خرید اختیار فروش چیست؟

قرارداد اختیار معامله یا آپشن (option)، (به انگلیسی: call option) قراردادی است، بین خریدار و فروشنده، به‌نحوی که خریدار از فروشنده اختیار معامله، حق خرید یا فروش یک دارایی را در یک قیمت معین، خریداری می‌کند. در اینجا نیز همانند تمام قراردادها، هر طرف، امتیازی را به طرف مقابل اعطاء می‌کند، خریدار به فروشنده مبلغی تحت عنوان حق شرط پرداخت می‌کند، که در واقع همان قیمت اختیار معامله می‌باشد. فروشنده نیز حق خرید یا فروش دارایی مذکور را، در یک قیمت معین، به خریدار اعطاء می‌نماید.

اختیار معامله چیست و چه کاربرد‌هایی دارد؟

اختیار معامله یکی از عباراتی است که در بازار‌های مالی به خصوص بازار سهام و آتی کالا کاربرد دارد؛ و در واقع سرمایه‌گذاران به عنوان یک گزینه خرید اختیار فروش چیست؟ برای کاهش ریسک معاملات و همچنین نوسان‌گیران با هدف کسب سود بیشتر از آن استفاده می‌کنند.

اختیار معامله یکی از عباراتی است که در بازارهای مالی به خصوص بازار سهام و آتی کالا کاربرد دارد؛ و در واقع سرمایه‌گذاران به عنوان یک گزینه برای کاهش ریسک معاملات و همچنین نوسان‌گیران با هدف کسب سود بیشتر از آن استفاده می‌کنند.

اما در حقیقت «اختیار معامله» یکی از روش‌های متداولی است که همه ما در زندگیمان بارها آن را به کار برده‌ایم، البته بدون اینکه با اصطلاح یا تعریف آن آشنا باشیم! مثلا هزینه یک پارکینگ خودرو روزی 20 هزار تومان است و شما آن را برای یک ماه اجاره و در همان ابتدا مبلغ 600 هزار تومان بابت 30 روز پرداخت می‌کنید؛ حال اختیار با شماست که کل 30 روز از آن جای پارک استفاده کرده یا فقط نیمی از ماه خودرو خود را در آن پارک کنید.

به هر حال صاحب پارکینگ مبلغی را بابت روزهایی که پارکینگ خالی بوده عودت نخواهد داد و از طرفی طی این 30 روز شما نگرانی بابت پارک خودرو نخواهید داشت و در هر ساعتی از روز می‌توانید خودرو خود را وارد پارکینگ کرده یا از آن خارج کنید. این نوع قرارداد را اصطلاحا «اختیار معامله» می‌گویند.

در ادامه با تعریف اختیار معامله در بازارهای مالی، کاربرد آن و همچنین مزایا و معایب این روش آشنا خواهیم شد.

تعریف اختیار معامله و کاربرد آن

اختیار معامله یا Option یک ابزار مشتقه در بازارهای مالی است و قراردادهای آن به دو نوع: اختیار خرید (Call Option) و اختیار فروش (Put Option) تقسیم می‌شوند؛ و همانطور که از نام آنها پیداست اختیار خرید یا اختیار فروش یک دارایی مشخص، از طرف فروشنده قرارداد به خریدار قرارداد اعطا می‌شود.

حتما می‌دانید که هر قراردادی شامل تعدادی مفاد غیرقابل حذف و همچنین شروطی است که دو طرف برای تضمین سود خود به درج و ثبت آنها می‌پردازند. قراردادهای اختیار معامله هم دارای چهار اصل غیر قابل حذف و دو سبک اروپایی و آمریکایی هستد.

در قرارداد اختیار معامله به سبک اروپایی، طرف خریدار تنها در زمان سررسید می‌تواند از اختیار خود استفاده کند، اما در قرارداد اختیار معامله آمریکایی، خریدار تا قبل از سررسید، هر زمانی که بخواهد می‌تواند از اختیار خود استفاده ‌کند و در واقع در سبک آمریکایی احتمال کسب سود بیشتر است و محبوبیت بالاتری دارد.

چهار اصل قرارداد اختیار معامله به شرح زیر است:

• نوع اختیار؛ اختیار خرید یا اختیار فروش (Call or Put Options)
• زمان سررسید؛ مدت زمانی که طی آن فرد می‌تواند از اختیار خود استفاده کند. (Expiration Date)
• قیمت اعمال؛ قیمتی که در قرارداد ذکر و خرید یا فروش با آن قیمت تضمین می‌شود. (Strike Price)
• قیمت خرید اختیار؛ مبلغی که در ابتدای معامله توسط خریدار به فروشنده پرداخت می‌شود. (Premium)

حال این دو سبک و چهار اصل ذکر شده را با ذکر مثالی توضیح می‌دهیم:

قیمت سهم X در حال حاضر 2000 تومان است و شما 1000 سهم تهیه می‌کنید (یعنی 2 میلیون تومان پرداخت کرده‌اید). پیش‌بینی می‌شود که طی 6 ماه آینده قیمت آن تا 4000 هزار تومان رشد کند، اما اطمینانی در اینباره وجود ندارد.

حال یک اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش همان سهام (با سررسید 6 ماه دیگر و قیمت تضمینی 4000 تومان) منتشر می‌شود. هر برگ این قرارداد شامل 1000 سهم است و شما بابت خرید آن 100هزار تومان پرداخت کرده‌اید.

به عبارتی شما 100 هزار تومان پرداخت و در ازای آن یک قرارداد از شخصی دریافت می‌کنید که طی آن، فروشنده تضمین می‌کند 6 ماه دیگر سهم X را با قیمت 4000 تومان از شما بخرد، حال ممکن است در آن زمان قیمت سهم در بازار بیشتر یا کمتر از 4000 تومان باشد. در هر حال فرقی نمی‌کند، چون طی قرارداد شخص ملزم به پرداخت 4000 تومان بابت هر سهم است.

