آشنایی با بازار فرابورس

شاخص بازار اول بورس چیست و چه نقشی در بازار دارد؟

شاخص بازار اول که نامی آشنا برای بسیاری از سرمایه گذاران است امروزه رشد کمتری در بازار بورس داشته است. سرمایه گذاران برای آشنایی با بورس برای پیشرفت و رسیدن به سود یا کم کردن ضرر نیاز به تحقیق و مطالعه بیشتری دارند تا با اصطلاحات و کلمات مربوطه آشنا بشوند. در این مقاله قصد داریم مفهوم شاخص بازار اول و به شاخص بورس و کاربرد آن در بورس بپردازیم.

شاخص بازار اول بورس

در فرهنگ فارسی شاخص به معنی عددی است که میانگین ارزش چند چیز مرتبط با یکدیگر را برحسب درصدی از همان میانگین، در فاصله زمانی معین بیان می کند. یعنی شاخص نماینده مجموعه‌ای از متغیرهای یک نوع است و به صورت کلی شاخص را می‌توان نشان‌ دهنده سطح عمومی یک چیز از پیش تعیین شده به طور معمول قیمت در میان گروهی از متغیرهای مورد بررسی تعریف کرد.

در معاملات بورس اوراق بهادار 8 شاخص مهم وجود دارد که برای سرمایه ‌گذاران اهمیت بسیاری دارند این شاخص ها در بورس اوراق بهادار تهران برای بررسی و بازیابی بازار مالی به کار برده می‌شوند مثل شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی TEDIX، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص 50 شرکت برتر، شاخص 30 شرکت بزرگ که در واقع برای نمایش بازدهی بازار سرمایه این شاخص ها محاسبه می شوند.

اگر بخواهیم شرح دهیم که شاخص بازار اول در بورس چیست باید بگوییم در بورس اوراق بهادار تهران شرکت‌های بورسی بر اساس میزان سرمایه، تعداد سهام داران، وضعیت سودآوری، عدم وجود زیان انباشته، حداقل درصد حقوق سهام داران و.. دسته بندی می شوند. این تقسیم بندی در بازار بورس نشان دهنده بازار شرکت‌های بزرگ و شرکت‌های کوچک است و در این میان شرکت هایی که در شرایط بهتری نسبت به دیگرشرکت های سرمایه گذاری قرار گرفته باشند در بازار اول هستند و دیگر شرکت‌های در بازار دوم قرار می‌گیرند.

شاخص بازار اول و دوم چیست

در بالا گفتیم در بورس اوراق بهادار تهران شاخص‌های گونا گونی برای بررسی و بازیابی بازار مالی به کار برده می‌ شوند که شاخص بازار اول بورس و شاخص بازار دوم در این بین قرار دارند. به این صورت که سازمان بورس سهام پذیرفته شده در بازار بورس را بر اساس مقدار سودآوری، درصد شناوری، تعداد سهام و … در این دو شاخص تقسیم بندی می ‌کند.

قیمت کل

شاخص قیمت کل برای سهام پذیرفته ‌شده در هر کدام از این بازارها به تفکیک محاسبه می ‌گردد و از آن به عنوان شاخص بازار اول و بازار دوم یاد می ‌گردد. در واقع این موضوع مربوط به شاخص بازار اول است و اگر در بازار دوم محاسبه شود شاخص کل شرکت‌های عضو در بازار دوم به دست می ‌آید. در صورتی که شاخص کل بازار دوم با سرعت بیشتری افزایش یابد نشان دهنده آن است که رشد در بازار دوم نسبت به بازار اول بهتر است و بازده سرمایه‌گذاری در شرکت‌های کوچک یعنی شرکت های مربوط به بازار دوم طرفدار و محبوبیت بیشتری دارد.

شاخص بازار اول چیست

پیش از این با تعریف شاخص بازار اول آشنا شدیم گفتیم که تمامی شرکت هایی که در شرایط بهتری نسبت به دیگر شرکت های سرمایه گذاری قرار گرفته باشند در بازار اول هستند. در واقع به صورت روزانه می توانیم میانگین سود و ضرر شرکت های بزرگ بورس را از این طریق به دست آوریم.شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم می ‌شوند.

در تابلوی شاخص های منتخب بورس اوراق بهادر تهران می توانیم اطلاعات بسیاری در مورد شاخص بازار اول دریابیم. این اطلاعات شامل زمان و مقدار انتشار، تغییرات روزانه ی این شاخص و درصد تغییراست. علاوه بر این می توانیم بیش ترین و کم ترین معامله مربوط به این شاخص را مشاهده کنیم.

برای مثال تابلوی شاخص ها نشان می دهد که در ساعت 16:05 به میزان 232.721.56 انتشار یافته است.

شاخص بازار اول فرابورس

در شاخص بازار اول فرابورس 30 نماد وجود دارد. هر کدام از این نماد ها به تفکیک اطلاعات مخصوص خود را دارند. از جمله تاریخ معامله، آخرین قیمت، تغییر، درصد تغییر، بیشترین و کمترین معامله که می توانیم در جدول مربوط به این شاخص مطالعه کنیم. در واقع تفاوت بورس و فرابورس در این است که فرابورس بسیار ساده تر از بورس فعالیت می کند. به طوری که فرابورس بخشی از بازار سرمایه که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند را هدایت می کند. اما بورس مکانی است که در آن بین تولید کنندگان و مصرف کنندگان معامله انجام می شود. در ادامه پیشنهاد می شود مقاله نحوه انجام معاملات در بورس و فرابورس را مطالعه کنید.

