ها به دلیل عوامل اقتصادی یا تجاری افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاران می‌توانند با فروش آنها کسب درآمد کنند. در این بازار خرید سهام برای سرمایه‌گذاران ساده است، اما چالش واقعی انتخاب سهامی است که در نهایت سودآور باشد. در واقع، زمانی که سهام را با قیمت کمتر می‌خرید و با قیمت بالاتر می‌فروشید می‌توانید کسب درآمد کنید.

بسیاری از شرکت‌ها از بازار سهام برای جذب سرمایه استفاده می‌کنند؛ آنها این کار را از طریق بازار اولیه یا عرضه اولیه عمومی (IPO) انجام می‌دهند. بازار اولیه (Primary Market) زمانی شکل می‌گیرد که دارایی شرکت برای اولین بار عرضه و فروخته شود. در این بازار، شرکت سرمایه مورد نیاز خود را به طور مستقیم و از طریق فروش سهام به سرمایه‌گذاران تامین می‌کند. معامله‌گران پس از لیست شدن شرکت و عرضه آن در بازار اولیه، معامله‌گران می‌توانند سهام شرکت را در بازار ثانویه خرید و فروش کنند. در حقیقت، تمامی معاملات سهام در بازار بورس، درون بازار ثانویه (Secondary Market) انجام می‌شوند.

نکته جالب اینجاست که بازار بورس اوراق بهادار از قرن‌ها پیش و زمانی که هیچ بررسی رابطه دلار و بورس فناوری در کار نبوده، وجود داشته است. بزرگترین بازارهای سهام که در کشورهای توسعه یافته مانند آمریکا و ژاپن به شکل امروزی از قرن ۱۹ یا ۲۰ ایجاد شده‌اند.

بازار اوراق قرضه (Bond Market)

بازار اوراق قرضه که با نام بازار درآمد ثابت نیز شناخته می‌شوند، شکل دیگری از بازارهای مالی است. شرکت‌ها، سازمان‌ها و دولت‌ها با فروش اوراق قرضه در این بازار سرمایه مورد نیاز خود برای توسعه را به‌دست می‌آورند. بسیاری از شهرداری‌ها نیز برای تامین مالی مخارج مورد نیاز خود برای ساخت پروژه های عمومی مانند مدرسه، ایستگاه آتش نشانی، پارک‌ها و جاده‌ها اوراق قرضه منتشر می‌کنند. ارواق قرضه (Bond) نوعی سرمایه‌گذاری است که در آن سرمایه‌گذار از طریق خرید اوراق پول قرض می‎‌دهد؛ در مقابل شرکت یا نهاد فروشنده متعهد می‌شود تا اعتبار دریافتی را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره‌ای ثابت بازپرداخت کند.

اوراق قرضه شبیه توافقی میان وام‌دهنده و وام‌گیرنده است که جزییات وام مانند مقدار سرمایه، زمان بازپرداخت و سود پرداختی در آن مشخص شده است. به همین دلیل گاهی اوقات به بازار اوراق قرضه بازار بدهی یا بازار اعتباری نیز می‌گویند. بیشتر معاملات بازار اوراق قرضه در بازار اولیه انجام می‌شود؛ جایی که در آن سرمایه‌گذاران اوراق قرضه را از فروشندگان (وام‌گیرندگان) خریداری می‌کنند. معامله‌گران می‌توانند اوراق بهاداری را که قبلا منتشر شده در بازار ثانویه خرید و فروش کنند. معمولا این معاملات از طریق بازار بورس یا فرابورس انجام می‌شود، البته که حجم سرمایه معامله شده در بازارهای اوراق قرضه بسیار بیشتر از بازارهای سهام است.

مهم‌ترین مزیت بازار اوراق قرضه نسبت به بازار سهام، ریسک پایین‌‌تر سرمایه‌گذاری است. همین ویژگی باعث می‌شود تا اوراق قرضه نسبت به سهام بازدهی و سودآوری کمتری نیز داشته باشد. همچین این نکته را در نظر داشته باشید، با اینکه اوراق قرضه شرکتی نرخ بهره بالاتری دارند اما اوراق تحت حمایت دولت از امنیت بیشتری برخوردار هستند. ورشکستگی بدترین سناریویی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند تجربه کنند؛ در این شرایط شرکت‌ها معمولا می‌توانند بخشی از سرمایه را پس بدهند.

