مفهوم و تعریف بورس

وضعیت بورس امروز تعریف بورس بورس یا بورس اورق بهادار، محلی است که در آنجا معامله کننده ها و کارگزاران شرکت های مختلف به خرید و فروش انواع سهام و اوراق قرضه میپردازند و از این طریق سود دریافت میکنند. غالبا، بورس مانند یک حراج پی در پی و مستمر بوده که تعداد زیادی از خریداران و فروشندگان را جمع کرده و به جای تجارت سنتی ، تجارت الکترونیک انجام میدهد. یکی از مسایلی که در این. خواندن ادامه

مفهوم و تعریف بورس

مترادف بورس: مرکز معاملات اوراق بهادار و سهام، مفهوم و تعریف بورس تحصیل به هزینه دولت یاموسسات، شهریه، هزینه تحصیل
برابر پارسی: بها بازار

فارسی به انگلیسی

مترادف ها

تعویض، صرافی، معاوضه، بورس، عوض، مبادله، تسعیر، تبادل، اسعار، ردو بدل کننده، ردوبدل ارز، صرافخانه، جای معاملات ارزی و سهامی

لغت نامه دهخدا

بورس. ( فرانسوی ، اِ ) بازاری که داد و ستد و معامله ( بخصوص اوراق بهادار ) در آنجا انجام گیرد. ( فرهنگ فارسی معین ).

فرهنگ فارسی

جای خریدوفرو اوراق بهادار، جای بازرگانان
( اسم ) بازاری که داد و ستد و معامله ( بخصوص اوراق بهادار ) در آنجا انجام گیرد.

فرهنگ معین

[ فر. ] ( اِ. ) ۱ - خرید و فروش اوراق بهادار، بها بازار (فره ). ۲ - کمک هزینة پرداختی به دانشجو جهت تحصیل ، راتبه (فره ).

فرهنگ عمید

۱. (اقتصاد ) مکان خریدوفروش اوراق بهادار و سهام.
۲. شهریه ای که دولت، دانشگاه، یا مؤسسه ای برای تحصیل به دانشجویی می پردازد.
۳. مکان مخصوص خریدوفروش کالایی خاص: بورس اتومبیل.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] بورس به معنای بازار داد و ستد اوراق بهادار، سهام کارخانه ها، بانک ها و مانند آن ها است.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام،ج ۲، ص۱۴۷ .
.

دانشنامه عمومی

بورس یا بهابازار به بازاری اطلاق می شود که قیمت گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهاداردر آن انجام می پذیرد.
تأثیرات سیاست های خارجی ایران در بورس
وابستگی شدید واردات و صادرات ایران به حامیان سیاسی ایران
مدیریت داخلی کشور در تناقض با فعالیت تولید داخلی
بورس به دو نوع بورس کالا و بورس اوراق بهادار طبقه بندی می شود. در بورس کالا کالا و در بورس اوراق بهادار سهام و اوراق قرضه مورد معامله قرار می گیرد. هرچند کلمه بورس عموماً در معنی بورس اوراق بهادار به کار گرفته می شود.
به روایتی واژه بورس از نام خانوادگی شخصی به نام «فندر بورس» اخذ شده که در اوایل قرن پانزدهم میلادی در شهر بروژ بلژیک می زیسته و صرافان شهر در مقابل خانه او گرد هم می آمدند و به دادوستد کالا، پول و اوراق بهادار می پرداختند. این نام بعدها به کلیه اماکنی اطلاق شد که محل دادوستد پول، کالا و اسناد مالی و تجاری بوده است.
سال ۱۴۶۰ میلادی اولین مرکز بورس اوراق بهادار جهان، در شهر «انورس» بلژیک تأسیس شد. اما رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام شکل مفهوم و تعریف بورس گرفت. البته کمپانی هند شرقی هلند اولین شرکت سهامی به شمار نمی آید، بلکه اولین شرکت سهامی در سال ۱۵۵۳ میلادی با نام «ماسکوی» (muscovy) در روسیه ایجاد شد.