فرابورس

بازار اول فرابورس ایران در آبان سال 1387 با ساختاری شبیه به بورس فعالیت خود را زیر نظر سازمان بورس اوراق بهادار شروع کرد اما شرایط پذیرش و معامله در آن بسیار ساده‌ تر است. انواع مختلفی از اوراق بهادار در بازار فرابورس وجود دارند که ورود به آن به نسبت بورس شرایط کمتری را نیاز دارد به این ترتیب سرمایه گذاران می توانند با حداقل شرایط و با کمترین زمان به بازار مالی وارد شده و از تمام مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار فرابورس بهره‌ مند شوند. همچتیت پیشنهاد می کنیم مقاله وضعیت بورس امروز ایران را مطالعه کنید.

پنج بازار در فرابورس وجود دارد با نام‌های بازار اول، بازار دوم، آشنایی با بازار فرابورس بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه که شرکت‌های واجد شرایط می توانند سهام خود را در بازار اول و دو مبادله کنند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند در بازار پایه معامله می کنند.

شاخص بازار اول و دوم

گفتیم که شرکت‌هایی که از نظر میزان سرمایه و میزان سهام در اختیار مردم در وضعیت بهتری باشند در بازار اول بورس تهران قرار می گیرند. شرکت‌هایی که در شرایط پایین ‌تری قرار دارند در بازار دوم بورس تهران پذیرش می‌شوند. شاخص بازار اول هم به دو دسته فرعی و اصلی تقسیم می شود.

ولی با این حال در حال حاضر شاخص بازار دوم از نظر رشد در شرایط بهتری است و معاملات بیشتری را در بر می گیرد که این نشان دهنده آن است که محبوبیت بیشتری بین سرمایه گذاران دارد. با منفی شدن این دو شاخص به صورت اختصاصی شاخص کل به طور قطعی منفی نمی شود ولی این تغییرات می تواند در وضعیت شاخص کل تاثیر داشته باشد.

از جمله نماد هایی که در شاخص بازار دوم قرار دارن می توان به آبادا، افق، اميد، بركت، بشهاب، پاسا، پارس، پاكشو و ثامان را نام برد در این جا هم نماد های وغدیر، وپارس، خساپا، کروی، دکیمی، وسپه، سرود، تپکو، وامید، ونوین، کچاد و ساروم را نام برد. در نهایت پیشنهاد ایران بورس به شما بازدید از مقاله بهترین نماد بورس ایران برای سرمایه گذاری در سال 1399 می باشد.

سوالات متداول شاخص بازار اول

تمامی شرکت هایی که در شرایط بهتری نسبت به دیگر شرکت ها قرار گرفته باشند در بازار اول هستند در واقع به صورت روزانه می توانیم میانگین سود و ضرر شرکت های بزرگ بورس را از طریق شاخص بازار اول به دست آوریم.

تفاوت بورس و فرابورس در این است که فرابورس بسیار ساده تر از بورس فعالیت می کند. به طوری که فرابورس بخشی از بازار سرمایه که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند را هدایت می کند.

در بورس اوراق بهادار تهران شرکت‌های بورسی بر اساس میزان سرمایه، تعداد سهام داران، وضعیت سودآوری، عدم وجود زیان انباشته، حداقل درصد حقوق سهام داران و.. دسته بندی می شوند.

آشنایی با فرابورس ایران و مزایای آن

حتما شما در کنار بورس اصطلاح فرابورس را نیز شنیده اید. پیش تر در مقاله آموزش بورس با مفاهیم اولیه و کلی درباره بورس آشنا شدیدو در این مقاله به آموزش فرابورس و تفاوت های آن با بازار بورس خواهیم پرداخت. همچنین به مزایای اصلی فرابورس نیز اشاره خواهیم کرد تا بتوانید ساده تر به مقایسه این دو بازار مهم کشور، بپردازید.

فرابورس چیست؟

یکی از اهداف اصلی تمامی شرکت هایی که در بازار بورس فعال هستند تامین سرمایه و جذب سرمایه دار برای خدمات شرکت ها می باشد.این امر از طریق عرضه سهام شرکت ها در بورس صورت می پذیرد. تنها موردی که وجود دارد شرایط سخت گیرانه و فیلتر های متعددی است که شرکت ها برای ورود به بازار بورس لازم است از آنها عبور کنند. لذا بسیاری از شرکت های استارت آپ و یا با سرمایه کم شرایط سخت گیرانه بازار بورس را ندارند و نمی توانند به صورت مستقیم به بازار بورس وارد شوند. فرابورس گزینه دیگری است که برای این شرکت ها وجود دارد و با شرایط آسان تری می توانند به آن وارد شوند و به جذب سرمایه گذار بپردازند. فرابورس از اصطلاح انگلیسی Over the counter که مخفف آن برابر است با OTC به معنای خارج از بورس گرفته شده است.

وظیفه اصلی فرابورس را می توان سازماندهی شرکت هایی دانست که به هر دلیلی شرایط ورود به برس اوراق بهادار را ندارند. می توان گفت تا حدودی سطح نظارت در فرابورس نسبت به از بورس اصلی کشور است ولی از طرف دیگر قانونی که در فرابورس وجود دارد و به نفع سرمایه گذاران است این است که شرکت ها در فرابورس در طول یک سال مالی ملزم به انتشار تعداد بیشتری گزارش مالی نسبت به بورس هستند لذا شفافیت بیشتری در روند صعودی و یا نزولی بودن فعالیت شرکت ها وجود خواهد داشت. البته از معایب بازار فرابورس می توان به ریسک بیشتر برای سرمایه گذاران نسبت به شرایط یکسان در بازار بورس اشاره کرد.

فرابورس چگونه کار می کند؟

فرابورس ساختاری دارد که هر چند وقت یک بار به روز رسانی می شود. در حال حاضر ساختار جدید فرابورس از چهار بازار داخلی و زیر مجموعه تشکیل شده است. در ادامه به صورت خلاصه این بازار ها را معرفی می کنیم…

بازار اول فرابورس: در این بازار که اولین زیر مجموعه است ، سهام شرکت‌ها و واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری پذیرش می‌شوند و مورد معامله قرار می‌گیرند. از قوانین این بازار نرخ نوسان قیمت ۵ درصد بدون حجم مبنا است، همچنین سرمایه شرکت های شرکت کننده حداقل ۱۰ میلیارد ریال برابر با ۱ میلیارد تومان می باشد و لازم است حداقل یک سال زمان از زمان آغاز به کار آنها گذشته باشد و زیان انباشته نداشته باشند.

