زبان گزارشگری در بورس متحول میشود
سنا - مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار از نهایی شدن مراحل تدوین برنامه راهبردی پیاده‌سازی زبان گزارشگری تجاری گسترش پذیر (XBRL) در بازار سرمایه خبر داد.
سنا - مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار از نهایی شدن مراحل بورس متحول می شود؟ تدوین برنامه راهبردی پیاده‌سازی زبان گزارشگری تجاری گسترش پذیر (XBRL) در بازار سرمایه خبر داد. دکتر «علی عبدالهی» گفت: هم‌اکنون سازمان بورس در حال اولویت بندی سناریوهای کلان پیشنهادی، برای نهایی کردن این برنامه راهبردی است. وی با بیان اینکه پیاده‌سازی XBRL یک پروژه چند وجهی و پیچیده است، گفت: انتخاب مسیر درست یا سناریو بهینه از اهمیت بسزایی برخوردار است. عبدالهی یکی از برنامه‌های کلان سازمان بورس را پیاده‌سازی XBRL در بازار سرمایه اعلام کرد و افزود: کارشناسان این سازمان درطول دو سال اخیر امکان سنجی و مطالعات وسیعی را درباره زبان گزارشگری تجاری گسترش پذیر انجام داده‌اند؛ به طوری که برنامه جامعی برای این طرح تدوین شده است.وی خاطرنشان کرد: در تدوین این برنامه راهبردی، تجارب بیش از ۲۰ کشور جهان به ویژه سازمان بین‌المللی XBRL در زمینه مفاهیم پایه‌ای، رویکردها برنامه‌ها و روش‌های به‌کارگرفته شده برای پیاده‌سازی XBRL مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفته است. وی افزود: همچنین وضعیت موجود سامانه‌هایی که قابلیت پیاده‌سازی این برنامه را در بازار سرمایه دارند نیز به طور دقیق مورد بررسی قرار گرفته است.
شاید کدال به حاشیه برود
عبدالهی افزود: با توجه به ابعاد و پیچیدگی‌های اجرای برنامه XBRL در بازار سرمایه، احتمال دارد در کوتاه‌مدت بر روی سناریویی غیر از کدال متمرکز شویم و در برنامه‌ای بلندمدت برای پیاده‌سازی XBRL در این سامانه سرمایه‌گذاری کنیم. وی درباره دلایل بورس متحول می شود؟ پیاده نشدن برنامه XBRL بر روی سامانه کدال گفت: کدال تفاوت‌ها و پیچیدگی‌های فراوانی را نسبت به سایر سامانه‌های جمع‌آوری اطلاعات ناشران در جهان دارد. مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس اضافه کرد: نظارت‌ها در سایر نقاط جهان معمولا پس از افشای اطلاعات صورت می‌گیرد، اما در ایران نظارت‌ها قبل از انتشار انجام میشود که این امر پیاده‌سازی برنامه XBRL بر روی سامانه کدال را پیچیده کرده است.
فضای بورس متحول میشود
دستورالعمل جدید حذف پیش‌بینی سود شرکتها و جایگزینی با گزارش تفسیری مدیریت، تغییرات اساسی در بورس اوراق بهادار و فرابورس ایجاد می‌کند. روح‌الله حسینی‌مقدم در گفت‌وگو با سنا اظهار داشت: در فرآیند شفافیت، یکی بحث به موقع بودن برای ما اهمیت داشت و دیگری قابلیت اتکا؛ اینها موردی بود که سازمان بورس پیگیری می‌کرد و شاید برخی از ما از جزییات پیگیری‌ها باخبر نبودیم. البته از محتوای این تغییرات به نظر می‌رسد که بناست گزارشگری به موقع را از این به بعد بورس‌ها پیگیری کنند. وی توضیح داد: بر اساس تغییرات صورت گرفته، به موقع بودن گزارش‌ها و تغییراتی که در دستورالعمل پذیرش و دستورالعمل افشا صورت می‌گیرد و اینکه آیا این تغییرات درست است یا خیر، از جانب بورس‌ها پیگیری میشود. وی افزود: البته محتوای اطلاعات مهم و گزارش‌ها و قابلیت اتکای گزارشگری توسط مقام ناظر نیز پیگیری خواهد شد.
ابهام پذیرش‌ها
معاون ناشران بورس اوراق بهادار تهران اظهار داشت: مساله مهم دیگر این بود که وقتی در بورس تهران، بحث طبقهبندی، لغو پذیرش و لغو اختیاری را پیگیری می‌کردیم، برای فعالان بازار جای سوال بود که چطور یک شرکت که خیلی از موارد پذیرش را از دست داده همچنان در فهرست بورس است، اما خیلی از شرکت‌های دیگر به خاطر یک آیتم از دستورالعمل پذیرش از بورس لغو پذیرش می‌شوند یا به تعبیری اخراج می‌شوند.
این مقام مسوول در توضیح این مساله گفت: دلیل این اتفاق به فضای دستورالعمل پذیرش برمی‌گشت؛ در خیلی جاها فضای تفسیری حاکم بود و بعضا به خاطر اعتراض هیات‌مدیره شرکتها یا برنامه‌هایی که ارائه می‌کردند تا همچنان در فهرست بورس بمانند، بورس متحول می شود؟ بورس هم بر اساس دستورالعمل پذیرش، این فرصت را به آنها می‌داد.