بازار کامودیتی (Commodity Market)

بازار کامودیتی یکی دیگر از انواع بازارهای مالی است که تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در آن به معامله کالای اساسی می‌پردازند. در یک تعریف ساده، کامودیتی کالایی است که می‌توان آن را با کالاهای مشابه دیگر معامله کرد. در این بازار کالاهای اساسی را به دو دسته کلی کامودیتی سخت و کامودیتی نرم تقسیم می‌کنند. کالاهای انرژی مانند نفت و گاز و فلزات گران‌بها مانند طلا، نقره و پلاتین در دسته کامودیتی‌‌های سخت بررسی رابطه دلار و بورس قرار می‌گیرند. کالاهای کشاورزی مانند گندم، ذرت و سویا و محصولاتی مانند پنبه، قهوه و شکر را می‌توان در دسته کامودیتی‌های نرم قرار داد. فلزات اساسی مانند آلومینیوم، مس، روی و آهن نیز در دسته کامودیتی‌های جای می‌گیرند.

معاملات در بازار کامودیتی به دو دسته تقسیم می‌شود: معاملات اسپات (Spot) و معاملات آتی یا فیوچر (Future). در بازار اسپات، کالاهای اساسی با پول مبادله می‌شوند. در بازار آتی نیز کالاهای اساسی در تاریخی از پیش تعیین شده و با قیمتی مشخص معامله می‌شوند. بیشتر معاملات کالاهای اساسی در بازارهای مشتقه و به شکل معاملات اسپات انجام می‌شود. معامله‌گران همچنین می‌توانند کامودیتی‌ها را بازار بورس، فرابورس و صرافی‌های لیست شده به شکل آتی معامله کنند. بورس کالای شیکاگو (CME) و اینترکانتیننتال اکسچنج (ICE) دو کارگزاری بزرگ برای انجام معاملات کامودیتی در جهان هستند.

بازارهای کامودیتی قدمتی به اندازه تاریخ تمدن بشری دارند، این بازارها یک بستری متمرکز و با قدرت نقدشوندگی بالا برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کنند. برای مثال، این بازارها می‌توانند تجارت محصولات کشاورزی را کارآمدتر و هماهنگ‌تر کنند. معاملات آتی بازار کامودیتی، با ایجاد یک مکانیسم خرید تضمین‌شده به بسیاری از کشاورزان کوچک کمک می‌کند.

بازار ارزهای دیجیتال (Crypto Market)

گسترش فناوری بلاک چین در سال‌های گذشته باعث شده تا ارزهای دیجیتال به عنوان یک دارایی ارزشمند مورد توجه بسیاری قرار بگیرند. از سال ۲۰۱۸ بازارهای ارزهای دیجیتال به عنوان بخشی از بازارهای مالی رشد بسیار سریعی را تجربه کرده‌اند. بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH) و سایر رمز ارزها، همگی دارایی‌های دیجیتال غیر متمرکز مبتنی بر بلاک چین هستند. در حال حاضر، نزدیک به ۱۴ هزار کوین و توکن متفاوت در حدود ۵۰۰ صرافی ارز بررسی رابطه دلار و بورس بررسی رابطه دلار و بورس دیجیتال در سراسر جهان معامله می‌شوند. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بازار رمز ارزها برای خرید و فروش و نگهداری این دارایی‌ها دیجیتالی نیاز به استفاده از یک کیف پول ارز دیجیتال خواهند داشت.