بازار دوم فرابورس: این بازار صرفا مربوط به شرکت های سهامی عام است و شرکت های سهامی خاص نمی توانند وارد آن شوند. در این بازار سهام شرکت‌های زیانده، تازه‌ تأسیس و شرکت هایی که با افزایش سرمایه قصد تبدیل از سهامی خاص به سهامی عام دارند در این بازار معامله می شود. سرمایه لازم برای فعالیت در این بازار، حداقل یک میلیارد ریال و یا ۱۰۰ میلیون تومان است.

بازار پایه (زرد، نارنجی و قرمز) فرابورس: این بازار جهت عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار ایجاد شده است. برخلاف بازار های قبل شرکت ها در این بازار می توانند بدون پذیرش فعالیت کنند و شرکت های فعال در این بازار به صورت کلی ۳ نوع هستند:

1. شرکت‌هایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند. به این بازار بازار پایه زرد گفته می شود آشنایی با بازار فرابورس و دامنه نوسان آن ۳ درصد است.
2. شرکت‌هایی که در بازار بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش ندارند. به این بازار بازار پایه نارنجی گفته می شود و دامنه نوسان آن ۲ درصد است.
3. شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش می‌شوند. به این بازار بازار پایه قرمز گفته می شود و دامنه نوسان آن ۱ درصد است.

بازار سوم یا بازار عرضه: محلی شفاف و امن برای انجام معاملات عمده آن دسته از اوراق بهاداری است شرایط یا امکان پذیرش در فرابورس را ندارند.

برخی مزایای سرمایه گذاری در فرابورس

تا اینجا اطلاعات کلی در مورد فرابورس و انواع بازار ها و داد و ستد هایی که در آن انجام می شود را توضیح دادیم. حتما برای شما هم سوال شده است که حال مزایای ورود به فرابورس چیست و چرا باید در آن سرمایه‌گذاری کنیم؟ فرابورس با توجه به شرایطی که دارد از تنوع مختلفی از شرکت ها در صنف های مختلف من جمله بازار های کاری جدید تشکیل شده است که هر بازار در حد خود شفافیت مالی دارد و سرمایه گذاران می توانند با مبالغ پایین تر نسبت به بورس در شرکت های مختلف سرمایه گذاری کنند و به این صورت ریسک سرمایه گذاری را کاهش دهند. همچنین شرکت های پذیرفته شده در فرابورس از پرداخت ۱۰ درصد مالیات معاف می شوند که این مورد به سود دهی آنها خواهد افزود.

از مزایای دیگر این بازار می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• سود سهام
• افزایش قیمت سهام
• تنوع سرمایه‌گذاری
• اطمینان از محل سرمایه‌گذاری
• معافیت مالیاتی
• حق خرید سهام جدید
• نوسان‌های روزانه قیمت سهام

آیا برای ورود به فرا بورس باید تحصیلات مرتبط داشت؟

جالب است بدانید که بسیاری از افرادی که نام سرشناسی در بورس دارند تحصیلات مرتبطی نداشته اند. شما فارغ التحصیل هر رشته دانشگاهی که باشید می توانید با آموزش بورس وارد این بازار شوید. البته داشتن تحصیلات مرتبط با اقتصاد و رشته های مالی ، شما را به اصطلاحات رایج در بازار های مالی آشنا خواهد کرد ولی شما می توانید این اصطلاحات تخصصی را با صرف چند ساعت در روز در کمتر از یک ماه یاد گیرید. دوره های مختلف متعددی به صورت فشرده شما را با مفاهیم بورس آشنا خواهند کرد و شما می توانید با چشمانی باز وارد این بازار شوید. فرابورس نیز شرایط مشابهی دارد

نکته طلایی در بورس و فرابورس پشتکار و مطالعه همیشگی و از منابع مختلف و شناخت شرکت های جدید و سرمایه گذاری در آن ها است چرا که شما لازم است بتوانید منابع موثق را از منابعی که اطلاعات اشتباه و غیر صحیح به کاربران می دهند شناسایی کنید. در کنار این موارد لازم است تجارب دیگران نیز استفاده نمایید تا بتوانید بیشتر معاملات خود را با سود انجام دهید. کاربران حرفه ای بورس از سرور بورس جهت انجام کارهای خود با سرعت بالا استفاده می کنند.

سرور مجازی بورس چیست؟

سرور مجازی بورس یک کامپیوتر ۲۴ ساعته روشن است که به شما این امکان را می دهد تا از هر نقطه ای از ایران بتوانید با سرعت اینترنت بسیار بالایی بتوانید در بازار بورس فعالیت کنید.

شرکت توشن ارائه دهنده انواع سرور مجازی بورس ایران می باشد. این شرکت با تکیه بر دانش های روز و با استفاده از فناوری های جدید که از کشور های اروپایی وارد شده است، اقدام به ارائه سرعت اینترنت تا ۱۰۰۰۰ مگابیت بر ثانیه می کند.

سرور بورس، برگ برنده کاربران حرفه ای بورس

سرور مجازی بورس توشن بهترین گزینه از یک شرکت معتبر ایرانی است که ارائه دهنده سرور های پر سرعت از کشور های مختلف بوده و شما با تهیه این سرور ها با قیمت مناسب و ارزان، علاوه بر دسترسی به اینترنت پر سرعت تا ۱۰۰ مگابایت بر ثانیه و بدون محدودیت، به پینگ تایم صفر الی یک میلی ثانیه ای به سرور های سایت های کارگزاری بورسی و دیگر سایت های داخلی دسترسی داشته باشید. این سرور ها با سخت افزار قدرتمند، به همراه پر سرعت ترین اینترنت ایران به طور کامل نیاز های شما برای زدن سرخطی خوب را برآورده خواهند کرد.