تقویت فضای تفسیری
حسینی‌مقدم با تاکید بر برقراری شفافیت در این موضوع گفت: در دستورالعمل جدید لازم بود فضای تفسیری، شفاف و ضمن اصلاح به مطالبه‌ای عمومی تبدیل شود. معاون ناشران و اعضای شرکت بورس اوراق بهادار تهران اظهار داشت: استنباط این است که الان دیگر تقریبا همه قواعد تفسیر به صورت مشخص در اختیار خود بورس‌ها قرار گرفته و همه فعالان بازار میتوانند رصد کنند که آیا این شرکتی که مشمول فرآیند تعلیق شده در چه تاریخی از فهرست بورس لغو پذیرش میشود تا بر اساس همین موارد بتوانند استراتژی سرمایه‌گذاری خودشان را انتخاب کنند.
اعلام نام مدیران متخلف
همچنین حسینی‌مقدم به یکی دیگر از تغییرات مهم در دستورالعمل جدید اشاره کرد و گفت: یک تغییر دیگر در این دستورالعمل به افشای اسامی مدیران شرکت‌هایی برمی‌گردد که دستورالعمل افشا و پذیرش را رعایت نمی‌کنند. قطعا در آن بخشی که در سایت بورس ایجاد شده، هر شرکتی که معلق یا مشمول فرآیند تعلیق شد، اسامی هیات‌مدیره و مدیران افشا میشود. وی توضیح داد: ما از همه پیگیری‌هایی که تا به حال از طریق سازمان بورس انجام می‌گرفت، اطلاع داشتیم؛ ولی لازم بود که فعالان بازار سرمایه و اهالی رسانه هم بدانند از چه مکانیسمی و از چه کسانی پیگیری کنند. حسینی‌مقدم گفت: البته قبلا هم اینگونه نبود که اساسا ذکر اسامی دست‌یافتنی نباشد، اطلاعات در کدال به شکل شفاف بود، اما استنباط من این است که الان علاوه بر اسم شرکتی که گزارش نداده یا متخلف است، اسامی مدیران آن هم آمده است و این فضا کمک می‌کند که امکان پیگیری یکسان برای همه شرکتها را داشته باشیم.
طبقهبندی شرکتها
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به موضوع طبقهبندی شرکتها اشاره کرد و گفت: اخیرا طبقهبندی برای شرکت‌هایی که در فهرست‌های مختلف بورس، تابلوی اصلی، تابلوی فرعی و بازار دوم بودند، مهم شده بود ولی مساله این بود که ما عمدتا بر اساس دستورالعمل پذیرش قبلی، طبقهبندی را باید بر اساس اطلاعات یک سال قبل‌تر انجام می‌دادیم. مقدم اظهار داشت: شرکتها باید بر اساس آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده در پایان اردیبهشت طبقهبندی شوند؛ در حالی که گزارش حسابرسی شده خیلی از شرکتها در این مقطع هنوز منتشر نشده است.
انتشار اطلاعات فصلی
معاون ناشران و اعضای شرکت بورس اوراق ادامه داد: پس هیات پذیرش یا بورس فقط اطلاعات یک سال قبل‌تر را در اختیار داشت که قاعدتا با تغییری که در دستورالعمل جدید ایجاد شده، این کار به مرداد هر سال منتقل شد و لذا طبقهبندی در شرکتها، حداقل با اطلاعات دقیق‌تر و به‌روزتر صورت می‌گیرد؛ ضمن اینکه ما در مقاطع فصلی هم اطلاعات آن را در بازار منتشر خواهیم کرد. وی توضیح داد: به این ترتیب، اینکه آیتم‌های پذیرش برای یک شرکت در چه وضعی است و اگر هرکدام از آن قواعد، شرایطی را ایجاد کند که شرکت مشمول فرآیند تعلیق شود، در قالب خودش منتشر میشود. قاعدتا شرکتها هم فرآیند طبقهبندی را بهتر درک می‌کنند و متوجه خواهند شد که در چه مواقعی ارتقا و در چه مواقعی تنزل پیدا می‌کنند. ضمن اینکه این مطالبه‌گری کمک می‌کند که به تابلوهای خودمان هم یک وزن و ارج بیشتری داده شود.
الزام شرکتها به برگزاری کنفرانس خبری
این مقام مسوول اظهار داشت: نکته دیگری که ذکر آن خیلی مهم است کنفرانس خبری است که شرکتها ملزم می‌شوند در صورت نوسان بیش از ۵۰ درصد در هر سمت- چه کاهش یا افزایش- کنفرانس خبری برگزار کنند. وی افزود: در زمان بسته شدن نماد، فعالان بازار از طریق سامانه تدان که همه شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری و کارگزاری‌های مجاز به آن دسترسی دارند، میتوانند سوالات خود را از مدیران شرکتها بپرسند و آنها نیز موظفند روی یک دامنه زمانی معینی سوالات را بگیرند و شفاف‌سازی لازم را از طریق صوتی روی تدان و کدال انجام دهند.
درج علایم هشدار جلوی نام شرکتها
حسینی‌مقدم همچنین به علایم هشدار که بر اساس دستورالعمل جدید در جلوی نام شرکتها درج میشود اشاره کرد و گفت: نهم دی ۹۶، در ابتدای معاملات ۱۱۷ شرکت جلوی اسم آنها علامت هشدار بود که ۱۰۴ شرکت مشمول فرآیند تعلیق بودند. از این تعداد ۷۰ شرکت، دستورالعمل افشا را رعایت نکرده بودند. یعنی گزارش ماهانه یا سایر گزارش‌های مالی آنها در آن تاریخی که باید ارائه می‌کردند، ارائه نشد. وی افزود: ۳۴ شرکت هم دستورالعمل پذیرش را رعایت نکرده بودند. البته قبلا هم این شرکتها در فهرست بورس بودند که برای فعالان بازار مشخص نبود اقدام بورس در مقاطع مختلف با این شرکتها چگونه خواهد بود و آیا همه این ۳۴ شرکت در آستانه اخراج قرار می‌گرفتند یا باز بورس به اینها فرصت می‌داد.