ماهیت دیجیتال و ناشناس بازارهای دیجیتال باعث می‌شود تا بستر مناسب‌تری برای انجام پروژه‌های پانزی یا کلاهبرداری باشد. در این بازار، صرافی‌هایی که از آنها برای انجام معاملات استفاده می‌شود به دوسته صرافی‌های متمرکز (CEX) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) تقسیم می‌شوند. صرافی‌های متمرکز همانطور که از نامشان پیداست پلتفرم‌های متمرکزی برای معامله رمز ارزها هستند. صرافی‌های غیرمتمرکز بدون هیچ مرجع مرکزی کار می‌کنند؛ این صرافی امکان مبادله بدون واسطه و همتا به همتا (P2P) ارزهای دیجیتال را برای کاربران خود فراهم می‌کنند.

با اینکه بازار کریپتوکارنسی یک بازار مالی بسیار جوان است اما در دهه گذشته به طور شگفت انگیزی گسترش یافته است. بر طبق گزارش وب‌سایت coinmarketcap، ارزش کل بازارهای ارزهای دیجیتال بیش از ۲.۵ تریلیون دلار است. برخی افراد عقیده دارند که عدم وجود یک سیستم قانون‌گذاری مشخص، بزرگ‌ترین مشکل این بازار است. کشورهای مختلف قوانین متفاوتی در رابطه با استفاده از رمز ارزها دارند؛ در حقیقت بسیاری از کشورها بازار ارزهای دیجیتال را به‌جای نوآوری یک خطر برای اقتصاد خود می‌دانند.

بازار فارکس (Forex Market)

فارکس (Forex) مخفف عبارت Foreign Exchange به معنی تبادل ارزهای خارجی است. بازار فارکس مهم‌ترین نوع بازارهای مالی است؛ این بازار امکان انجام معاملات جفت ارزهای مختلف را برای معامله‌گران فراهم می‌کند. سرمایه‌گذاران خرد، بانک‌ها، شرکت‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های مدیریت سرمایه گذاری همگی از بازار فارکس برای انجام سفته‌بازی و پوشش ریسک (Hedging) استفاده می‌کنند. برخلاف تصور بسیاری از افراد، اولین شکل از بازارهای فارکس قرن‌ها قدمت دارند و به دوره بین النهرین باز می‌گردند.

معامله‌گران می‌توانند ۱۷۰ جفت ارز مختلف را در بازار فارکس معامله کنند. امروزه، حجم معاملات روزانه بزرگترین بازار مالی چیزی در حدود ۶.۶ تریلیون دلار و بیش از مجموع بازارهای سهام، بازارهای مشتقه و بازار ارزهای دیجیتال است. فارکس یک بازار مالی گسترده است، در واقع شبکه گسترده‌ای از کامپیوترها و واسطه‌ها در سراسر جهان این بازار را تشکیل داده‌اند. همچنین، کارگزاران فارکس می‌توانند به عنوان بازارساز (Market Maker) عمل کنند و قیمت‌های بید (Bid) و اسک (Ask) پیشنهاد دهند که با قیمت رقبا در بازار متفاوت است.

بازار فارکس را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد: بازار بین بانکی و بازار خارج بورس (OTC). بازار بین‌ بانکی (Interbank Market) شبکه‌ای جهانی است که بانک‌ها و موسسات مالی از آن برای مبادله ارزها بررسی رابطه دلار و بورس و سایر مشتقات ارزی میان خود استفاده می‌کنند. سرمایه‌گذاران و معامله‌گران نیز می‌توانند با استفاده از کارگزاری‌ یا بروکر‌ها به معامله در بازار خارج از بورس (OCT) فارکس بپردازند.

بازار مشتقه (Derivatives Market)

بازار مشتقه یکی از مدرن‌ترین انواع بازارهای مالی است. به زبان ساده، بازار مشتقه بستری را فراهم می‌کند که در آن خریداران و فروشندگان دارایی مورد نظر خود را بر روی یک قیمت توافقی پیش خرید یا پیش فروش می‌کنند. در این بازار، دارایی‌ها و کالاها به شکل اوراق مشتقه‌ مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله، مورد خرید و فروش قرار می‌گیرند. این قراردادهای مالی ارزش خود را از یک کالای اساسی یا گروهی از دارایی‌ها مانند سهام، اوراق قرضه، ارزها و غیره به‌ دست می‌آورند به همین علت به اوراق مشقه، اوراق ثانویه نیز می‌گویند.