بازار بورس را بهتر بشناسید!

در سال‌های اخیر بازار بورس به عنوان یکی از بسترهای مناسب سرمایه‌گذاری در ایران شناخته شده است اما بسیاری از افراد که در این بستر فعالیتی نداشته‌اند، سوال بورس چیست و چه ساز و کارهایی دارد؟ یک پرسش مهم محسوب می‌شود در ادامه به این بحث می‌پردازیم.

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ در سال‌های اخیر بازار بورس به عنوان یکی از بسترهای مناسب سرمایه‌گذاری در ایران شناخته شده است اما بسیاری از افراد که در این بستر فعالیتی نداشته‌اند، سوال بورس چیست و چه ساز و کارهایی دارد؟ یک پرسش مهم محسوب می‌شود. در پاسخ به این سوال باید گفت، بازار بورس یکی از بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری است. شرکت‌های خصوصی که قصد دارند به سهامی عام تبدیل شوند، می‌توانند بعد از ورود به این بازار، اوراق بهادار یا سهام خود را در بورس به فروش برسانند. شاید بسیاری از افراد فکر می‌کنند که بازار بورس فقط محدود به خرید و فروش سهام شرکت‌ها است و ابزارهای دیگری در این بستر برای سرمایه‌گذاری وجود ندارد؛ اما اینطور نیست. در حال حاضر ابزارها و استراتژی‌های متنوعی در این بازار وجود دارد و افراد می‌توانند پول خود را در این بازار تزریق کنند. برای آشنایی با چیستی بازار بورس، با ما همراه باشید.

بورس چیست؟
همان‌طور که اشاره شد، بازار بورس یکی از بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری است. در حال حاضر بازارهای متنوعی نظیر بازار مسکن، بازار خودرو، بازار ارز و . در کشور وجود دارند که افراد پول‌های خود را در این بسترها سرمایه‌گذاری می‌کنند. بازار بورس به عنوان یک بستر مناسب برای فروش سهام شرکت‌های مختلف در نظر گرفته شده است. سرمایه‌گذاران می‌توانند با دریافت کد بورسی از طریق کارگزارهای بورس، به راحتی فرایند سرمایه‌گذاری خود را در این بازار شروع کنند. بازار بورس در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است و برای سرمایه‌گذاری در آن، ابزارهای متنوعی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

بورس در جهان و ایران
واژه بورس در اصطلاح در زبان فرانسوی به‌ عنوان کیف پول شناخته می‌شود. پیدایش بورس تقریبا به قرن 15 میلادی در یکی از شهرهای بلژیک برمی‌گردد. همان‌طور که انتظار می‌رود، داد و ستد و معاملات در آن دوران دارای نظم خاصی نبوده و به مرور زمان به این نتیجه رسیدند که برای کسب بازدهی بالا و قانون‌مند شدن این فعالیت‌ها باید تالارهای مسقف برای فعالیت‌های بورسی ایجاد شود.
تاریخچه پیدایش بورس در ایران به سال 1315 هجری برمی‌گردد که در این سال شخص بلژیکی به نام «لان لوترفلد» بعد از تحقیقات دقیق در حوزه‌های مالی ایران، فرآیندهای مربوط به تأسیس بورس در ایران را تهیه و به مسئولان مربوطه اعطا کرد. به دنبال جنگ جهانی دوم، مقوله بورس با 25 سال تأخیر از سر گرفته شد. به ‌این ‌ترتیب در سال 1341 با حضور ارکان اصلی کشور، موافقت‌نامه اولیه بورس سهام در مجلس تصویب و به بانک مرکزی ارسال شد.

• بورس اوراق بهادار
  فرابورس
  بورس کالا
  بورس انرژی

بورس اوراق بهادار: در این بازار، سهام شرکت‌های بورسی و سایر اوراق بهادار نظیر اوراق مشارکت، خرید و فروش می‌شود و می‌توان به ‌صورت قطعی گفت که تمرکز بیشتر سرمایه‌گذاران در ایران به این بخش اختصاص دارد.

فرابورس: سهام شرکت‌هایی که عملکرد مناسبی در بورس اوراق بهادار تهران نداشته باشند، در بازار فرابورس خرید و فروش خواهد شد. بازار فرابورس در سال 1388 فعالیت خود را شروع کرد که بر اساس آخرین قوانین سازمان بورس، فرابورس خود به سه دسته بازار اول، بازار دوم و بازار پایه تقسیم می‌شود.

بورس کالا: در بورس کالا، امکان خرید و فروش کالاهای مختلف (به شکل اوراق بهادار) فراهم شده است. علاوه بر این، بورس کالا به ‌عنوان بستری برای عرضه‌کنندگان محصول در نظر گرفته‌ شده است که می‌توانند محصول خود را بعد از بررسی کارشناس و قیمت‌گذاری آن، به فروش برسانند. محصولاتی که در این بازار به فروش می‌رسد معمولاً محصولات خام نظیر فلزات، گندم، پنبه، زیره، زعفران و . است.

بورس انرژی: بورس انرژی به ‌عنوان بورس کالایی شناخته می‌شود با این تفاوت که در این بخش، معامله حامل‌های انرژی فراهم ‌شده است. بورس انرژی در ایران فعالیت خود را از سال 1391 شروع کرده است که به ‌عنوان چهارمین بورس کشور برای عرضه محصولات نفتی و مشتقات آن و . به شمار می‌آید.