رفتار بورس با شرکتها
معاون ناشران و اعضای شرکت بورس اوراق تصریح کرد: با دستورالعمل جدید، این امکان برای همه فراهم میشود که بدانند رفتار بورس با این شرکتها چگونه است و تا چه زمانی فرصت دارند؛ همچنین در چه دوره‌ای درخصوص لغو و پذیرش آنها تصمیم گرفته خواهد شد. وی در ادامه افزود: ۱۳ شرکت هم از گذشته نماد آنها بسته بود و تحت عنوان شرکت‌های معلق بودند لذا این فرآیند، یک فرآیند بورس متحول می شود؟ پویاست که همه این اطلاعات را نشان خواهد داد. به گفته حسینی‌مقدم، نهم دی ۹۶ همچنین ۹ شرکت گزارش‌های ماهانه خود را ارائه کردند و روز بعد از آن نیز تعداد زیادی از شرکتها این گزارش‌ها را داده‌اند. معاون ناشران و اعضای شرکت بورس اوراق بهادار تهران در پایان خاطرنشان کرد: وظیفه ما در بورس این است که این تعداد را در بورس به صفر برسانیم، یعنی با برنامه‌ریزی و آموزش و تعامل با شرکتها کاری کنیم که گزارشگری‌های به موقع شرکتها به ۱۰۰ درصد برسد و هیچ شرکتی را نداشته باشیم که نماد آن علامتدار شود و در این مسیر به کمک همه شما نیاز داریم.
برجام بورس را متحول می کند؟
برجام بورس را متحول می کند؟
شروع دور هفتم مذاکرات وین از فردا هشتم آذر ماه۱۴۰۰، می‌تواند نتایج برای بورس تهران در پی داشته باشد که فعالان بازار را غافلگیر کند. بسیاری از بورسی‌ها در انتظار آغاز دور جدید مذاکرات هستند، هرچند پیش‌بینی میشود رسیدن به نتیجه ملموس، زمان‌بر خواهد بود اما نباید فراموش کرد بازار واکنش‌های سریعی نسبت به اخبار نشان می‌دهد که هر یک ممکن است روند بورس را دستخوش تغییر کند.
برجام بورس را متحول می کند؟
به گزارش بورس فردا و به نقل از اقتصاد آنلاین، گفته میشود قرار است از فردا، دور هفتم مذاکرات وین، به صورت غیر مستقیم بین آمریکا و ایران در پایتخت اتریش از سرگرفته شود. بورس تهران این بار نیز همانطور که تا به امروز به اخبار برجام واکنش‌های مختلف و گاهی هیجانی نشان داده، به انتظار شنیدن اخبار جدید توافقات نشسته است. هرچند ممکن است افت ۲۷هزار واحدی شاخص و سرخی بازار در اولین روز هفته، به نحوی پیش‌خور کردن نتایج احتمالی مذاکرات باشد، نظرات کارشناسان را در این زمینه جویا شدیم.
تاثیر برجام بر بورس تهران در چه مدت زمانی نشان داده میشود؟
هومن عمیدی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین پیرامون تاثیرات برجام بر بورس تهران گفت: رسیدن به جمع‌بندی و نتایج، از شروع مذاکرات حداقل یک سال الی یک سال و نیم زمان می‌برد. اثر این مذاکره اگر منفی باشد که همین الان هم بازار برداشت منفی دارد؛ اگر هم مثبت باشد، اثر آن یک سال دیگر مشخص میشود.
همچنین بهروز شهدایی، کارشناس بازار سرمایه در همین زمینه به اقتصادآنلاین گفت: بحث مذاکرات ابزار دست کسانی شده است که به دنبال ایجاد نوسان در بازار هستند. با توجه به تجربیات گذشته، مذاکرات کار یکی دو روز نیست و ممکن است ماه‌ها طول بکشد اما گاهی به بهانه مذاکرات شاهد رشدها، عرضه‌ها یا جمع کردن سهم‌ها از طرف افراد خاصی در بازار هستیم و بیشتر به ابزار سفته‌بازانه تبدیل شده است.
وضعیت بورس تهران درصورت عدم توافق
عمیدی با اشاره به تاثیر مصاحبه گروسی بر ریزش اخیر بازار گفت: بازار در پی مصاحبه آقای گروسی مبتنی براینکه در این جلسه درمورد برنامه‌های آژانس با ایران، توافق و جمع‌بندی حاصل نشده است، واکنش منفی نشان داد. درواقع این تصور ایجاد شد که ایران دنبال مذاکره کردن نیست چون با آژانس همکاری نمی‌کند. به هر حال این توافق کردن‌ها و توافق نکردن‌ها از اهرم‌های سیاسی است که برای دادن و گرفتن امتیاز از طرف مقابل استفاده میشود اما بازار ما نسبت به آن واکنش منفی نشان داد و گزارش آژانس را تمام شده تلقی کرد و بازار منفی شد.
وی افزود: از طرف دیگر در دوره‌های مختلف شاهد اقدامات تاثیرگذار و مخرب دولت بر صنایع از جمله قطعی گاز، برق، آب، تغییر نرخ‌های مالیات و بهره‌های مالکانه و قیمت‌گذاری دستوری هستیم. نداشتن سیاست وزرات صنایع و دولت در اقتصاد، باعث شده شرکتها شرایط خود را تثبیت شده نبینند و سهامداران با ترس شروع به فروختن می‌کنند.