سرمایه‌گذاران از اوراق مشتقه بررسی رابطه دلار و بورس برای پوشش ریسک (Hedge)، کاهش ریسک و با سفته‌بازی استفاده می‎‌کنند. به این معنی که آنها ریسک با انتظار پاداش می‌پذیرند. بسیاری از افراد سرمایه‌گذاری در بازار مشتقه را به عنوان شکلی پیشرفته از سرمایه‌گذاری در نظر می‌گیرند. قراردادهای اوراق مشتقه به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: لاک (Lock) و آپشن (Option). در قراردادهای لاک مانند قراردادهای آتی، طرفین معامله از ابتدا در مورد شرایط و مدت زمان قرارداد متعهد می‌شوند. در قراردادهای آپشن یا اختیار معامله مانند قراردادهای سهام، به طرفین این اجازه را می‌دهند تا پیش از پایان زمان قرارداد، حق خرید یا فروش دارایی خود را داشته باشند.

سوالات متداول

سهم بازار کریپتو و فارکس از بازار مالی چقدر است؟

یبشتر از ۹۹ درصد حجم بازار در اختیار مارکت فارکس و حدود ۰.۱ درصد در بازار کریپتوکارنسی‌ در حال گردش است.

معاملان مشتقات چیست؟

به مجموع معاملات آپشن و مارجین معاملات مشتقات می‌گویند.

نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی شما با بازارهای مالی نوشته شده است و آکادمی ارز تودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات یا عواقب مالی آن برای افراد ندارد.

بازار بورس بهتر است یا فارکس

امروزه کسب درآمد از طریق تجارت آسان نیست. به همین خاطر عده زیادی تمایل به انجام معاملات دیگری پیدا کرده‌اند. برخی از افراد با شنیدن کلمه معامله یاد سهام و بورس می‌افتند. همان‌طور که می‌دانید، بازارهای مالی یک راه برای رسیدن به سودهای زیاد است. به همین خاطر تمایل به آموزش فارکس و آموزش بورس در چند سال اخیر افزایش پیدا کرده است. اما سؤالی که وجود دارد این است که کدام سود بیشتری دارد؟ بورس یا فارکس.

راهنمای زیر به شما کمک می‌کند تا تفاوت بورس و فارکس را بهتر درک کنید و بهترین انتخاب را برای معامله داشته باشید. پس تا آخر مطالب، همراه ما باشید:

فارکس چیست؟

بازار فارکس یک بازار غیرمتمرکز است که از سراسر جهان می‌توان در آن شرکت کرد. در بازار جهانی فارکس یک ارز با ارز دیگر معامله می‌شود. به‌عنوان‌مثال، معامله‌گرها دلار آمریکا را می‌فروشند و یورو را خریداری می‌کنند و از این طریق بررسی رابطه دلار و بورس سود کسب می‌کنند. اگر در فکر ورود به بازار مالی فارکس هستید، لازم است که در دوره‌های آموزش ارز دیجیتال و معامله در فارکس شرکت کنید تا احتمال ضرر خود را کاهش دهید. حجم زیاد معاملات در بازار فارکس یکی از دلایل منحصربه‌فرد بودن این بازار است.

بورس چیست؟

معاملات بورس عنوانی است که به گروهی از خریداران و فروشندگان سهام داده می‌شود. بورس یک بازار مالی شفاف است که سرمایه‌گذاران در آن به معامله می‌پردازند.

کدام‌یک سودآورتر است؟ فارکس یا بورس.

معامله‌گران تازه‌وارد احتمالاً شک خواهند کرد که فارکس بهتر است یا بورس. معمولاً سود پرداختی به پس‌انداز کمتر از نرخ تورم رایج در جامعه است، پس گذاشتن پول در بانک سود چندانی برای شما ندارد. همین باعث می‌شود که مردم به دنبال گزینه‌های بهتری برای سرمایه‌گذاری پول خود مانند بازارهای مالی کاملاً ثابت فارکس یا بورس باشند. در این مقاله جوانب مثبت و منفی فارکس در مقابل معاملات سهام را بررسی می‌کنیم.