اما در این مرحله اختیار با شماست، اگر در 6 ماه آینده قیمت تا بیش از 4000 تومان رشد کند (مثلا 4200 تومان)، در این صورت شما با فروش سهام با قیمت 4000 تومان به آن فرد متضرر خواهید شد، پس از اختیار خود صرف نظر میکنید و به عبارتی قرارداد باطل خواهد شد. در این حالت 100 هزار تومانی که بابت قرارداد پرداخت کرده‌اید از بین می‌رود اما به هر حال می‌توانید 1000 سهمی که داشتید را با قیمت بالاتری در بازار بفروشید.

اما اگر پس از 6 ماه قیمت سهم در بازار کمتر از 4000 تومان باشد (مثلا 3700 تومان)، شما می‌توانید از اختیار خود استفاده کنید و سهامتان را با قیمت 4000 تومان به فرد مذکور بفروشید؛ در این سناریو شما سود قابل توجهی خواهید می‌برید و طرف دیگر قرارداد متضرر می‌شود.

در این مثال اگر در قرارداد ذکر شود که امکان فروش تنها پس از 6 ماه ممکن است و در این مدت هرچه‌قدر سهام نوسان داشته باشد، دارنده قرارداد اختیاری در استفاده از حق خود ندارد و تنها می‌تواند در زمان سررسید آن را بفروشد، سبک قرارداد اروپایی است.

اما اگر قرارداد فاقد چنین شرطی باشد و دارنده آن طی 6 ماه هر زمانی که حس کند سهمش به بالاترین قیمت ممکن رسیده است بتواند سهام خود را بفروشد، سبک اختیار معامله آمریکایی است. با این وجود احتمالا متوجه دلیل محبوبیت سبک آمریکایی شده‌اید.

در مثال بالا، «نوع اختیار» Put Option یا اختیار فروش است؛ «زمان سررسید» 6 ماه تعیین شده، «قیمت اعمال» 4000 تومان و «قیمت خرید اختیار» 100 هزار تومان است. دقت کنید قیمت خرید اختیار چیزی شبیه مبلغی است که برای عقد قرارداد پرداخت می‌شود. حال اگر سبک قرارداد اروپایی باشد این مبلغ پایین‌تر و اگر سبک آمریکایی باشد قیمت بالاتر خواهد بود.

مزایا و معایب قرارداد اختیار معامله

در قراردادهای اختیار معامله هر خرید اختیار فروش چیست؟ خرید اختیار فروش چیست؟ دو طرف با هدف کسب سود بیشتر و کاهش ریسک دست به چنین اقدامی می‌زنند؛ یک طرف قرارداد از تاریخ سررسید استفاده کرده و به اصطلاح برای خود زمان می‌خرد تا بتواند در بهترین فرصت ممکن سهمش را بفروشد و سود خوبی کسب کند. طرف دیگر معامله که از آینده بازار مطمئن نیست سعی می‌کند با ثبت «قیمت اعمال» پایین‌تر یا بالاتر (بسته به نوع قرارداد)، از طریق «قیمت خرید اختیار» کسب سود کند.

در واقع قرارداد اختیار معامله صرفا به عنوان یک مزیت (option) به خصوص در بازار آتی کالا به حساب می‌آید؛ و شاید تنها مشکل آن را بتوان «امکان ایجاد نوسان در بازار» در نظر گرفت. همانطور که در قبل ذکر شد، در سبک آمریکایی یک طرف قرارداد می‌توانست از نوسان بازار استفاده کند و در بهترین زمان سهامش را بفروشد؛ این کار به خودی‌ خود اشکالی ندارد؛ اما گاهی نوسان‌گیران با ایجاد حباب و قیمت غیرواقعی در بازار سهمشان را با قیمتی بیش از ارزش واقعی‌اش می‌فروشند و پس از بازگشتن قیمت به حد واقعی، طرف دیگر متضرر خواهد شد.

سخن آخر

اگر چه ممکن است شما به عنوان یک سرمایه‌گذار تازه‌وارد با نقدینگی کمتر، جذب این نوع قراردادها شوید و تصور کنید که با پرداخت مبلغ کمی در این لحظه، سود خوبی در آینده کسب خواهید کرد و حتی در صورت متضرر شدن تنها مبلغ «قیمت خرید اختیار» را از دست می‌دهید؛ اما در حقیقت این قراردادها بر پایه پیش‌بینی آینده بازار و توسط تحلیل‌گران حرفه‌ای پدید آمده‌اند و سرمایه‌گذاری در آنها چنان که به نظر می‌آید ساده نخواهد بود.

بهترین زمان برای استفاده از قرارداد اختیار معامله ، وقتی است که شما به درک خوبی از بازار بورس رسیده و همچنین روش‌های تحلیلی را آموخته باشید و بتوانید خودتان بدون تکیه بر شایعات و سیگنال‌ها، آینده سهمی را پیش‌بینی کنید. ما در آگاه اینوست به شما کمک میکنیم گامی مطمئن در جهت مدیریت دارایی های خود بردارید.

اختیار معامله چیست؟ | بررسی دقیق کاربرد اختیار معامله

اختیار معامله یا به اصطلاح (Option) قراردادی است دوطرفه میان خریدار و فروشنده که برطبق آن خریدار قرارداد، حق (البته نه الزام یا تعهد) دارد برای آشنایی بیشتر با قرارداد اختیار معامله و کاربرد آن در ادامه با ما همراه باشید.

اختیار معامله چیست کاربردهای آن کدام است؟

اختیار معامله یا به اصطلاح (Option) قراردادی است دوطرفه میان خریدار و فروشنده که برطبق آن خریدار قرارداد، حق (البته نه الزام یا تعهد) دارد که مقدار مشخصی از دارایی درج گشته در قرارداد را با قیمت مشخص و در زمانی معین خریداری کند یا به فروش رساند.

کاربرد اختیار معامله

بر طبق این قرارداد، دو طرف معامله می‌کنند که در آینده معامله‌ای بکنند. در این نوع معامله خریدار “اختیار معامله”، در برابر پرداخت مبلغ مشخصی، حق خرید یا حق فروش دارایی درج شده در قرارداد را در موعد مقرری با قیمتی که زمان بستن قرارداد مشخص شده است، کسب می‌کند.