بورس (ابهام زدایی). بورس مکانی است که در آن سهام و اوراق بهادار معامله می شود.
بورس تحصیلی نوعی کمک هزینه تحصیلی است.
بورس (کالبدشناسی) کیسه ای حاوی مایع در نزدیکی مفاصل بدن جهت کاهش اصطکاک بافت ها.

بورس (شهر اتریش). بورس (به آلمانی: Bürs) یک شهر در اتریش است که در ناحیه بلودنتس واقع شده است. بورس ۲۴٫۶۲ کیلومتر مربع مساحت دارد ۵۷۰ متر بالاتر از سطح دریا واقع شده است.
فهرست شهرهای اتریش

بورس (کالبدشناسی). بورس یا کیسه سینوویال (به انگلیسی: Bursa or Synovial bursa) کیسه ای لیفی (فیبروز) است، حاوی مایع سینوویال که بین دو بافت مجاور هم قرارمی گیرد و باعث تسهیل حرکات آنها نسبت به هم می گردد. یک بورس ممکن است میان استخوان و پوست یا دو ماهیچه واقع شود. گاهی بین تاندون عضلات و استخوان قرارمی گیرد.
بورس ساب آکرومیال
بورسیت
بورسیت کلسیفیه
بورس ها در اطراف مفاصل وجود دارند، که ممکن است با حفره مفصلی ارتباط داشته باشند یا فاقد ارتباط باشند. مایع بورس باعث لغزندگی سطوح بافتی کنار هم می گردد و با کاهش اصطکاک، حرکات بافت ها را نسبت به یکدیگر آسان می کند.
به التهاب بورس به هر دلیلی، بورسیت می گویند. استفاده بیش از حد از عناصری که مفهوم و تعریف بورس در مجاور بورس قرارمی گیرند، ممکن است باعث بورسیت گردد. در مواردی دیگر، بورسیت به علت ضربه های مستقیم به آن اتفاق می افتد.