در ابتدا باید بگوییم که هیچ پاسخ مشخصی برای این سؤال وجود ندارد که کدام‌یک از این بازارها بهتر است. در هر یک از بازارها از نظر نوع بازار و تجربیات معامله‌گر، مزایا و معایب منحصربه‌فردی وجود دارد. بهتر است ابتدا نگاهی کلی به هر بازار بیندازیم و سپس می‌توانیم به یک نتیجه‌گیری کلی در مورد فارکس در برابر بورس بپردازیم.

از نظر نقدینگی فارکس بهتر است یا بورس؟

یک جنبه مهم که باید در بحث فارکس و معاملات بورس مورد توجه قرار می‌گیرد، نقدینگی است؛ زیرا، بازار فارکس بسیار روان است که علت آن وجود تعداد زیادی معامله‌گر در هر زمان از شبانه‌روز است.

چرا نقدینگی در بازار مالی مهم است؟

نقدینگی تجارت را آسان‌تر می‌کند و یک تضمین برای سرمایه‌گذار به‌حساب می‌آید؛ زیرا، هر زمان که فرد بخواهد می‌تواند دارایی خود را به پول نقد تبدیل کند و در صف‌های فروش یا خرید گیر نمی‌کند نکته‌ای که وجود دارد این است که هزینه اسپرد (کارمزد) رفت‌وبرگشت برای معامله در فارکس کمتر از اسپرد بازار بورس است. در نتیجه، تجارت فارکس مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

فارکس دارای تمرکز گسترده‌تری است:

در ادامه بررسی فارکس بهتره یا بورس باید بگوییم که معامله گران فارکس بیشتر به اقتصاد کلان علاقه‌مند هستند. اینجاست که تجزیه‌وتحلیل فنی فارکس در مقابل بورس متفاوت است. در فارکس، تمرکز بیشتر بر روی شاخص‌های عمومی مثل بیکاری، تورم و تولید ناخالص داخلی است. هنگامی‌که یک جفت ارز فارکس معامله می‌کنید، هم‌زمان ارز رایج در دو کشور متفاوت را معامله کرده‌اید. در حقیقت، درحالی‌که یک ارز را می‌فروشید، در حال خرید یک ارز دیگر هستید؛ بنابراین، یک معامله‌گر نه‌تنها در یک اقتصاد، بلکه در اقتصاد دو کشور نقش ایفا می‌کند.

از نظر اندازه معاملات بورس بهتره یا فارکس؟

معاملات بازار بورس بسیار محبوب است، اما بازار فارکس بزرگ‌ترین بازار مالی در جهان است. چرا ما به ‌اندازه اهمیت می‌دهیم؟ هرچه اندازه بازار مالی بزرگ‌تر باشد، نقدینگی آن نیز بیشتر خواهد بود.

از نظر مقایسه زمان معاملات فارکس بهتر است یا بورس؟

هنگام بررسی و بحث در رابطه با فارکس و بازار بورس، باید زمان معاملات را نیز در نظر بگیریم. بازار فارکس یک بازار ۲۴ ساعته است. در صورتی که معاملات بازار بورس در بیشتر موارد محدود است و معامله گران سهام باید ساعت‌های معاملاتی بورس را رعایت کنند. با مقایسه حجم معاملات در یک دوره ۲۴ ساعته، فارکس دوباره برنده می‌شود. اگر می خواهید در هر زمان از شبانه‌روز در حال معامله باشید، فارکس برنده اصلی است.

مقایسه نهایی:

برای پاسخ نهایی به این‌که بازار بورس بهتر است یا فارکس خلاصه‌ای از ویژگی‌ها و تفاوت‌های هر دو بازار را آورده‌ایم؛

مشخصات تجارت بورس:

• تاجران ممکن است مالک این دارایی باشند.
• معمولاً سرمایه‌گذاری با دید بلندمدت است.
• ساعت کاری بازار ۸ ساعته است.
• معمولاً نقدینگی کم‌تری نسبت به فارکس دارد.