از سوی دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله، در برابر اعطای این نوع حق به شخص خریدار با دریافت نمودن مبلغ مشخصی زمان عقد قرارداد، برطبق مفاد قرارداد، آمادگی فروش دارایی را دارد. چنان ‌که از توصیف قرارداد اختیار مشخص است، دارنده قرارداد در اعمال نمودن حق خودش اختیار دارد و به بیان دیگر هیچ گونه تعهد یا الزامی ندارد و در زمان صرف ‌نظر کردن از اجرای مفاد قرارداد، مبلغی را که در برابر این حق پرداخت نموده است، از دست می‌دهد. از سوی دیگر فروشنده قرارداد در زمان تمایل خریدار، می‌بایستی به اجرای قرارداد عمل کند. این مدل از نوع قرارداد در بین سبدگردانی در بورس نیز اعمال میگردد.

فواید و کاربرد اختیار معامله چیست ؟

توانایی و تطبیق‌پذیری آن جهت ارتباط برقرار نمودن با دارایی‌های سنتی‌ نظیر سهام فردی است. این فاکتور به شما توانایی می‌دهد که موقعیتش را بر طبق شرایطی که احتمال دارد در بازار رخ دهد، تطبیق نماید و تنظیم بکند. به طور مثال می‌توانیم از کاربرد اختیار معامله به‌عنوان نوعی سپر دفاعی در مقابل بازار بورسِ در حال سقوط بهره ببریم تا ضرر سقوط سهام را به نوعی کاهش بدهیم یا حتی می‌توانیم از آن جهت پیش‌بینی نمودن شرایط استفاده کنیم یا اگر بخواهیم می‌شود با کمک از آن‌ها بسیار محافظه‌کار شویم؛ به همین خاطر استفاده از کاربرد اختیار معامله را می‌توان به‌عنوان قسمتی از استراتژی بزرگ‌تر سرمایه‌گذاری توصیف نمود؛ ولی این تطبیق‌پذیری عملی نیز ایرادات خودش را دارد. اما بطور کلی افرادی که بدنبال بازه بالا در بورس هستند می توانند تا حدی به کمک اختیار معامله ریسک ضرر خود را کاهش دهند. پیشنهاد میکنیم جهت آشنایی با بازده بورس مقاله " کاربرد بازدهی بورس " را مطالعه نمایید.

معنای مشتقه در اختیار معامله چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم این مدل از اوراق بهادار اغلب ریسک زیادی دارند و همین طور این توانایی را نیز دارند که اقتصاد را به‌هم بریزند، ولی این تفکر تا حدی اغراق‌ شده‌ است. معنای «مشتقه» بودن به این معنی است که نرخ آن به قیمت چیز دیگری وابستگی دارد. مثلاً آبمیوه که به میوه وابسته است و سس کچاپ که در اصل مشتق از گوجه فرنگی است. اختیار معامله از اوراق بهادار مالی گرفته شده است، یعنی ارزشش به ارزش دارایی‌های دیگری وابستگی دارد. مشتق بودن به این معنی است و انواع گوناگونی از اوراق بهادار هست که تحت عنوان مشتق قرار می‌گیرند، به طور مثال پیمان‌های آتی، قراردادهای معاوضه و قرارداد سلف که خود انواع بسیاری دارند.

داشتن اطلاع کافی درباره عملکرد و کاربرد قرارداد اختیار و این که به چه شکل از آن‌ها استفاده‌ خوبی داشته باشیم، به شما کمک می‌رساند سود زیادی در بازار کسب کنید. اگر اساس و منطق قضاوت اختیار معامله برایتان مناسب نیست، ایرادی ندارد. می‌توانید بدون قضاوت نمودن از این نوع سهام استفاده بکنید. حتی اگر تصمیم دارید به هیچ وجه از اختیار معامله خود استفاده نکنید، بایستی بدانید شرکت‌هایی که در آن‌ها مشغول به سرمایه‌گذاری هستید، چگونه از آن استفاده نمایید. حالا چه این کاربرد محافظت در مقابل ریسک معاملات ارزی گردد، اگر مالکیت را به ‌شکل اختیار معامله به کارکنانشان بدهند، بسیاری از شرکت‌های چند ملیتی کنونی به نوعی از اختیار معامله بهره می‌برند.

اوراق اختیار معامله خرید اختیار فروش چیست؟ چیست ؟

قرارداد حق خرید احتمال دارد به ‌عنوان ودیعه برای بیان هدفی در آینده تحت نظر گرفته شود. به طور مثال توسعه‌دهنده‌ زمین احتمال دارد حق خرید یک پارکینگ عمومی خالی را در زمان آینده در اختیار داشته باشد، اما فقط می‌خواهد در هنگامی از این حق استفاده نمایید که قوانین منطقه‌بندی ویژه‌ای تصویب شوند.

توسعه‌دهنده می‌تواند حق خریداری پارکینگ را به نرخ 250 میلیون تومان از زمین‌دار در هر مقطعی در بازده زمانی سه سال آینده خریداری نماید. البته زمین‌دار چنین اختیاری را به طور مجانی نمی‌دهد و توسعه‌دهنده بایستی مبلغی بپردازد تا این حق را کسب کند. در باره اختیار معامله نیز این هزینه اجرت است و مقدار آن نیز قرارداد اختیار معامله است. در این باره، اجرت احتمال دارد 6 میلیون تومان باشد که توسعه‌دهنده به زمین‌دار بایستی بپردازد که پس از دو سال قوانین منطقه‌بندی در واقع تصویب شده‌اند.