وضعیت بورس تهران در صورت توافق
بهروز شهدایی ضمن اشاره به برابری ریال با دلار، به عنوان یکی از دلایل تعریف‌شده برای رشد بازار سرمایه گفت: در واقع زمانی که پول ملی تضعیف میشود، انتظار داریم بازار صعودی شود. بخش عمده تضعیف پول ملی نیز به خاطر عدم تعامل و ارتباط با دنیاست؛ چرا که نمی‌توانیم کالاهای خود را راحت بفروشیم و پول به سرعت به بازار برگردد؛ درنتیجه در بازار تقاضاهای سرکوب شده‌ای وجود دارد.
شهدایی با فرض انجام شدن توافق، گفت: به علت اینکه تا به امروز، حجم بسیاری از بازار خود را از دست داده‌ایم، انتظار اینکه به یکباره درها باز شده و بتوانیم کالاهایمان را بفروشیم خیلی بعید است. ما در دوره قبلی هم شاهد شکل‌گیری درگیری بین ایران و اعضای اوپک برای بازپس گرفتن سهمیه ایران بودیم.
وی افزود: اگر توافقی هم صورت بگیرد، انتظار اینکه تجارت بین الملل ما بتواند به وضعیت چند سال قبل خود برگردد، دور از ذهن است. اما ایجاد تصور بهبود یافتن شرایط، منجر به عرضه دلارهایی میشود که امروز با حجم زیادی در خانه‌ها پنهان شده است. در این صورت، دور از ذهن نیست که شاهد یک ریزش شدید در نرخ ارزها باشیم. همانطور که تجربه آن را بعد از قطعنامه ۵۹۸نیز داشتیم. اما واقعیت این است که پس از مدتی قیمت‌ها دوباره به سطح قبلی خود برمی‌گردد. این اولین واکنشی است که انتظار داریم در بازار اتفاق بیفتد اما نمی‌توانیم به سرعت بازار خود را پس بگیریم.
وی ادامه داد: اگرچه ممکن است به مرور، مزیت پول ضعیف ملی را برای صادرات از دست بدهیم اما از طرفی تامین مواد اولیه بسیاری از صنایع و همچنین زمینه برای صادرات بسیاری از صنایع، با ایجاد توافق، فراهم خواهد شد. گرچه کاهش روانی نرخ ارز نتیجه منفی بر سودآوری ریالی شرکتها دارد اما تضعیف نرخ ارز از محل افزایش حجم فروش شرکت‌های ایرانی و بالا رفتن سطح اشتغال در بلند مدت یا میان مدت فاندامنتالی، قابل جبران خواهد بود. چیزی که در عمل دیده میشود این است که درصورت اعلام انجام توافقات، بازار به یکباره پایین آمده و درصورت اعلام عدم انجام توافق به یکبار بالا می‌رود. این مسائل فقط بحث‌های روانی است که منجر به موج سازی میشود و در مواقعی حتی فعالیت تحلیلگرهای باتجربه و زبده را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
بهبود شرایط بازار فارغ از بحث از برجام
عمیدی با اشاره به اینکه در حال حاضر، بی‌اعتمادی در فضای بازار و کوتاهی‌هایی که متولی نسبت به وظایف خود داشته، منجر به رسیدن بازار به یک مرحله بی‌تفاوتی حتی در پارامترهای اصلی تحلیلی خود شده است، گفت: به طور مثال امروز قیمت دلار زیر ۲۹هزار تومان نیامد اما شرکت‌های صادرات محور ما مانند پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و سنگ آهنی‌ها منفی بودند. زمانی که نرخ ارز، به عنوان مهم‌ترین پارامتر بازار و بااهمیت برای شرکتها، رشدی بین پنج تا ده درصد داشته و از ۲۶ هزار تومان به ۲۹ هزارتومان رسیده، شاخص کل باید یک میلیون و ۵۰۰را رد می‌کرد. ما در مرداد ۹۹ با دلار ۲۷- ۲۸ هزار تومانی، شاهد شاخص دو میلیون و ۱۵۰هزار واحد بودیم. الان با اینکه دلار به همان نرخ برگشته اما بازدهی بازار منفی بود. کارشناس‌های سازمان بورس نسبت به نرخ‌های جدید، چه درمورد ارز و چه قیمت‌های جهانی، گزارش به روزرسانی شده از شرکتها نمی‌خواهند. این اشتباه مهمی است که سازمان بورس مرتکب شده و ریسک جدیدی به بازار تحمیل می‌کند.
این کارشناس تصریح کرد: آن چیزی که می‌تواند بورس ما را متحول کند و رونق را به بازار سرمایه برگرداند گزارش‌دهی درست و شفاف‌سازی از سودآوری شرکت‌هاست که باید خود شرکتها و کارشناسان سازمان بورس از شرکتها درخواست کنند. مگر چند تحلیلگر خبره وجود دارد که بتواند این اختلافات صورت‌های مالی را حساب کند و با تحلیل خود به سودآوری شرکت برسد؟ به طور مثال قیمت اوره‌ای که درحال حاضر به ۸۰۰دلار رسیده، در بودجه شرکتی با ۴۵۰دلار و نرخ ارز ۲۳هزار تومان گزارش شده است. حتی دلار نیمایی هم حدود ۲۴ الی ۲۵هزار تومان است.