مشخصات تجارت فارکس:

• یک بازار مالی بزرگ و جهانی است.
• برای مبتدیان مناسب است.
• می‌توان ۲۴ساعته معامله کرد.
• هزینه‌های معامله کم است.
• یک بازار کاملاً مایع و تنظیم شده است.

علاوه بر موارد فوق اهرم نیرو (Leverage) عاملی بسیار مهم و متمایزکننده است که فقط در فارکس وجود دارد. اهرم به معامله گران این فرصت را می‌دهد تا اندازه سود بالقوه خود را چندبرابر کنند. درعین‌حال، دسترسی ۲۴ ساعته به بازارهای ارز و نقدینگی بالا، فارکس را به گزینه‌ای بسیار جذاب برای تازه‌واردان و معامله گران پیشرفته تبدیل کرده است.

در آخر باید بگوییم که در دنیای تجارت، مفاهیمی مانند نقدینگی، اهرم فشار، اسپرد و… بسیار مهم و پیچیده هستند که برای شناخت عمیق و بهتر آن‌ها می‌توانید در دوره‌های آموزشی مرتبط با فارکس و بورس شرکت کنید.

بازدهی سهام، مسکن، طلا، دلار، سپرده و خودرو در مقایسه با تورم در 20 سال اخیر 1400- 1380/ قیمت دلار و خودرو کمتر از تورم رشد کرد

سطح عمومی کالاهای مصرفی یا شاخص تورم در بیست سال اخیر 40 برابر شده و از عدد 9 به عدد 379 رسیده است اما 35 برابرشدن قیمت دلار، بازدهی 38 برابری سپرده بانکی و 28 برابرشدن قیمت خودرو پراید کمتر از شاخص تورم بوده است و این موضوع نشان می دهد که به دلیل سیاست های کنترلی و دلایل دیگر، قیمت دلار و خودرو کمتر از تورم رشد کرده است

خبراقتصادی – محسن شمشیری
تحولات 5 ساله، 10 ساله و 20 ساله اخیر در بازار دارایی های مختلف و براساس آمارهای بانک مرکزی در بیست سال گذشته نشان می دهد که بازارهای مختلف از سکه طلا و دلار تا ساختمان و ملک و آپارتمان، سهام، قیمت خودرو و سپرده بانکی با تحولات و رشدهای بسیار بالایی مواجه بوده اند و تحت تاثیر رشد شدید نقدینگی و تورم، تحریم و خروج آمریکا از برجام، رشد هزینه های مبادله، افزایش شدید قیمت ها، سیاست های غلط اقتصادی و بی تدبیری در نظام اقتصادی، عملا قیمت دارایی در 20 سال اخیر یعنی از 1380 تا 1400 بین 28 تا 382 برابر رشد کرده است.
بازار دارایی های مختلف نیز در دوره 10 ساله 1390 تا 1400 بین 6 تا 55 برابر افزایش بازدهی داشته است. همچنین در دوره 5 ساله 1395 تا 1400 نیز قیمت یا بازدهی دارایی های مختلف بین 2 تا 18 برابر افزایش داشته است.
این درحالیست که شاخص تورم نیز از عدد 9.427 در سال 1380 به 40.321 در سال 1390 و 379.2 در آذر 1400 رسیده است و به عبارتی سطح عمومی قیمت کالاهای مصرفی مورد نیاز خانوار نیز در این بیست سال 40 برابر شده است یعنی مخارج خانواری که با 200 هزار تومان تامین می شده حالا باید با 8 میلیون تومان تامین شود.
آخرین شاخص تورم برپایه سال 1395 در آذرماه 1400 معادل 379.2 بوده است. این شاخص در سال 1380 معادل 9.427 اعلام شده است در سال 1390 به عدد 40.321 رسیده و در سال 1395 نیز معادل 100 بوده است.
در نتیجه سطح عمومی کالاهای مصرفی در بیست سال اخیر معادل 40 برابر شده است اما بازدهی 35 برابری دلار، 38 برابری سپرده و 28 برابری خودرو پراید به خاطر سیاست های کنترلی، و دلایل دیگر رشد کمتری از 40 برابر شدن شاخص تورم داشته است.