قرارداد حق فروش در اختیار معامله چیست؟

ولی قراردادهای حق فروش را می‌شود به ‌عنوان بیمه در نظر داشت. توسعه‌دهنده‌ی زمین مقدار بسیاری سهام مرغوب دارد و نگران این است که در دو سال آینده احتمال دارد رکود اقتصادی اتفاق بیفتد. او دوست دارد اطمینان داشته باشد که اگر سهامی در بازار سقوط بکند، سهام او زیادتر از 10 درصد ارزش خودش را از دست نخواهد داد. اگر سهام 500P &S هم اکنون با ارزش 2500 دلار خرید و فروش گردد، او می‌تواند قرارداد حق فروش خودش را خریداری نماید که به او این حق را می‌دهد که شاخص را در هر زمانی در دو سال آینده به قیمت 2250 دلار به فروش رساند. اگر ظرف 6 ماه بازار 20 درصد سقوط نماید، این فرد با 500 سهم توانسته است 250 امتیاز کسب نماید؛ چون شاخصی که به ارزش دو هزار دلار قیمت داشته را با قیمت دو هزار و 250 دلار به فروش رسانده است.

اختیار معامله تنها یک نوع از قرارداد است که به دارایی مشخص شده مربوط می‌گردد. به همین جهت است که این اختیار از نوع اختیارات مشتقات است. در این نوع از آموزش، دارایی‌های مربوطه اغلب سهام یا شاخص سهام هستند، اما اختیار معامله همیشه در باره همه‌ی انواع اوراق بهادار مالی نظیر ارز ، اوراق بهادار ، کالاهای مصرفی یا حتی مشتقات دیگری در بازار معامله می‌گردند.

اوراق اختیار معامله چیست و حق خرید و قرارداد حق فروش در اختیار معامله چیست ؟

داشتن این نوع قرارداد حق خرید به شما موضع معاملاتی خریداری در بازار ارائه می‌دهند؛ به همین جهت فروشنده‌ قرارداد حق خرید، موضع معاملاتی فروشش را در نظر دارد. قرارداد حق فروش بهتان موضع معاملاتی فروش را در بازار ارائه می‌دهد و فروش قرارداد حق فروش، شما را در جایگاه معاملاتی خرید قرار می‌نماید.

فهمیدن این چهار نکتهیا چهار ویژگی خیلی اهمیت دارد، یه این خاطر که به چهار چیزی مربوط و مشخص می‌شود که می‌توانید با اختیار معامله و این نوع قرارداد آن را به خوبی انجام بدهید؛ این چهار عامل اساسی عبارتند از: خریدن حق خرید، فروختن حق خرید، خریدن حق فروش، فروختن حق فروش.

افرادی که در بازار سعی می‌کنند تا اختیار معامله را می‌خرند خریدار یا به اصطلاح به آن‌ها (Holder) و کسانی که آن اوراق رادر واقع می‌فروشند به اصطلاح به آن ها فروشنده یا به زبان دیگر (Writer) می نامند که در بازار فعال هستند و به انجام معامله می‌پردازند. تفاوت ویژه و اصلی بین انواع خریداران و همچنین فروشندگان نیز این است؛ خریداران اوراق حق خریداری و خریداران حق فروش یا به عبارت دیگر (خریداران) اجبار و الزامی ندارند که خرید اوراق یا فروش اوراق ر انجام بدهند. آن‌ها می‌توانند اگر تمایل داشته باشند یا بخواهند از حقوق خودشان استفاده بکنند.

اوراق بهادار اغلب ریسک زیادی دارند. معنای «مشتقه» بودن به این معنی است که نرخ آن به قیمت چیز دیگری وابستگی دارد. این ریسکِ خریداران اختیار معامله را به نوعی می‌توان گفت که محدود می‌کند، به این‌صورت که بیشترین و زیادترین ضرری که ممکن است متوجه‌ حقوق آن‌ها در بازار باشد، از دست دادن یا کاهش پیداکردن حق اجرت اختیار معامله در اوراق است؛ اما فروشندگان حق خرید و همین طور فروشندگان حق فروش (فروشندگان) مجبور به این هستند بخرند یا به عبارت دیگر بفروشند.

به این معنا که فروشنده احتمال دارد به قول خود برای خریداری یا فروش عمل نماید. این یعنی فروشنده‌ اختیار و حق معامله ریسک نامحدود دارد، یعنی احتمال دارد خیلی بیشتر و زیادتر از قیمت اجرتِ اختیار ‌قرارداد معامله را به نوعی از دست بدهند.

اختیار فروش تبعی چیست؟

به دلیل مسئولیت بزرگی که بورس اوراق بهادار تهران در جهت افزایش کارایی بازار، رفع نیاز فعالان و صیانت از حقوق عامه سرمایه گذاران دارد، با توجه به شرایط فعلی و نوسان های زیاد بازار، ابزارها و روش های مختلفی برای حمایت از بورس را ارائه می دهد. اوراق فروش تبعی یکی از ابزارهای طراحی شده و نوین بورسی است تا بتواند حداقل بازدهی را برای سرمایه گذاران فراهم کند. اختیار فروش تبعی نوعی بیمه برای سهام است که در هنگام پیش‌بینی برای کاهش قیمت سهام می‌توان از آن استفاده کرد تا ریسک‌های افت قیمت سهم برای سرمایه گذار کم شود. در این مقاله به تعریف و بررسی اوراق اختیار فروش تبعی می‌پردازیم.

اوراق اختیار فروش تبعی

همان طور که در مقاله «اختیار معامله چیست و چه کاربردی دارد؟» توضیح دادیم، اختیار معامله حقی است که به خریدار آن اجازه می‌دهد در زمان مشخص، دارایی پایه قرارداد را بخرد یا بفروشد. به طور کلی دو نوع اختیار معامله در بازارهای جهانی وجود دارد به نام اختیار معامله اروپایی و اختیار معامله آمریکایی. در اختیار معامله اروپایی، خریدار تنها می‌تواند در زمان سررسید قرارداد، اختیار خود را اعمال کند. اما در اختیار معامله آمریکایی، خریدار هر زمانی که تمایل داشت می‌تواند از اختیار خود استفاده کند.

با توجه به این تعریف، اوراق اختیار فروش تبعی ابزاری است که در آن، عرضه کننده اوراق، اختیار فروش تعداد مشخصی از سهام را با قیمت مشخص در تاریخ سررسید به خریدار آن می‌دهد. به عبارت دیگر، به کمک اختیار فروش تبعی، خریدار مطمئن است که مقدار مشخصی از سهام خود را می‌تواند در زمان سررسید با قیمت اعمال به عرضه‌کننده بفروشد؛ حتی اگر قیمت سهم کاهش یابد و قیمت اعمال بیش از قیمت روز سهم باشد. همچنین اوراق اختیار فروش تبعی را می‌توان نوعی از اوراق اختیار معامله اروپایی در نظر گرفت.