جمع‌بندی مختصات برجام در صفحه بورس تهران
طبق گفته کارشناسان، بیشترین تاثیرات نتایج مذاکرات، توسط پارامتر نرخ دلار به بازار منتقل میشود. در این سال‌ها، بررسی روند تغییرات شاخص بورس تهران همبستگی زیادی را با روند قیمتی دلار به ما نشان داده است. به همین علت است که عمده فعالان بازار سرمایه، تاثیر اخبار برجام را بر قیمت دلار بررسی کرده و فعالیت خود در بورس را نیز با آن هماهنگ می‌کنند. شایان ذکر است علی رغم وجود این همبستگی، بی‌اعتمادی در بازار به علت سیاستگذاریهای از پیش‌تعیین‌نشده، متغیر و بعضا اشتباه، همچنان پابرجا مانده و حتی افزایش نرخ دلار نیز نمی‌تواند مانند گذشته رشد را برای بازار به ارمغان بیاورد.
حال می‌خواهیم ببینیم جایگاه نتایج برجام در بورس و اقتصاد کشور کجاست؟ با فرض به نتیجه رسیدن مذاکرات و برجام، احتمال ریزش بازار در پی کاهش قیمت دلار وجود دارد. این در حالی است که شرایط تولید و اقتصاد کشور، با رفع تحریم‌ها هموارتر شده و بستری برای رشد حقیقی شرکتها ایجاد میشود. در مقابل، در صورت عدم حصول نتایج مطلوب در مذاکرات، افزایش نرخ دلار و انتظارات تورمی، باعث رشد اسمی در بورس میشود. این در حالی است که شرایط دشوار برای تولییدکنندگان ادامه یافته و بازار سرمایه همچنان با بی‌اعتمادی مواجه است. با مقایسه و بررسی هر دو حالت درمی‌یابیم گرچه نتایج مذاکرات، می‌تواند تاثیرات قابل توجهی بر بازار سرمایه و همچنین اقتصاد بگذارد، اما کلید اصلی حل مشکلات در دست سیاستگذاریهای داخلی و بهبود شرایط تولید است. چرا که در حالت اول، یعنی به نتیجه رسیدن مذاکرات، بورس متحول می شود؟ اگرچه با افت موقت بازار رو به رو هستیم اما شرایط جدید تولید و تجارت بین الملل می‌تواند افت ناشی از ریزش قیمت دلار را جبران کند و چرخه‌های اقتصاد را پس از مدت‌ها به حرکت درآورد. در حالت دوم نیز، یعنی زمانی که توافقی صورت نگیرد، شاید به ظاهر شاهد رشد بازار سهام باشیم اما این رشد تا زمانی که وضعیت تولید کشور بهبود نیابد و اعتماد به بازار سرمایه برنگردد، نمی‌تواند عمر طولانی داشته باشد. بنابر این درکنار دنبال کردن اخبار برجام، لازم است سیاست‌گذاران و مسئولین، اقدامات جدی و تخصصی، در راستای بازگشت شفافیت، ثبات و اعتماد به بازار در پیش گیرند.
بازار سرمایه با استقلال شورای عالی بورس متحول میشود؟
کارشناسان بازار سرمایه معتقدند استقلال شورای عالی بورس موضوعی بسیار مهم و تاثیرگذار در توسعه بازار سرمایه است.
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، بنا به گفته‌های کارشناسان بازار سرمایه، بازار در موارد متفاوت نیازمند اصلاحات اساسی است. یکی از این اصلاحاتی که اکثر کارشناسان بر آن تاکید داشتند و اظهار می‌کردند که اگر این اصلاح صورت گیرد قطع به یقین تحولی بزرگ و سودمندی در بازار سرمایه رخ خواهد داد، استقلال شورای عالی بورس است.
یک کارشناس بازار سرمایه در رابطه با استقلال شورای عالی بورس اظهار کرد: قانون فعلی بازار سرمایه در سال ۸۴ مصوب شد و می‌توان گفت یک تحول اساسی در تاریخ فعالیت بازار سرمایه مربوط به آذر ماه سال ۸۴ و همین قانون بوده است؛ که بر اساس این قانون، تصمیم بر این شد که نهاد ناظر و نهاد مجری از یکدیگر جدا شوند.
معصومه طاهرخانی افزود: به نوعی در گذشته بازار سرمایه و بورس کشور ما کارگزار محور بوده است. یعنی بحث نظارت و اجرا تقریبا توسط یک نهاد اجرا می‌شد، که این موضوع عملا امکان پذیر نبود. سال ۸۴ تصمیم بر آن شد که نهاد ناظر، سیاست گذار و مجری از یکدیگر جدا شوند که به این ترتیب سازمان بورس به عنوان قانون گذار مشخص شد و بخش‌های اجرایی را بر عهده سایر ارکان بازار سرمایه از جمله بورس‌های مختلف (بورس اوراق بهادار، کالا، انرژی و فرابورس) در کنار آن نیز بخش‌هایی مانند مدیریت فناوری و سپرده گذاری قرار دادند و بنا شد که شورای عالی بورس بالای همه این ارکان قرار گیرد.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: بنا شد شورای عالی بورس سازمانی باشد که نقش ناظر را دارد و بورس نیز مجری باشد. ترکیب شورای عالی بورس تشکیل شده است از وزیر اقتصاد که رئیس شورای عالی بورس است. وزیر صمت، وزیر دادگستری و دو وزیر دیگر و این یعنی بخش عمده شورای عالی بورس از بدنه دولتی تشکیل شده است و تنها بخش‌های خصوصی که در شورای عالی بورس وجود دارند، یکی نماینده کانون‌های خود انتظام بازار سرمایه، دیگری نماینده اتاق بازرگانی و نماینده اتاق تعاون است.