تعریف بازار بورس اوراق بهادار

بورس اوراق بهادار به معنای یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است, که در آن سهام شرکت ها و اوراق مشارکت, تحت ظوابط و مقررات خاص, مورد معامله قرار می گیرد.
● سهم چیست؟
سرمایه هر شرکت سهامی, به قسمتهایی مساوی تقسیم می شود که به هر یک از این قسمت ها, یک سهم گفته می شود. معمولا قیمت اسمی سهام در ایران ۱۰۰۰ریال است. هر فرد پس از خرید سهام مالک جزئی از دارایی شرکت می شود.
به یاد داشته باشید که وقتی اقدام به خرید سهام می کنید, در بازار سرمایه شروع به فعالیت کرده اید
● انواع بورس کدام است؟
بورس کالا, بورس فلزات, بورس کشاورزی, بورس اوراق بهادار, بورس اسناد خزانه.
در بورس افراد حقیقی و حقوقی توسط کارگزاران خود به داد و ستد می پردازند و در آن خریدار و فروشنده می توانند یک فرد یا یک شرکت باشند.
این خرید و فروش تابع قوانین خاصی است; که در مورد همه و با هر مقدار سرمایه به صورت یکسان برخورد می کند.
● تامین مالی چیست؟
تامین مالی یا فاینانس, یعنی تهیه منابع مالی و وجوه برای ادامه فعالیت شرکت و ایجاد و راه اندازی طرح های توسعه و درآمدزای این واحدهای اقتصادی.
تامین مالی عمدتا از طریق انتشار سهام, فروش اوراق قرضه و وام و اعتبار صورت می گیرد.
ابزارهای ویژه تامین مالی:
الف) سهام عادی
ب) سهام ممتاز
ج) اوراق قرضه
د) اوراق مشارکت
ه) اوراق بهادار قابل تبدیل
● سهام عادی چیست؟
سهام عادی, همین سهامی است که شرکت ها عرضه می کنند و سهامداران به نسبت سهام خود, مالک شرکت می شوند. شما سهام عادی را هر زمان که بخواهید می توانید بفروشید ولی اگر شرایط بازار و کشور خوب باشد با قیمت بالاتر و اگر شرایط بازار خوب نباشد با قیمت کمتر آن را می فروشد.
● سهام ممتاز چیست؟
سهامی است, کهشرکت عرضه می کند و سود آن مثلا این طور گفته می شود ۱۰% از قیمت اسمی سهام.
حال اگر قیمت اسمی سهام ۱۰۰ تومان است ۱۰ درصد آن ۱۰ تومان می شود. سود سهام مفهوم و تعریف بورس ممتاز, نسبتا دائمی است و پرداخت سود سهام ممتاز نسبت به سهام عادی اولویت دارد. برای رعایت حقوق سهامداران شرکت هایی که در بورس پذیرفته می شوند دارای سهام عادی و مشابه و یکسان هستند.
● اوراق مشارکت یا اوراق قرضه:
اوراقی است که سود معین دارد و صادرکننده اوراق قرضه متعهد می شود اصل پول و سود را در تاریخ معین پرداخت کند. این اوراق چند کوپن سود دارن که مثلا هر سه ماه یکبار باید به بانک مراجعه کرد و با تحویل آنبخش از سود را دریافت کرد.
در مفهوم و تعریف بورس بازار بورس ایران, اوراق مشارکت نیز مورد داد و ستد قرار می گیرد
اولین شرکتی که اقدام به انتشار اوراق مشارکت در بورس کرد شرکت ایران خودرو- طرح پژو پارس- با سود ۱۰% بود.
● سرمایه گذاری چیست؟
منظور از سرمایه گذاری, صرف هزینه ای مشخص به همراه پذیرفتن ریسک(احتمال خطر) مشخص یانامشخص برای کسب سود د آینده می باشد. مهمترین هدف سرمایه گذاری, کاهش(هزینه های فرصت) می باشد. به این معنی که ممکن است که فرد پول مازاد راکدی داشته باشد که بتواند آن را در محلی برای سرمایه گذاری و کسب سود به کار گیرد. اما به علت عدم آگاهی , ان فرصت کسب سود را از دست بدهد.
● ریسک نظام مند(سیستماتیک) به چه معناست؟
ریسک نظام مند, ریسک مربوط به هر نوع سرمایه گذاری است, که در تمام اوراق و اسناد بهادار مربوط به آن نوع فعالیت وجود دارد و با تنوع بخشیدن به نوسانات سایر سهام مشابه نمی توان از آن اجتناب کرد. به همین دلیل قیمت سهام مختلف در بازار معمولا با هم افزایش یا کاهش می یابد.
با این همه برخی شرکت ها در مقایسه با سایرین صدمات بیشتری از این ریسک نظام مند می بینند.
شرکت هایی با نوسانات وسیع در فروش, شرکت هایی با بدهی های فراوان مالی, شرکت هایی با رشد سریع, شرکت هایی با نسبت های جاری ضعیف و شرکت های کوچک از جمله این شرکت ها هستند.
● انواع بازار سرمایه:
▪ بازار اولیه
در بازار اولیه اوراق بهادار شرکت, برای اولین بار صادر شده و در معرض مبادله قرار می گیرند. به سهام جدیدی که شرکت های بازار ثانویه عرضه می کنند بازار اولی گفته نمی شود.
▪ بازار ثانویه:
بازار ثانویه شامل خریداران و فروشندگان سهام و اوراق قرضه ای است که قبلا انتشار یافته است. برای مثال اگر فردی بخواهد سهام یا ورقه ای قرضه ای را که برای اولین بار پس از عرضه توسط یک شرکت خریداری کرده به فروش برساند باید به بازار ثانویه برود.
به همین ترتیب وقتی شخصی بخواهد, سهم یا ورقه قرضه مربوط به شرکتی را از بازار ثانویه خریداری کند.(در صورتی که آن شرکت در فهرست شرکت های پذیرفته شده در بازار سهام باشد) ناچار نیست منتظر انتشار عمومی سهام جدید آن شرکت بماند.
بورس اوراق بهادار مهم ترین نهاد بازار ثانویه برای معاملات اوراق بهادار است. بازار ثانویه مکانی است که سهام منتشر شده و در حال انتشار مورد خرید و فروش قرار می گیرند.
تفاوت بازار ثانویه با بازار اولیه در این است که در بازار اولیه عرضه کننده, سهام را مستقیما به سرمایه گذار می فروشد.
● انواع ارزشها:
▪ ارزش دفتری:
ارزشی که بر روی ترازنامه ثبت می باشد(در مورد کالاها و اجناس) خواه این قیمت برای امسال باشد, خواه برای ۱۰ سال قبل, به ان ارزش دفتری می گویند.
▪ ارزش ذاتی:ارزش یک سهم بر حسب نرخ بازده سرمایه گذاری, هر قدر از سهم خود بازده بیشتری کسب کنیم ارزش ذاتی آن بیشتر خاهد بود.
▪ ارزش اسمی: ارزشی که آن را قانون تعیین میکند و برای هر برگه سهام ۱۰۰ تومان است.
▪ ارزش بازار: قیمت فروش سهام در بازاراست, این ارزش را عرضه و تقاضا مشخص می کند.