در دستورالعمل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی، این اوراق، اختیار معامله‌ای است که براساس آن، اختیار فروش تعداد مشخصی از سهم پایه به قیمت اعمال تعیین‌شده در اطلاعیه عرضه در تاریخ اعمال به خریدار آن داده می‌شود. عرضه‌کننده اوراق، شرکتی است با مجوز از سازمان بورس و با شرایط معین که به عرضه اوراق اختیار فروش تبعی می‌پردازد.

این اوراق به سهامدار کمک می‌کند تا از سود حداقلی تعیین شده‌ای مطمئن باشد و زمان کافی برای تصمیم‌گیری جهت نگهداری یا فروش سهام خود داشته باشد. به طور معمول شرکت‌هایی اقدام به عرضه اوراق اختیار فروش تبعی می‌کنند که از نظر بنیادی قوی و دارای حمایت از سمت بازار و حقوقی‌ها باشند. عرضه این اوراق به این معنی است که شرکت از ارزندگی سهام خود مطلع است و می‌تواند از سهام خود حتی در شرایط کاهش قیمت و افت بازار، حمایت کند.

نحوه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی

شرکتی که تمایل دارد تا بر مبنای سهام خود، اوراق اختیار فروش تبعی عرضه کند باید از طریق کارگزار عرضه کننده، مستندات و اطلاعات لازم را به سازمان بورس ارائه کند. سازمان بورس نیز پس از بررسی مدارک، حداکثر طی مدت 3 روز کاری، نتیجه را به کارگزار عرضه‌کننده اعلام می‌کند. پس از تایید سازمان بورس جهت عرضه اوراق، اطلاعیه عرضه و نماد معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی توسط بورس منتشر می‌شود.عرضه‌کننده می‌تواند کل اوراق اختیار فروش تبعی در طول دوره معاملاتی که به آن کل حجم عرضه می‌گویند را تعیین کند. از سوی دیگر، عرضه‌کننده باید تعداد حداقلی از اوراق را هر روز به عنوان حداقل حجم عرضه روزانه، عرضه کند.

نحوه معامله اوراق اختیار فروش تبعی

افرادی که تمایل به خرید اوراق فروش مورد نظر خود دارند، از روز عرضه می‌توانند با قیمت عرضه، اقدام به خرید کنند. قیمت عرضه، در پایان معاملات روزانه سهم پایه و براساس قیمت پایانی سهم پایه محاسبه و اعلام می‌شود. سهامداران می‌توانند اوراق اختیار فروش تبعی را پس از پایان جلسه معاملاتی روزانه سهم پایه، به مدت 30 دقیقه که به صورت حراج پیوسته انجام می‌شود، خریداری کنند. خریدار اوراق اختیار فروش تبعی در ابتدا هزینه اوراق را پرداخت می‌کند و تنها در تاریخ سررسید می‌تواند، اختیار خود را اعمال کند. در صورتی که تاریخ سررسید بگذرد و شخص، اختیار را اعمال نکرده باشد، اوراق اختیار فروش تبعی اعمال نشده تلقی می‌شود و عرضه‌کننده تعهدی برای خرید آن اوراق ندارد.

توجه به این نکته حائز اهمیت است که خریدار اوراق اختیار فروش تبعی باید سهم پایه این اوراق را داشته باشد و بعد اقدام به خرید کند. همچنین خریدار نمی‌تواند بیش از تعداد سهام پایه‌ای که دارد، اوراق اختیار فروش تبعی بخرد. اگر سهامدار، بیش از تعداد سهام پایه خود، اوراق اختیار فروش تبعی را خریداری کند، در پایان روز، مازاد اوراق باطل می‌شود.

نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی در زمان سررسید

در روز اعمال که در اطلاعیه عرضه آمده است، خریدار اوراق اختیار فروش تبعی براساس قیمت پایانی سهم باید عمل کند:

• اگر قیمت پایانی سهم پایه بیش از قیمت اعمال باشد؛ خریدار نمی‌تواند اوراق خود را اعمال کند. این موضوع به این دلیل است که قیمت سهم افزایش یافته و خریدار بر روی سهام خود سود کسب کرده است. تنها هزینه خریدار در این حالت، مبلغ اولیه‌ای است که برای خرید اوراق پرداخته است.
• اگر قیمت پایانی سهم کمتر از قیمت اعمال باشد، خریدار می‌تواند از طریق کارگزار خود، درخواست اعمال اختیار را تا ساعت 13 روز اعمال، به بورس ارسال کند. پس از ارسال درخواست، سهام خریدار، به عرضه‌کننده منتقل می‌شود. در این حالت، مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم به خریدار به صورت نقدی یا به صورت برگه سهم پرداخت می‌شود. در این صورت، خریدار به اندازه این مابه التفات منهای مبلغ اولیه ای که برای خرید اوراق پرداخته است، سود یا زیان می‌کند. در صورتی که خریدار اختیار خود را اعمال نکند، به اندازه‌ای که قیمت سهم کاهش یافته است از قیمت خرید خود، ضرر می‌کند.
• اگر قیمت پایانی سهم برابر با قیمت اعمال باشد، لازم به اعمال اختیار نیست. در این حالت سهامدار، تنها هزینه خرید اوراق را پرداخت کرده است.

اوراق فروش تبعی در بازار بورس

از 22 شهریور سال 1399 اوراق اختیار فروش تبعی سهام بانک صادرات ایران با نماد «هصادر912»، سهام شرکت سرمایه گذاری غدیر با نماد «هغدیر912» و سهام شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس با نماد «هفارس912» عرضه شد. در شکل زیر می‌توانید اوراق فروش تبعی موجود که هم اکنون در بازار بورس و اوراق بهادار تهران مورد معامله قرار می‌گیرد، را مشاهده کنید. برای مشاهده فهرست این اوراق می‌توانید به سایت شرکت بورس و اوراق بهادار تهران به آدرس https://tse.ir/ مراجعه کنید.