طاهری خانی افزود: ملاحظه می‌کنیم که شورای عالی بورس که قرار بود نقش سیاست گذار را داشته باشد تقریبا ۸۰ درصد ترکیب اعضای حاضر در آن دولتی هستند بنابر این عمدتا تصمیمات برای اهداف و برنامه‌های دولت حاضر اتخاذ میشود و منافع و برنامه ریزی‌ها به سوی برنامه‌های خاصی که دولت دارد، می‌رود و آن اهداف محقق میشود نه لزوما چیزی که بتواند به نفع بازار سرمایه باشد.
منظور از استقلال شورای عالی بورس چیست؟
این کارشناس بازار سرمایه گفت: منظور از استقلال شورای عالی بورس این است که تا جایی که امکان پذیر هست این ترکیب به بخش غیر دولتی منتقل شود. یعنی وزن بازار سرمایه به ویژه فعالان بازار، بخش خصوصی پررنگ‌تر شود. سوالی که مطرح میشود این است که نظارت بر شورای عالی بورس از سوی چه کسانی یا ارگانی انجام میشود؟ پاسخ مشخص است هیچ کس و هیچ نهادی این کار را برعهده ندارد.
او افزود: بنابراین شورای عالی بورس را کسی سوال و جواب نمی‌کند. هر نهادی یک ریگلاتور کنترل کننده دارد و شورای عالی بورس این گونه نیست. از سوی دیگر اصلا اطلاع رسانی از سوی شورای عالی بورس کامل انجام نمی‌شود و کسی نیست که گزارشی از عملکرد آن دهد. ولی اگر استقلال پیدا کند شرایط متفاوت خواهد بود.
طاهرخانی ادامه داد: شورای عالی بورس اگر به سمت ترکیبی هرچه غیر دولتی‌تر برود و به استقلال نزدیک شود قطع به یقین تصمیماتی که می‌تواند اتخاذ شود از جنس توسعه خواهد بود و این استقلال می‌تواند سبب شود که از ملاحظه کاری‌ها و کند بودن تصمیمات جلوگیری شود، که در مجموع کل این موضوع یعنی استقلال شورای عالی بورس می‌تواند به سود بازار سرمایه تمام شود.
استقلال دو مرحله‌ای در شورای عالی بورس!
احمد جان جان، کارشناس بازار سرمایه نیز در رابطه با استقلال شورای عالی بورس اظهار کرد: در ابتدا باید گفت دخالت‌های دولت‌ها در بازار می‌تواند نقش‌های بسیار زیادی داشته باشد، اما با استقلال شورای عالی بورس می‌توان از رقم خوردن چنین اتفاقاتی جلوگیری کرد.
این کارشناس بازار سرمایه افزود:به طور مثال در بحث قیمت گذاری دستوری وزارت صمت که عضو شورای عالی بورس است در برهه‌ای از زمان برای برخی از محصولات به ویژه فولاد و سیمانی‌ها کف و سقفی تعیین کردند در حالی که بر اساس قانون، محصولی که وارد بورس کالا شود دولت حق قیمت گذاری آن را نخواهد داشت.
جان جان بیان کرد: البته استقلال باید در دو مرحله شکل گیرد اول از لحاظ ساختاری و دوم از نظر ویژگی‌های انفرادی، زیرا که خود اشخاص نیز در استقلال شورای عالی بورس به شدت تاثیر گذار هستند و این می‌تواند در کلیت تصمیماتی که در رابطه با بازار اتخاذ میشود بسیار موثر باشد.
امید پورمحمودی، کارشناس بازار سرمایه در رابطه با استقلال شورای عالی بورس اظهار کرد: شورای عالی بورس وظیفه اش نظارت است یعنی نظارت بر بخش خود که این نظارت بر خود، با مشکلاتی همراه است و تا زمانی که شورای عالی بورس استقلال نداشته باشد نمی‌تواند نظارت را به درستی انجام دهد.
این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: استقلال شورای عالی بورس نیز توسط چند مصوبه کاملا قابل اجرا است. اما باید دید که قصدی برای این استقلال وجود دارد یا خیر؟ چرا که با استقلال شورای عالی بورس منافع خیلی‌ها به خطر خواهد افتاد، اما در کل باید منتظر ماند.
آموزش انواع بازار بورس
بازار بورس چیست؟ زیر مجموعه ها و انواع آن کدام اند؟ در این مقاله به بررسی و معرفی انواع بازار بورس در ایران میپردازیم.
بورس چیست؟
به زبان ساده می‌توان گفت که بازار مکانی است که در آن خرید و فروش انجام میشود. حال این بازار می‌تواند یک مکان فیزیکی یا در بستری مانند اینترنت باشد. آنچه خریداران و فروشندگان معامله می‌کنند، دارایی‌هایشان است که می‌تواند فیزیکی یا غیرفیزیکی باشد. دارایی‌های فیزیکی مانند خانه، زمین، خودرو و… هستند. در طرف مقابل، دارایی‌های غیرفیزیکی اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت را در بر می‌گیرند.کلمهٔ بورس عموماً در معنی بورس اوراق بهادار به‌کار گرفته میشود.
بورس اوراق بهادار
در بورس اوراق بهادار دارایی‌های مالی از قبیل سهام، اوراق مشارکت و… مورد معامله قرار می‌گیرد. در ایران، تعریف بازار بورس اینگونه است که :به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که به‌طور رسمی و دائمی در محل معینی تشکیل میشود، «بورس اوراق بهادار» می‌گویند. در این مقاله قصد داریم که به صورت تخصصی تر روی انواع بورس بحث کنیم.