نحوه ورود به بازار بورس
برای شروع فعالیت در بازار بورس، کافی است از طریق کارگزارهای بورس در کشور اقدام کنید. کارگزاری‌ها به عنوان واسط قانونی بین افراد و سازمان بورس عمل می‌کنند. برای همین می‌توانید از طریق سامانه ثبت‌ نام آنلاین کد بورسی کارگزاری مورد نظر خود، اقدام کنید و بعد از صادر شدن کد بورسی وارد سامانه معاملات آنلاین کارگزاری شوید و فرآیند خرید و فروش سهام خود را شروع کنید.

سخن آخر
در سال‌های اخیر بازار بورس به عنوان یکی از بهترین بسترهای سرمایه‌گذاری به شمار می‌آید. همین امر باعث شد تا افرادی که اطلاعی از ساز و کار این بازار ندارند از خود بپرسند که بورس چیست و چگونه می‌توان در آن سرمایه‌گذاری کرد؟ بازار بورس به عنوان یکی از بازارهای مالی شناخته می‌شود که سرمایه‌گذاران می‌توانند پول‌های خود را در این بازار تزریق کنند و سودهای قابل توجهی را به دست بیاورند. امکان فعالیت در این بازار تقریبا برای تمام افراد جامعه بدون هیچ محدودیت تحصیلی، سنی، مذهبی یا . فراهم شده است. شرکت‌های می‌توانند سهام خود را در بازار بورس به فروش برسانند و افراد آشنایی با بازار فرابورس هم با خرید و فروش این اوراق، سود کسب می‌کنند. برای فعالیت در بورس، کافی است از طریق سامانه ثبت نام کارگزاری‌های بورس اقدام کنید.

با انواع بورس ها آشنا شوید

در بازار سرمایه، انواع بورس ها وجود دارد که در حوزه‌های مختلف به فعالیت می‌پردازند. با خواندن این مقاله، با انواع بورس ها آشنا شوید.

به گزارش شهر بورس، در بازار سرمایه ایران، بورس‌های مختلفی وجود دارد که با مطالعه این مقاله خواهید توانست لا انواع بورس ها آشنا شوید.

بورس‌ها

شرکت بورس اوراق بهادار تهران

بورس اوراق بهادار تهران، بازاری متشکل و خود انتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران طبق قانون مورد دادوستد قرار می‌گیرد. این شرکت در قالب فعلی خود به صورت شرکت سهامی عام در سال ۱۳۸۵ تاسیس شد. ماموریت اصلی شرکت بورس اوراق بهادار تهران، ایجاد بازاری منصفانه، کارآ و شفاف با ابزارهای متنوع و دسترسی آسان با هدف ایجاد ارزش افزوده برای ذی نفعان است.

از مهم‌ترین وظایف بورس اوراق بهادار تهران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تشکیل، سازمان‌دهی و ادارە بورس اوراق بهادار
• پذیرش شرکت‌ها
• وضع و اجرای ضوابط حرفه‌ای و انضباطی برای اعضای بورس
• تعیین وظایف و مسئولیت های اعضا و نظارت بر فعالیت آن‌ها
• نظارت بر حسن انجام معاملات اوراق بهادار پذیرفته شده
• تهیه، جمع آوری، پردازش و انتشار اطلاعات
• نظارت بر فعالیت ناشران اوراق بهادار پذیرفته شده

معاملات سهام، حق تقدم سهام، اوراق بدهی (انواع اوراق مشارکت، صکوک و …)، اوراق مشتقه (قراردادهای آتی و اختیار معامله) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس امکان پذیر است.

شرکت فرابورس ایران

شرکت فرابورس ایران در سال ۱۳۸۸ و با هدف ایفای نقش بازار خارج از بورس، به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. در واقع فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس، اما با شرایط پذیرش و معامله ساده‌تر ایجاد شد. مهم ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند.

بازارهای و تابلوهای معاملاتی فرابورس ایران عبارتند از:

بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار پایه (پایه زرد، پایه نارنجی، پایه قرمز)، بازار شرکت های کوچک و متوسط، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار مشتقات

در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران، صندوق‌های سرمایه گذاری زمین و ساختمان، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF)، صندوق‌های جسورانه (VC)، اوراق تامین مالی استاندارد، اوراق تامین مالی واجد شرایط خاص، اسناد خزانه اسلامی و اوراق تسهیلات مسکن (تسه) مورد معامله قرار می‌گیرند که بسیاری از این موارد برای نخستین بار توسط فرابورس معرفی شده است. علاوه بر این، فرابورس ایران بستر تامین مالی جمعی را نیز فراهم کرده است.

شرکت بورس کالای ایران

شرکت بورس کالای ایران فعالیت خود را از سال ۱۳۸۶ آغاز کرده است. انواع محصولات صنعتی و معدنی، فرآورده‌های نفت و پتروشیمی و کشاورزی در قالب معاملات نقد، نسیه، سلف، سلف استاندارد و ابزارهای مشتقه از جمله قراردادهای آتی، در بورس کالای ایران انجام می‌شود.

بازارهای بورس کالا عبارتند از:

• بازار آتی
• بازار اختیار معامله
• بازار گواهی سپرده کالایی
• بازار صندوق‌های کالایی
• بازار سلف استاندارد
• بازار فیزیکی

زعفران، زیره، برنج، پسته، کشمش و سکه طلا، از جمله مواردی هستند که در بازار گواهی سپرده کالایی بورس کالا مورد معامله قرار می‌گیرند.

شرکت بورس انرژی ایران

شرکت بورس انرژی‌ ایران در سال ۱۳۹۱ به صورت یک شرکت سهامی عام تاسیس شد. بورس انرژی ایران، بستری برای انجام معاملات حامل‌های انرژی (شامل نفت، گاز، برق و غیره) و اوراق بهادار مبتنی بر آن‌هاست.