برای خرید اوراق اختیار فروش تبعی موجود در بازار می توانید نماد مورد نظر را از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری آگاه خریداری کنید و تا زمان سررسید منتظر بمانید.

ویژگی های اوراق اختیار فروش تبعی

در آیین نامه معاملات در شرکت بورس اوراق بهادار تهران و دستورالعمل نحوه انجام معاملات، دستورالعمل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی و نحوه معامله آن که در سال 1391 توسط هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار تصویب شده، آمده است. در ادامه به تعریف اصطلاحات و قوانین اوراق اختیار فروش تبعی می‌پردازیم.

• قیمت عرضه، قیمتی است که در هر روز، اوراق اختیار فروش تبعی با آن قیمت به بازار عرضه می‌شود. به عبارت دیگر، قیمت عرضه قیمتی است که خریدار در زمان خرید اوراق باید بپردازد.
• قیمت اعمال نیز قیمتی است که عرضه‌کننده تعهد می‌کند سهام پایه اوراق اختیار فروش تبعی را در تاریخ اعمال با آن قیمت تسویه کند.
• تاریخ اعمال تاریخی است که در اطلاعیه عرضه برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی اعلام می‌شود. در این تاریخ خریدار می‌تواند اختیار خود را اعمال کند یا نکند.
• دوره معاملاتی اوراق، فاصله بین اولین روز معاملاتی و آخرین روز معاملاتی اوراق است که سهامداران می‌توانند این اوراق را خریداری کنند.
• سهم پایه، سهمی است که اوراق اختیار فروش تبعی مبتنی بر آن است.
• در صورتی که نماد معاملاتی سهم پایه تا پایان جلسه معاملاتی بسته باشد، اوراق اختیار فروش تبعی در آن روز عرضه نمی‌شود و امکان خرید آن وجود ندارد.
• در صورتی که در روز اعمال اختیار، نماد معاملاتی سهم پایه بسته باشد و حداکثر تا 7 روز کاری دیگر باز شود، بورس تاریخ اعمال اوراق اختیار فروش تبعی را تا روز بازگشایی تمدید می‌کند.
• در صورتی که تا پایان روز هفتم کاری بعد از تاریخ اعمال، همچنان نماد معاملاتی سهم پایه بسته باشد، اوراق اختیار فروش تبعی براساس قیمت پایانی سهم پایه تسویه می‌شود.
• اوراق اختیار فروش تبعی امکان معامله مجدد ندارد و تنها یک بار در زمان عرضه می‌تواند مورد معامله قرار گیرد.
• مبلغی که سهامدار بابت خرید اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت کرده است، قابل برگشت نخواهد بود.

مثالی از معامله اوراق اختیار فروش تبعی

فرض کنید که فردی در حال حاضر، سهامدار 1،000 سهم از شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس با قیمت 5،000 تومان است. این شخص برای پوشش ریسک و بیمه کردن سهام خود، اقدام به خرید 1،000 ورقه اختیار فروش تبعی این شرکت با قیمت اعمال 4،000 تومان و تاریخ اعمال شش ماه بعد، می نماید. قیمت هر ورقه اوراق اختیار فروش تبعی در زمان خرید 100 تومان است. پس این شخص جمعا مبلغ 100،000 تومان برای خرید 1،000 ورقه اختیار فروش تبعی خلیج فارس کرده است. خلاصه اطلاعات مثال و حالات مختلف در ادامه آورده شده است:

قیمت روز سهم پایه: 5،000 تومان

تعداد سهم سهامدار: 1،000 برگه سهم

سرمایه اولیه سهامدار : 1،000 برگه × 5،000 تومان = 5،000،000 تومان

تعداد ورقه اختیار فروش تبعی: 1،000 برگه

قیمت اعمال سهم پایه: 4،000 تومان

قیمت هر برگه اختیار فروش تبعی: 100 تومان

مبلغ خرید اوراق اختیار فروش تبعی : 1،000 برگه × 100 تومان = 100،000 تومان

1- افزایش قیمت سهم :

قیمت پایانی سهم بیش از قیمت اعمال ورقه اختیار فروش باشد.

فرض کنید قیمت پایانی سهم در شش ماه بعد از خرید اوراق، 7،000 تومان باشد. در این حالت، سهامدار لازم به اعمال اختیار خود نیست و به میزان 1،900،000 تومان سود کسب کرده است.

سرمایه سهامدار در روز سررسید : 1،000 برگه × 7،000 تومان = 7،000،000 تومان

سود سرمایه گذار : 7،000،000 – 5،000،000 = 2،000،000 تومان

سود خالص سرمایه گذار : 2،000،000 – 100،000 = 1،900،000 تومان

2- کاهش قیمت سهم :

قیمت پایانی سهم کمتر از قیمت اعمال ورقه اختیار فروش باشد.

فرض کنید قیمت پایانی سهم در شش ماه بعد از خرید اوراق، 3،000 تومان باشد. در این حالت، سهامدار اختیار خود را اعمال می‌کند و درخواست خود را به بورس برای فروش سهام ارسال می‌کند. در این صورت زیان سرمایه گذار برابر خواهد بود با 1،100،000 تومان.

سرمایه سهامدار با اعمال اوراق : 1،000 برگه × 4،000 تومان = 4،000،000 تومان

ضرر سرمایه گذار : 5،000،000 – 4،000،000 = 1،000،000 تومان

ضرر خالص سرمایه گذار : 1،000،000 + 100،000 = 1،100،000 تومان

اما در صورتی که سهامدار، اوراق اختیار فروش تبعی را نخرد، شش ماه بعد به میزان 2،000،000 تومان زیان خواهد دید.

سرمایه سهامدار در روز سررسید : 1،000 برگه × 3،000 تومان = 3،000،000 تومان

ضرر سهامدار در روز سررسید : 5،000،000 تومان – 3،000،000 تومان = 2،000،000 تومان

3- عدم تغییر قیمت سهم :

قیمت پایانی سهم برابر با قیمت اعمال ورقه اختیار فروش باشد.