درباره بورس ایران
بورس ایران چیست و از چه زمانی آغاز به کار کرده است؟ تاریخ تاسیس بورس در ایران به سال 1315 هجری شمسی باز می‌گردد، یعنی زمانی که ران لوترفلند بلژیکی اساس و پایه این بازار را در ایران بنا نهاد. البته جنگ جهانی دوم و پس از آن ، پیش‌آمد و تحولات و تنش‌های داخلی کشور اجازه نداد تا این بازار بتواند رشد کند. ادامه ی بورس ایران به 26 سال بعد یعنی سال 1341 موکول شد. درآن سال حضور چند جانبه وزارت بازرگانی، بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران، وزارت دارایی و. اساسنامه نخستین بازار بورس متحول می شود؟ بورس ایران تشکیل شده و تنظیم گردید. این بار هم بلژیکی ها برای راه اندازی بازار بورس ایران، به کمک آمده و در سال 1345 هجری شمسی، به صورت رسمی و قانونی بورس اوراق بهادار ایران تاسیس گردید. نخستین معامله و شروع فعالیت به تاریخ 15 بهمن سال 1346 هجری شمسی انجام پذیرفت، این معامله بورسی نیز روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی بود.
از آن زمان تا به امروز بازارهای مختلفی به بازار بورس ایران اضافه شده و شکل فعالیت شرکت‌های حاضر در بورس و نیز فعالیت تالار بورس و سهامداران آن، متحول شده است. بازار بورس طی چند سال اخیر شکل پیشرفته‌تری را به خود گرفته است. تا آنجا که معاملات کاغذی و حضوری جای خود را به معاملات اینترنتی داده است. روز به روز فعالیت در بورس ساده‌تر شده و افراد با سهولت بیشتری قادر به انجام معاملات روزمره در این بازار گسترده و هیجان‌انگیز هستند.
مزایای سرمایه گذاری در بورس
شاید برای شما سوال پیش بیاید که اساسا چرا به توضیح شکل گیری و فعالیت بازار بورس میپردازیم. بازار بورس گستردگی و دامنه فعالیت وسیعی دارد، این بازار ابزارهای مختلف مالی تا سهام شرکت ها و حتی کالاهای مختلف را شامل می شود. برای پی بردن به این موضوع که چرا بازار بورس جذابیت دارد باید به مهم ترین مزایای آن اشاره کنیم:
- کسب سود در بازه های زمانی مختلف
- برخورداری از حمایت قانونی و نظارتی
- حفظ سرمایه در مقابل تورم
- قابلیت نقدشوندگی مناسب نسبت به دارایی هایی مثل خودرو و مسکن
- امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ اندک
- شفافیت در اطلاعات شرکتها
- تنوع بسیار بالای صنایع بورسی و صندوق ها و اوراق
- انتقال بسیار آسان سهام بین طرفین
- امکان فراگیری دانش سرمایه‌گذاری برای همه
- عدم نیاز به بازار فیزیکی
- امکان معاملات از طریق اینترنت
مهم‌ترین مزایای پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران
بعد از اینکه به مزایای سرمایه گذاری در بازار بورس را گفتیم باید به مزایایی که حضور شرکت ها در بازار بورس دارد نیز اشاره کنیم. شاید برای شما هم سوال باشد که چراشرکت ها در بازار بورس پذیرش شده و سهام آن ها خرید و فروش می شود؟ چه دلیلی دارد که شرکت ها به بورس ورود کرده و قسمتی از کنترل و مدیریت خود روی سهم را واگذار کنند؟ در زیر به مهم ترین مزایای پذیرش سهام بورس ایران می پردازیم:
- برخورداری از معافیت مالیاتی
- سهولت در تأمین مالی از طریق انتشار سهام و سایر اوراق بهادار (اوراق قرضه)
- کاهش ریسک نقدینگی
- ارائه معیارهای جدید برای ارزیابی عملکرد مدیریت شرکت
- سهولت در تغییر ترکیب سهامداری و انتقال مالکیت
- افزایش اعتبار داخلی و بین‌المللی
- تعیین ارزش سهام شرکت
- سهولت در استفاده از تسهیلات بانکی و یا سایر ابزارهای تأمین مالی بورس متحول می شود؟
- افزایش توان رقابتی و سهم از بازار
تقسیم بندی انواع بازار بورس در ایران
تصور عموم از بازار بورس، همان بازار بورس اصلی است؛ اما لازم به ذکر است که دسته بندی بازار بورس بزرگتر از یک بازار متمرکز است که در زیر به معرفی آنها میپردازیم
انواع بازار بورس در ایران
همانطور که گفتیم بازار بورس سهام یک بازار فراگیر است که از چندین زیرمجموعه تشکیل شده است. بورس، فرابورس، کالا و انرژی 4 بازار اصلی هستند که البته خود نیز زیر مجموعه هایی دارند.در ادامه به انواع بازار بورس اشاره خواهیم کرد.
بازار بورس
در بازار سهام بورس سهام شرکتها و بازار و انواع آن و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت، خرید وفروش می‌شوند و بیشتر سرمایه‌گذاران بازار بورس، در این بخش از بورس فعال هستند.
آشنایی با بازار بورس
بازار بورس و سهام، همان بازار مادر بورس است که در آن اوراق بهادار و سهام شرکتها و سازمان‌های مختلف به خرید و فروش گذاشته میشود و سهامداران حقیقی و حقوقی در آن حضور دارند. بورس اوراق بهادار تهران از سال ۱۳۸۳ شروع به فعالیت کرده است و تاکنون سهام شرکت‌های بسیاری را پذیرفته و منتشر کرده است. به دلیل قوانین پذیرش، شرکت هایی که در بازار بورس فعالیت دارند، از دسته شرکت های بزرگ تر کشور و دارای شفافیت اطلاعاتی بالا هستند.