بورس انرژی دارای چهار بازار فیزیکی، مشتقه، فرعی و سایر اوراق بهادار قابل معامله است. بازار فیزیکی شامل سه تابلوی برق، نفت و گاز و تابلوی سایر حامل‌های انرژی، بازار مشتقه شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله و بازار سایر اوراق بهادار قابل معامله شامل گواهی صندوق های سرمایه‌گذاری قابل معامله و اوراق گواهی ظرفیت است. همچنین هر یک از تابلوها دارای دو رینگ داخلی و بین‌‏المللی هستند.

شاخص بورس | آشنایی با انواع شاخص‌های بورس و کاربرد آنها در بازار بورس

پیش از توضیح شاخص بورس باید با بازار بورس آشنایی با بازار فرابورس آشنا باشیم. بازار بورس همچون مرکزی است که بین سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران ایجاد ارتباط می‌کند. ریشه بورس به دورانی بازمی‌گردد که تاجران و بازرگانان برای کمتر آسیب دیدن از ضررهای مالی، افرادی را به عنوان سرمایه‌گذار انتخاب کردند که در سود و ضرر با آنها شریک باشند.

رفته رفته با گسترش فعالیت‌های تجاری و شرکت‌های سهامی نیاز به مرکزی ملی احساس شد که اطلاعات سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران در آن گردآوری و مدیریت شود. اولین مرکز بورس در قرن 17 میلادی در هلند تاسیس شد و تشکیل بورس در ایران به سال‌های 1345 و 1346 برمی‌گردد. بورس در معنای ساده و امروزی بازاری است برای تبادل سهام شرکت‌های مختلف بین خریدار سهام و فروشنده آن.

فهرست عناوین مقاله

شاخص چیست؟

واژه شاخص در زبان فارسی به معنای عددی میانگین است که ارزش مجموعه‌ای از اقلام مرتبط را بر اساس درصدی از همان عدد میانگین در فاصله زمانی دو تاریخ بیان می‌کند. به کمک شاخص می‌توانیم تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را در یک بازه زمانی مشخص کنیم.

شاخص بورس چیست؟

شاخص بورس نشان‌دهنده وضعیت کلی بازار بورس است. شاخص بورس نوسانات متغیرهای این بازار و میزان رشد یا افت ارزش سهام شرکت‌ها را مشخص می‌کند. البته باید به یاد داشته باشیم که شاخص‌های بورس، همگی به صورت میانگین هستند و ممکن است در روزی که یکی از شاخص‌ها افت کرده است، ارزش یکی از سهام‌ها بالا رفته باشد.

آشنایی با انواع شاخص‌های بورس

برای درک نوسانات قیمت در بازار اوراق بهادار شاخص‌های گوناگونی وجود دارد که متغیرهای هر یک از آنها با دیگری تفاوت دارد. این شاخص‌ها کمک می‌کنند تا نوسانات را از منظرهای گوناگونی مورد بررسی قرار دهیم. آشنایی با انواع شاخص‌های بورس به سرمایه‌گذاران، خریداران و فروشندگان سهام کمک می‌کند تا تصمیمات درستی را برای مدیریت سرمایه خود در بازار بورس اتخاذ کنند.

شاخص کل بورس

شاخص کل بورس پرکاربردترین شاخص در بازار بورس است. این شاخص همان شاخصی است که تغییرات آن بلافاصله در اخبار رسانه‌های گوناگون منعکس می‌شود. شاخص کل بورس عموما نشان‌دهنده میزان بازدهی کل سرمایه‌گذاران در بورس است.

شاخص کل بورس هم تغییرات قیمت سهام و هم سود سالیانه شرکت‌ها را محاسبه می‌کند. آنچه در شاخص کل بورس از اهمیت بیشتر برخوردار آشنایی با بازار فرابورس است، میزان تغییرات آن است نه عدد آن. همچنین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های بزرگ، اثر بیشتری بر روی تغییرات شاخص کل بورس دارد.

اگرچه شاخص کل بورس، روند عمومی تغییرات قیمت را نشان ‌می‌دهد اما خریداران و فروشندگان سهام نباید برای تصمیم‌گیری فقط به این شاخص اتکا کنند. به همین دلیل باید با همه انواع شاخص‌های بورس در این بازار آشنا باشیم.

شاخص کل هم‌وزن

برای رفع مشکل تاثیر بیشتر نوسانات سهام شرکت‌های بزرگ بر نوسانات شاخص کل بورس، شاخص هم‌وزن تعریف شده است. در شاخص هم‌وزن تمامی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار بورس با وزنی برابر محاسبه می‌شوند. به این ترتیب نمایی کلی از تغییرات سهام شرکت‌های کوچک و بزرگ در بازار بورس به دست می‌آید. در این شاخص بورس، رشد یا افت قیمت سهام شرکت‌های کوچک، درست به اندازه نوسانات قیمت سهام شرکت‌های بزرگ اثر دارد.

از ویژگی‌های شاخص هم‌وزن این است که دستکاری آن کار دشواری است و با حمایت از چند سهم یا نوسانات سهام چند شرکت بزرگ نمی‌توان بر آن اثر چندانی داشت. به همین دلیل بعضی از تحلیلگران بازار سرمایه، شاخص کل هم‌وزن را گزینه‌ای مناسب‌تر از شاخص کل بورس می‌دانند.

شاخص قیمت

شاخص قیمت، نوعی شاخص بورس است که فقط بر نوسانات قیمت سهام شرکت‌ها تمرکز دارد. پیشتر در مورد شاخص کل بورس گفتیم که محاسبه آن بر اساس دو متغیر یعنی تغییر قیمت سهام شرکت‌ها و نیز میزان سود شرکت‌ها است. اما در شاخص قیمت فقط با متغیر تغییر قیمت سهام آشنایی با بازار فرابورس شرکت‌ها روبرو هستیم.