در این حالت سهامدار لازم نیست اختیار خود را اعمال کند. زیرا سود یا زیانی کسب نکرده است و تنها به میزان 100،000 تومان خرید اوراق اختیار فروش هزینه کرده است.

کلام آخر

با توجه به افزایش عمق بازار بورس در ایران، جای خالی بسیاری از ابزارهایی که در دنیا برای کنترل و تنظیم بازار بورس وجود دارد، خالی است. از این رو، سازمان بورس و اوراق بهادار تهران تصمیم به راه‌اندازی اوراق اختیار فروش تبعی گرفته است. اوراق اختیار فروش تبعی، اوراقی است که به خریدار آن اجازه می‌دهد تا در صورت کاهش قیمت سهم پایه اوراق، در روز سررسید، سهام خود را با همان قیمت اعمال اعلام شده به شرکت بفروشد. این اوراق نوعی بیمه برای سهام بورسی به حساب می‌آیند تا سهامداران بتوانند پوشش ریسک انجام دهند. بدین ترتیب، در زمان کاهش قیمت سهم و افت بازار، سهامدار می‌تواند ضرر خود را کاهش داده و یا حتی در این شرایط سود کسب کند.

قرارداد اختیار معامله چیست؟

قرارداد اختیار معامله، قراردادی است که در آن یک طرف معامله (خریدار قرارداد) با پرداخت مبلغ معینی این اختیار را به دست می‌آورد که چنانچه تمایل داشت در تاریخ مشخصی در آینده کالای مشخصی را به قیمت مشخص با طرف دیگر قرارداد (فروشنده) معامله نماید. فروشنده قرارداد در صورت درخواست خریدار قرارداد ملزم به انجام قرارداد می‌باشد.

ویکی‌پدیا در مورد قرارداد اختیار معامله اینطور نوشته است:

قرارداد اختیار معامله یا آپشن (option)، (به انگلیسی: call option) قراردادی است، بین خریدار و فروشنده، به‌نحوی که خریدار از فروشنده اختیار معامله، حق خرید یا فروش یک دارایی را در یک قیمت معین، خریداری می‌کند. در اینجا نیز همانند تمام قراردادها، هر طرف، امتیازی را به طرف مقابل اعطاء می‌کند، خریدار به فروشنده مبلغی تحت عنوان حق شرط پرداخت می‌کند، که در واقع همان قیمت اختیار معامله می‌باشد. فروشنده نیز حق خرید یا فروش دارایی مذکور را، در یک قیمت معین، به خریدار اعطاء می‌نماید.

بنابراین براساس این قرارداد، دو طرف توافق می‌کنند که در آینده معامله‌ای انجام دهند. در این معامله خریدار اختیار معامله، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخصی با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می‌آورد.

از طرف دیگر، فروشندة قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، براساس مفاد قرارداد، آمادة فروش دارایی مذکور است.خرید اختیار فروش چیست؟

چنان‌که از تعریف قرارداد اختیار معامله پیداست، دارنده قرارداد (خریدار) در اعمال حق خود مختار است و به عبارت دیگر هیچ تعهد و الزامی ندارد و در صورت صرف‌نظر وی از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته است از دست می‌دهد. از طرف دیگر فروشنده در صورت خواست خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.

دانلود رایگان فایل آموزش قرارداد اختیار معامله

شرکت بورس کالای ایران یک فایل آموزشی برای افزایش اطلاعات علاقه‌مندان به قرارداد اختیار معامله منتشر کرده است.

سرفصل‌های این فایل:

• اختیار معامله چیست؟
• انواع اختیار معامله کدام است؟
• انواع احتیار معامله از نظر سبک اعمال
• انواع قراردادهای اختیار معامله کالایی
• حد سود و زیاد برای طرفین معامله
• خروج از بازار
• وضعیت اختیار معامله از لحاظ بازدهی
• قیمت اختیار معامله
• فواصل قیمت اعمال
• تابلو معاملاتی اختیار معامله
• مشخصات قرارداد
• فرایندهای اجرایی اختیار معامله

مزایای قراردادهای اختیار معامله چیست؟

1 – اهرم مالی

قراردادهای اختیار معامله این فرصت را برای سرمایه گذاران فراهم می کنند که یک وضعیت را با نقدینگی کمتری مدیریت کنند به عبارت دیگر این ویژگی باعث می شود سود یا زیان معاملات در یک دوره زمانی نسبت به آورده مشتری – قیمت اختیار پرداخت شده توسط خریدار (دریافت شده توسط فروشنده) چند برابر باشد.
برای روشن شدن موضوع مثالی را مطرح می کنیم؛ فرض کنید سرمایه گذار با پرداخت 5000 ریال اختیار خرید 10 هزار سهم شرکت ایران خودرو با قیمت توافقی 3300 ریال با سررسید شش ماهه خریداری می کند .

با رشد گروه خودرویی فرض کنید قیمت هر سهم ایران خودرو در سررسید به 4000 ریال رسیده است .
در این صورت خریدار اختیار با اعمال اختیار خود مبلغ 7000000=(10000*(3300-4000) ریال سود در مقابل پرداخت 5000 ریال دریافت می کند و فروشنده اختیار با دریافت مبلغ 5000 ریال متحمل زیان 7000000 ریالی می شود.

2 – کاهش ریسک

با خرید قرارداد اختیار معامله یک دارایی پایه به جای خود دارایی پایه ، خرید اختیار فروش چیست؟ ریسک بالقوه سرمایه گذاری کاهش می یابد و زیان معامله محدود به هزینه ای است که برای خرید اختیار معامله پرداخت می شود . در واقع از قراردادهای اختیار معامله به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک استفاده می شود که به سرمایه گذار اجازه می دهد تا ریسک خود را در مقابل نوسانات نامطلوب قیمت پوشش دهد .

3 – کسب درآمد

سرمایه گذار می تواند با فروش قرارداد اختیار معامله سهام ، درآمد خود از سهام را تنها به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نکند.
فروش اختیار معامله سهام متعلق به سرمایه گذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد ، یکی از ساده ترین راهبردهای معاملاتی است.