بازدهی طلا و سکه

وضعیت بازارها به تفضیل و براساس آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد که بازار طلا و ازجمله قیمت سکه طلا با درجه نقد شوندگی بسیار بالا و فوری، در طول بیست سال اخیر 190 برابر شده است قیمت سکه در طول ده سال اخیر نیز بیش از 19 برابر و در طول پنج سال اخیر بیش از 10 برابر شده است. یکی از دلایل عمده رشد قیمت اونس جهانی طلا است که از حدود 400 دلار به بیش از 1800 دلار رسیده است. اما قیمت دلار تحت تاثیر سیاست های کنترلی و فراوانی درآمد نفت در دهه 1380، عملا رشد کمتری نسبت به طلا داشته است. به عبارت دیگر، قیمت طلا هم تحت تاثیر رشد قیمت دلار در این سال ها و هم تحت تاثیر رشد قیمت اونس جهانی طلا رشد بالایی داشته است.

بازدهی قیمت دلار

بازار ارز و ازجمله قیمت دلار نیز که درجه نقد شوندگی نسبی بالا دارد در طول بیست سال اخیر 35 برابر شده است در طول ده سال اخیر نیز بیش از23 برابر و در طول پنج سال اخیر بیش از7 برابر شده است.
این رشد نسبت به 40 برابر شدن شاخص تورم در این سال ها کمتر بوده است و شاید همین نوع آمارها و مشاهدات است که کارشناسان را به ارائه این تحلیل واداشته که قیمت واقعی دلار در مقایسه با تورم و رشد نقدینگی بالاتر از 30 هزار تومان فعلی است زیرا حمایت سیاسی و کنترل شدید قیمت دلار، عملا باعث شده که رشد آن کمتر از تورم و سایر دارایی ها مانند سهام، مسکن و طلا باشد.

بازار خودرو و ازجمله قیمت پراید نیز که بازهم درجه نقدشوندگی نسبی خوبی دارد اما از طلا و دلار درجه نقد شوندگی کمتری دارد، در طول بیست سال اخیر28 برابر شده است در طول ده سال اخیر نیز بیش از 16 برابر و در طول پنج سال اخیر بیش از 6 برابر شده است. این نکته نشان می دهد که بازار خودرو تحت کنترل قیمتی بیشتر، عرضه بالاتر خودرو و همچنین متاثر از استهلاک خودرو و دلایل دیگر بوده و به همین دلیل کمترین رشد قیمت را در 20 سال اخیر داشته است.

بازدهی شاخص بورس

بازار سهام و شاخص کل بورس نیز که درجه نقد شوندگی نسبی کمتری نسبت به خودرو، طلا و ارز دارد در طول بیست سال اخیر 382 برابر شده است در طول ده سال اخیر نیز بیش از 55 برابر و در طول پنج سال اخیر بیش از 18 برابر شده است. دلیل رشد بالای قیمت سهام در این سال ها به ریسک پذیر بودن این بازار مرتبط است و این بازار تحت تاثیر رشد قیمت دلار، تورم، رشد قیمت کالاها و خدمات، افزایش صادرات در این سال ها، افزایش ظرفیت تولید و سرمایه گذاری های جدید و. موجب شده که از تمام ظرفیت های رشد قیمت و نرخ ها در همه بازارها بهره ببرد و در نتیجه قیمت سهام شرکت ها که متاثر از رشد همه قیمت ها و نرخ ها و تورم و نرخ ارز و دارایی هایی مانند دلار، ساختمان، خودرو، است و قیمت کالاهای مختلف، شاخص تورم، رشد نقدینگی، رشد صادرات و. نیز روی هزینه تولید، درآمد و فروش و سود تاثیر گذار بوده است موجب شده که قیمت سهام نیز رشد بالایی داشته باشد. به عبارت دیگر، هر نوع رشد قیمت و تورمی در ایران، عملا موجب افزایش قیمت سهام شده است. نکته دیگر، جو هیجانی، حباب گونه و افزایش زیاد قیمت سهام تحت تاثیر فضای سال های اخیر است که موجب شده نسبت قیمت به سود هر سهم به بالاتر از 30 برسد درحالی که طبق قاعده باید 4 تا 10 باشد.