شاخص قیمت، روند عمومی تغییرات قیمت سهام را نشان می‌دهد و شاخصی مناسب برای کسانی است که می‌خواهند در کوتاه‌مدت با خرید یا فروش سهام، به سود مورد نظر خود دست یابند. اگر شاخص قیمت بورس در یک بازه زمانی 10 درصد رشد را نشان بدهد، به این معناست که سطح عمومی قیمت‌ها طی این مدت مشخص، 10 درصد رشد کرده است.

شاخص آزاد شناور

شاخص آزاد شناور (Free Float Index) یک شاخص بورس است که مبنای محاسبه آن سهام آزاد شناور شرکت‌های حاضر در بازار بورس است. سهام آزاد شناور بخشی از سهام شرکت‌های سهامی است که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن بخش از سهام هستند و انتظار می‌رود این بخش از سهام در آینده‌ای نزدیک قابل معامله باشد.

در تعریف دیگری برای روشن‌شدن معنای سهام آزاد شناور باید به نقش سهامداران اصلی شرکت‌ها در بازار بورس اشاره کنیم. به طور معمول برخی از افراد یا شرکت‌های حقیق یا حقوقی، مالکان اصلی سهام شرکت‌های سهامی هستند.

وقتی یک شرکت یا شخص حقیقی یا حقوقی درصد بالایی از سهام یک شرکت را در اختیار داشته باشد، سهامدار اصلی آن محسوب می‌شود. سهام این سهامداران عموما جزو سهامی که به صورت فعال در بازار بورس معامله می‌شود، به حساب نمی‌آید و به آن سهام آزاد شناور می‌گویند. سهام آزاد شناور به درصدی از سهام شرکت‌ها می‌گویند که نزد سرمایه‌گذاران قرار دارد و قابلیت فروش مجدد در آینده نزدیک دارد.

محاسبه شاخص آزاد شناور مانند محاسبه شاخص کل بورس است. در محاسبه شاخص آزاد شناور در وزن‌دهی شرکت‌های حاضر در بورس، به جای کل سهام منتشر شده، از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده می‌شود. هدف از تعریف شاخص آزاد شناور پیگیری رفتار قسمتی از بازار بورس است که قدرت نقد‌شوندگی بالایی دارد.

شاخص بازار اول و بازار دوم

هر شاخص بورس نشان‌دهنده رفتار کلی یا بخشی از بازار بورس است. شاخص بازار اول و شاخص بازار دوم از جمله شاخص‌هایی هستند که به رفتار ناحیه‌ای و بخش‌بندی‌شده در بورس اشاره دارد.

کارشناسان بورس برای دسته‌بندی شرکت‌ها از متغیرهای گوناگونی بهره می‌برند. بعضی از متغیرهای مهم در این زمینه عبارتند از: میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری و میزان سهام شناور آزاد. بر این مبنا کارشناسان، شرکت‌های حاضر در بورس را به دو دسته بازار اول و بازار دوم تقسیم کرده‌اند.

بازار اول آن دسته از شرکت‌ها هستند که از لحاظ سهام و معاملات سهام در موقعیت بهتری قرار دارند. این گروه، خود به دو دسته تابلوی اصلی و تابلوی فرعی تقسیم شده است. بازار دوم آن دسته از شرکت‌ها هستند که در موقعیت پایین‌تری قرار دارند. بنابراین شاخص بازار اول به نوسانات بازار سهام شرکت‌های بازار اول و شاخص بازار دوم به نوسانات بازار سهام شرکت‌های بازار دوم اختصاص دارد.

این تقسیم‌بندی به ویژه می‌تواند مناسب خریدارانی باشد که به نوسانات سهام‌شان با توجه به بازاری که شرکت سهام مورد نظر در آن قرار دارد توجه می‌کنند.

شاخص 50 شرکت برتر

سازمان بورس اوراق بهادار هر سه ماه یکبار فهرستی ارائه می‌کند که در آن نام 50 شرکت برتر بورس معرفی می‌شود. رتبه شرکت‌ها در این فهرست بر اساس میزان نقدشوندگی سهام شرکت‌ها محاسبه می‌شود. منظور از میزان نقدشوندگی سرعت و سهولت معاملات سهام این شرکت‌ها است. بنابراین شاخص بورس، ابتدا میانگین نوسانات قیمت سهام این شرکت‌ها بر اساس میزان سهام و سودآوری شرکت‌ها محاسبه می‌شود و آن را شاخص 50 شرکت برتر یا فعال می‌نامند.

تنها تفاوت شاخص 50 شرکت برتر با شاخص کل بورس در این است که در شاخص اول فقط 50 شرکت برتر در نظر گرفته می‌شوند اما در شاخص کل، تمامی شرکت‌های حاضر در بورس لحاظ می‌شوند.

شاخص 30 شرکت بزرگ

شاخص 30 شرکت بزرگ یک شاخص بورس است که مبنای 30 شرکتی باشد که ارزش روز سهام بیشتری دارند. رتبه شرکت‌ها بر اساس ارزش روز یک شرکت در سایت سازمان بورس ثبت می‌شود. برای محاسبه ارزش روز سهام یک شرکت، عدد قیمت پایانی سهام آن در تعداد کل سهام آن شرکت ضرب می‌شود.

شاخص 30 شرکت بزرگ، میانگین وزنی 30 شرکت بزرگ بر اساس ارزش سهام روز را محاسبه می‌کند. در واقع محاسبه شاخص 30 شرکت بزرگ، مشابه محاسبه شاخص قیمت است. در زمان رکود بازار یا زمانی که شاخص کل، مسیر قابل پیش‌بینی ندارد، با انجام معاملات بلوکی می‌توان روی این شاخص تاثیر گذاشت.