4 – کسب سود از نوسان قیمت سهم

با استفاده از اختیار معامله ، شخص می تواند بدون در اختیار داشتن سهم پایه ، از نوسان قیمت آن منتفع شود.

5 – استفاده از مزیت زمانی جهت تصمیمات آتی

معامله قرارداد های اختیار معامله به سرمایه گذار امکان می دهد با پرداخت درصدی از قیمت سهم ، جریان نقدی خرید یا فروش خود را ثابت کند و در زمان باقی مانده تا سررسید ، تصمیم مناسب را بگیرد.

6 – متنوع سازی سبد سرمایه گذاری

وجود اختیار معامله در سبد سرمایه گذاری به عنوان یک دارایی مشتقه ، امکان متنوع سازی سبد را به سرمایه گذار می دهد.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

بیمه کردن سهام یا اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

بیمه کردن سهام در اصل اوراق اختیار فروش تبعی است و به این معنی است که در این ابزار حرکات، نوسانات و زیان سهام بیمه می‌شود. یعنی سهامدار عمده اوراق را می‌فروشد و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند، در صورت پایین‌تر آمدن قیمت سهم، ‌زیان آن جبران می‌شود. نکته مهم این است که تنها سهامدار عمده می تواند از این ابزار استفاده کند. امکان بیمه کردن سهم ابزار خوبی است و اطمینان در بازار را فراهم می‌کند و سهامداران عمده می‌توانند از این ابزار که هزینه ندارد استفاده کنند.

طرح بیمه سهام از طریق “عرضه اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران” در روز ۱۶ مرداد ۹۱ توسط شورای عالی بورس به تصویب رسید. بر اساس این طرح خریداران سهام ضمن آنکه از کسب حداقل سود معادل اوراق مشارکت اطمینان پیدا می‌کنند، می‌توانند به کسب سودهای بیشتر ناشی از افزایش قیمت سهام در آینده امیدوار باشند.

دراین ابزار نوین فقط سهامداران حقیقی می توانند حضور داشته باشند. ساعت معاملات این محصول جدید که بعد از سهام، فیوچرز و اوراق بدهی، چهارمین ابزار مورد استفاده در بورس بشمار می رود، از ۱۲ الی ۱۲ و ۳۰ دقیقه و به صورت حراج پیوسته بوده و فقط عرضه کننده مجاز به فروش است.

کارمزد کارگزاران خریدار و فروشنده هر کدام ۴ دهم درصد بوده و از حق نظارت سازمان و سایر هزینه های معاملاتی معاف است. ارائه درخواست اعمال از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت ۱۳ روز اعمال می شود.

نکته مهم : خریدار نمی تواند بیش از تعداد سهام پایه ای که در اختیار دارد، از اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کند لذا تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در پایان هر روز معاملاتی حداکثر می تواند معادل دارایی سهامدار در سهم پایه باشد. در صورتی که تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت سهامدار از تعداد سهم پایه تحت مالکیت وی در پایان هر روز بیشتر شود، اوراق اختیار فروش تبعی مازاد، باطل شده و عرضه کننده تعهدی در قبال آن نخواهد داشت.

برای مثال :

از روز چهار­شنبه مورخ ۲۵ /۰۵ /۱۳۹۱ عرضه اوراق اختیار فروش تبعی سهام شرکت پتروشیمی کرمانشاه در بورس اوراق بهادار تهران با شرایط زیر آغاز گردید:

نماد معاملاتی : هکرما ۲۰۲

سهام پایه : صنایع پتروشیمی کرمانشاه

قیمت اعمال: 480 ریال

تاریخ اعمال: ۱۸ /۰۲/۱۳۹۲

دوره معاملاتی :از ۲۵ /۰۵ /۱۳۹۱ الی ۱۵ /۰۲ /۱۳۹۲

سقف خرید : ۵۰ هزار اختیار فروش برای هر کد معاملاتی (در صورت خرید بیش از این تعداد مازاد آن در تعهد عرضه کننده نمی‎باشد)

حداقل حجم عرضه روزانه : ۵۰۰ هزار اختیار فروش تا زمان اتمام کل حجم عرضه

کل حجم عرضه :۵۲،۹۳۸،۰۰۰ اختیار فروش

عرضه کننده: شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان

کارگزار عرضه کننده: شرکت کارگزاری بانک صادرات

شرایط تسویه تعهدات در تاریخ اعمال: پرداخت مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم پایه به دارنده اختیارفروش تبعی بصورت نقدی یا انتقال سهام با قیمت اعمال از دارنده اختیار فروش تبعی به عرضه­ کننده

لازم به ذکر است :

۱- این اوراق، معاملات ثانویه نداشته و خریداران حق فروش مجدد این اوراق را ندارند.

۲- ساعت معاملات ۱۲ الی ۱۲:۳۰ و به صورت حراج پیوسته می­باشد و فقط عرضه کننده مجاز به فروش می­باشد.

۳- کارمزد کارگزاران خریدار و فروشنده هر کدام ۴ /۰ درصد بوده و از حق نظارت سازمان و سایر هزینه های معاملاتی معاف می­باشد.

۴- تنها سهامداران حقیقی شرکت مذکور قادر به خرید اوراق اختیار فروش تبعی سهام می­باشند و خرید به صورت گروهی (ددد) غیر مجاز می­باشد.

۵- خریدار نمی­تواند بیش از تعداد سهام پایه­ ای که در اختیار دارد، این اوراق را خریداری کند لذا تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در پایان هر روز معاملاتی حداکثر می­تواند معادل دارایی سهامدار در سهم پایه باشد. در صورتی که تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت سهامدار از تعداد سهم پایه تحت مالکیت وی در پایان روز بیشتر شود، اوراق اختیار فروش تبعی مازاد، باطل شده و عرضه کننده تعهدی در قبال آن نخواهد داشت.

۶- ارائه درخواست اعمال از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت ۱۳ روز اعمال می­باشد.