بازار ملک و مسکن و ساختمان که یکی از مهمترین بازارها در جذب نقدینگی است و معمولا نگهداری ملک و ساختمان بیش از چندماه و چند سال متداول است تحت تاثیر رشد نقدینگی و قیمت دلار رشد قابل توجهی داشته و به حدی رسیده که نه مردم توان و قدرت خرید کافی برای خرید دارند و نه وام های بانکی می تواند به قدرت خرید مردم برای خرید ملک و مسکن ساختمان کمک کند.
قیمت هر متر مربع ساختمان در تهران نیز که درجه نقد شوندگی نسبی پایینی دارد و در شرایط رکود بازار مسکن، باید مدتی در انتظار مشتری باشد، در طول بیست سال اخیر 96 برابر شده است در طول ده سال اخیر نیز بیش از14 برابر و در طول پنج سال اخیر بیش از7 برابر شده است.

بدترین بازار از نظر بازدهی در 10 سال و 5 سال اخیر بازار پول یا سپرده بانکی است که عملا تحت تاثیر سیاست های دستوری، نرخ دستوری شورای پول و اعتبار، کنترل بانک ها، خلق پول شدید و تورم بالا و رشد نقدینگی و پایه پولی و درنتیجه گردش و عرضه بیشتر پول و کاهش ارزش ریال بوده است. خلق پول فزاینده در بازار معاملات بین بانکی، مهمترین عامل رشد نقدینگی و تورم و کاهش ارزش پول بوده است و بررسی رابطه دلار و بورس در نتیجه نرخ سود سپرده بانکی نیز پایین تر از نرخ تورم حرکت کرده است.
سپرده بانکی در مدت بیست سال 38 برابر در مدت ده سال6 برابر و در مدت پنج سال 2 برابر بازدهی داشته است.
به عبارت دیگر در طول بیست سال اخیر با توجه به 40 برابر شدن سطح عمومی قیمت کالاهای مصرفی یا شاخص تورم، شاخص بورس 382 برابر، مسکن 96 برابر، و سکه طلا 190 برابر شده و بالاتر از تورم رشد کرده اند اما قیمت دلار 35 برابر، سپرده بانکی 38 برابر و قیمت پراید 28 برابر شده و کمتر از تورم رشد کرده اند.

این نتیجه بسیار مهم نشان می دهد که در بلندمدت و دوره بیست ساله، عامل رشد قیمت ها افزایش قیمت دلار و نرخ بهره بانکی و رشد قیمت خودرو نبوده است و اتفاقا این سه قلم کمتر از تورم رشد کرده اند. اما قیمت مسکن، سهام، طلا رشد بسیار داشته اند. به عبارت دیگر، فساد اقتصادی، سیاست های غلط اقتصادی، عدم تدبیر در نظام اقتصادی، سفته بازی، رشد نقدینگی، گردش بالای پول و معاملات بین بانکی، دلالی و سوداگری، حضور بسیاری از مردم در بازارهای مسکن و خرید و فروش طلا و ملک و سهام، عامل عمده رشد قیمت هاست و همه این ها اثرات عجیب خود را در بازار سهام، مسکن و سایر مایحتاج اساسی مردم گذاشته است. اما بازارهایی که دسترسی و حضور مردم کمتر بوده و یا به نوعی کنترل شده است مانند بازار خودرو، بازار ارز، سپرده بانکی عملا کمتر از تورم رشد داشته اند.

افزایش قیمت دارایی های مختلف در بیست سال اخیر و چند برابر شدن قیمت هادر مقایسه با شاخص تورم