شاخص صنعت

پیشتر گفتیم که هر شاخص بورس نشان‌دهنده نوسانات عمومی بخشی از بازار بورس است. بر این مبنا باید به این نکته اشاره کنیم که شرکت‌های حاضر در بورس را به شیوه‌های دیگری هم تقسیم‌بندی کرده اند. برای مثال این شرکت‌ها را می‌توان بر اساس نوع فعالیت آنها نیز دسته‌بندی کرد. در این نوع دسته‌بندی، شرکت‌ها به دو گروه صنعت و واسطه‌گری‌های مالی تقسیم می‌شوند.

گروه صنعت متعلق به شرکت‌هایی است که شرکت‌های تولیدی و خدماتی نامیده می‌شوند. بنابراین شاخص صنعت بر اساس میانگین وزنی شرکت‌های فعال در حوزه تولید و خدمات محاسبه می‌شوند. اساس این محاسبه مشابه محاسبه شاخص کل بورس است. بعضی از شرکت‌هایی که در شاخص صنعت لحاظ می‌شوند عبارتند از:

• کابل‌ البرز
• شرکت پتروشیمی فجر
• شرکت کارخانجات تولیدی شهید قندی
• شرکت پالایش نفت بندرعباس
• شرکت صنعتی بهپاک
• گروه صنعتی پاکشو
• گروه‌ صنعتی‌ بارز
• شرکت تراکتورسازی ‌ایران‌
• شرکت ماشین‌سازی ‌نیرومحرکه‌
• شرکت کشتیرانی دریای خزر
• شرکت حمل و نقل بین‌المللی خلیج فارس
• شرکت پارس‌ خودرو
• شرکت داروسازی‌ ابوریحان‌
• گروه‌ صنعتی ‌بوتان‌
• شرکت پارس‌ الکتریک‌
• شرکت پارس‌ الکتریک‌

شاخص واسطه‌گری‌های مالی

همانند شاخص صنعت، شاخص واسطه‌گری‌های مالی که به آن شاخص مالی نیز می‌گویند، به نوع فعالیت شرکت‌ها اشاره دارد. بر اساس تقسیم‌بندی پیشین، شرکت‌ها بر مبنای نوع فعالیت‌شان به دو گروه صنعت و واسطه‌گری مالی تقسیم می‌شوند.

در گروه واسطه‌گری مالی، شرکت‌هایی حضور دارند که در حوزه مشاوره مالی و تامین سرمایه فعالیت می‌کنند. در این گروه، انواع هلدینگ‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و لیزینگ‌ها قرار می‌گیرند. شاخص واسطه‌گری مالی نیز همچون شاخص صنعت و شاخص کل محاسبه می‌شود. این شاخص نشانگر نوسانات سهام شرکت‌هایی است که در حوزه واسطه‌گری مالی فعالیت می‌کنند. بعضی از شرکت‌های مالی حاضر در بورس اوراق بهادار ایران عبارتند از:

• شرکت سرمایه گذاری اعتلاء البرز
• شرکت سرمایه‌گذاری پردیس
• شرکت سرمایه‌گذاری‌ مسکن‌
• شرکت گسترش‌ سرمایه‌گذاری ‌ایران‌خودرو
• شرکت سرمایه گذاری مس سرچشمه
• شرکت سرمایه گذاری توسعه صنایع سیمان
• گروه سرمایه گذاری میراث فرهنگی
• شرکت سرمایه گذاری توسعه گوهران امید
• صندوق سرمایه‌گذاری الماس-سهام
• هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه
• شرکت سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی‌
• سرمایه گذاری توسعه صنعتی ایران
• لیزینگ رایان‌ سایپا
• لیزینگ ‌خودرو غدیر
• شرکت بهمن لیزینگ

تحلیل شاخص‌های بورس

هر شاخص بورس سطح عمومی قیمت‌های سهام را در کل بازار یا بخشی از آن نشان می‌دهد. بنابراین کاهش یا افزایش هر شاخص بورس لزوما به معنای کاهش یا افزایش قیمت سهام همه شرکت‎‌ها نیست. برای مثال اگر شاخص کل با رشد روبرو باشد، ممکن است بعضی شرکت‌ها در همان بازه زمانی، دچار افت قیمت سهام شده باشند. اما به طور کلی می‌توان گفت، شاخص‌ها رفتار کلی بازار سهام را به خوبی نشان می‌دهند.

نکته دیگری که در تحلیل هر شاخص بورس باید به آن توجه کنیم، این است که شاخص‌های بورس، هر یک، نوسانات را در یک بازه زمانی یا دوره مشخص نشان می‌دهند. بنابراین سطح شاخص‌ها نسبت به تاریخ مشخصی که به آن تاریخ مبدا می گوییم، محاسبه می‌شوند.

به طور معمول میزان هر شاخص را در تاریخ مبدا معادل عدد 100 در نظر می‌گیرند. پس اگر شاخصی دو سال بعد به عدد 1000 برسد، این تفاوت به معنای آن است که سطح عمومی قیمت نسبت به تاریخ آغاز، 10 برابر شده است.

سخن پایانی

شاخص بورس معیاری است برای درک بهتر شرایط اقتصادی شرکت‌ها و بازار سرمایه. رکود یا رونق اقتصادی در هر کشور ارتباط مستقیمی با روند صعود یا نزول شاخص‌های بورس در آن کشور دارد. کشورها در بازارهای بورس خود از شاخص‌های گوناگونی بهره می‌برند. با این حال شاخص‌های بورس در سراسر جهان، نشان‌دهنده شرایط عمومی صنایع و شرکت‌های تولیدی، خدماتی و سرمایه‌گذاری هستند.

برای هر فرد یا شرکتی که بخواهد در بازار بورس سرمایه‌گذاری کند یا سهامی را بخرد یا بفروشد، واجب است با شاخص‌های بورس آشنا باشد و بتواند تغییرات این شاخص‌ها را تفسیر کند. بدین طریق سرمایه‌گذاران می‌توانند به بهترین شیوه برای معاملات در بورس تصمیم بگیرند.