بازار بورس تهران دارای دو بازار اول و دوم است که بازار اول دو تابلوی اصلی و فرعی دارد. شرایط پذیرش شرکتها در این تابلوها با یکدیگر متفاوت است و براساس سرمایه و شفافیت اطلاعاتی، اطلاعات بنیادی و سهامداران شرکت ها طبقه بندی می شود.
بازار فرابورس
مقدمات به وجود آمدن شرکت فرابورس ایران در سال 1384 زده شد و بعد از 3 سال و با هدف ساماندهی بازارهای خارج از بورس، فرابورس ایران به عنوان سومین بورس رسمی کشور بعد از بورس اوراق بهادار و بورس کالا، در سال 1387 آغاز به کار کرد.
همان طور که توضیح دادیم، پذیرفته شدن در بازار بورس شرایط و قوانین مشخصی دارد. اگر شرکتی شرایط قانونی برای حضور در بازار بورس بورس متحول می شود؟ بورس متحول می شود؟ را نداشته ولی تمایل به عرضه سهام خود داشته باشد، می تواند در بازار فرابورس فعالیت کند. به همین دلیل شرکت‌هایی که شفافیت عملکردی و اطلاعات بنیادی ضعیف تر و شرکت های کوچک تر در بازار فرابورس پذیرش می شوند، که ریسک معاملات سهام این شرکتها را نیز افزایش می‌دهد.
بازار فرابورس ایران به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه، دارای 5 بازار کارآمد است. بازار اول، دوم، سوم، بازار پایه و بازار ابزارهای مالی نوین از انواع بازار فرابورس هستند که براساس شرایط خاص هر شرکت و اوراق بهادار، پذیرش در آن ها انجام میشود. هرچند که به تازگی بازارهای دیگری به فرابورس اضافه شده اند که هنوز به طور کامل سهامداران نمی توانند در آن ها سرمایه گذاری کنند.
بازار بورس کالا
بازار بورس کالا، دو دهه است که به صورت رسمی در کشور ما راه‌اندازی شده است تا با بهره‌گیری از ابزارهای نوین مالی، خرید و فروش کالاهای پایه در بخش‌های مختلف صنعتی، پتروشیمی و کشاورزی در ایران جان بگیرد. در واقع هدف اصلی ایجاد بورس کالای ایران را می‌توان ایجاد بازاری قانونمند به منظور شفاف‌سازی و کشف قیمت کالاهای اساسی و مواد اولیه و تسهیل معاملات آنها به کمک مکانیسم عرضه و تقاضای بورسی دانست.
به عبارتی بورس کالا بازاری است که در آن کالا معامله میشود و هر بازاری که کالا در آن معامله میشود به نام همان کالا خوانده میشود. پیش از راه‌اندازی رسمی بورس کالا، سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران و سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی تقابل آزاد عرضه و تقاضا در بازار کالایی را بر عهده داشتند که پس از انحلال این دو سازمان و ایجاد بورس کالا، این وظیفه به صورت رسمی از سوی دولت به بورس کالا سپرده شد. داد و ستد انواع محصولات صنعتی و معدنی، فرآورده های نفت و پتروشیمی و کشاورزی در قالب معاملات نقد، نسیه، سلف، سلف استاندارد و معاملات ابزارهای مشتقه در این بازار صورت می‌گیرد. صندوق های کالایی، قراردادهای آتی کالا، گواهی سپرده کالایی و. از دیگر ابزارهای قابل معامله در بورس هستند. معاملات بورس کالا در 4 بازار فرعی، بازار کالاهای فیزیکی، بازار مشتقه و بازار مالی انجام می‌گیرد.
برای مطالعه بیشتر به « بورس کالا چیست؟ » مراجعه کنید.
بازار بورس انرژی
به دلیل وجود منابع انرژی فراوان در ایران، همیشه جای خالی نهادی ساختاریافته برای منابع انرژی دیده می‌شد. به همین علت، چهارمین بورس رسمی کشور به نام بازار بورس کالا، در سال 1391 با هدف کشف قیمت منصفانه و بازاری قانونمند برای حامل های انرژی راه اندازی شد.
در این بازار عرضه کنندگان و متقاضیان، وزارتخانههای نفت، نیرو، صنعت و معدن و تجارت، شرکت‌های ملی نفت ایران، ملی پالایش، پخش فرآوردههای نفتی ایران، ملی صنایع پتروشیمی، توانیر، مدیریت شبکه برق ایران، مدیریت منابع آب ایران و سازمان حفاظت محیط زیست را شامل میشود.
سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی در بورس انرژی ایران فعالیت داشته و عرضهکنندگان عمده در بورس انرژی ایران به حوزه‌های برق و حوزه نفت، گاز، پتروشیمی و سایر حاملهای انرژی تقسیم می‌شوند.
مشتریان حقیقی در بازار فیزیکی امکان بورس متحول می شود؟ خرید ندارند و فقط در بازار مشتقه میتوانند نسبت به خرید اوراق اقدام کنند. در معاملات این بازار ۱۰ یا ۲۰ درصد قیمت معامله به صورت پیش پرداخت از مشتری دریافت میشود و مابقی آن برای کالاهای داخلی تا ۳ روز کاری و برای کالاهای بازار بین الملل تا ۵ روز کاری بعد دریافت میشود.
دیدگاه شما