مفهوم و تعریف بورس

درباره بازار بورس

تعریف بازار بورس کلمه بورس کلمه ای با ریشه فرانسوی می باشد . معنای این کلمه در زبان فرانسه کیف پول است . به مفهوم و تعریف بورس منظور آشنایی هرچه بیشتر با مفهوم بورس و بازار بورس ابتدا به ارائه تعریف بازار خواهیم پرداخت . بازار مکانی برای انواع داد و ستدهای تجاری ، معاملات تجاری و انواع فعالیت های اقتصادی است . بازار مکانی است که به هر دو طرف معامله اعم از مفهوم و تعریف بورس فروشنده و خریدار کمک می کند تا در کمترین زمان ممکن و با صرف کمترین انرژی طرف برای کالا و خدم. خواندن ادامه

نمای بازار بورس

نمای بورس بازار : تقسیم بندی بازار سرمایه نیز از بورس و بازار می باشد. که عملکردهای شرکت و سهام های وجود داشته نیز در بازار به چگونگی خرید و حتی فروش بر اساس قوانین و مقررات مخصوص به خود انجام می گیرد. برای آن که مجوز ورود به بازار دریافت کنید نیز باید تحقیق و بررسی های درباره شرکت را برای وارد شدن به بازار دریافت نمایید. اغلب شرکت ها سرمایه های مالی خودشان را در مواقع مشخص شده برای سازمان بورس باید بفرستند. خواندن ادامه

وضعیت بورس امروز

وضعیت بورس امروز تعریف بورس بورس یا بورس اورق بهادار، محلی است که در آنجا معامله کننده ها و کارگزاران شرکت های مختلف به خرید و فروش انواع سهام و اوراق قرضه میپردازند و از این طریق سود دریافت میکنند. غالبا، بورس مانند یک حراج پی در پی و مستمر بوده که تعداد زیادی از خریداران و فروشندگان را جمع کرده و به جای تجارت سنتی ، تجارت الکترونیک مفهوم و تعریف بورس انجام میدهد. یکی از مسایلی که در این. خواندن ادامه

قیمت فلزات گرانبها چه تاثیری در بازار بورس دارد؟

قیمت فلزات گرانبها چه تاثیری در بازار بورس دارد؟ تعریف بورس بورس، یک بازار رسمی و هدفمند است که همه افراد دارای سرمایه های هنگفت و اندک میتوانند در آن سرمایه گذاری کرده و با خرید اروراق بهادار، به معامله بپردازند. مزیت اینگونه معاملات این است که کاملا تضمین شده بوده و همه میتوانند با کمک و مشاوره گرفتن از کارگزارهای بورس که دوره بورس را گذرانده اند، با اطمینان سهام را خرید و فروش کنند. بازار بورس فلزات به دو گروه فلزات آهنی و فولادی و فلزات غیر آهنی. خواندن ادامه

آیا مایل هستید آخرین اخبار و مقالات و اخبار مرکز، از طریق ایمیل یا پیامک برای شما ارسال شود؟

مفاهیم: بورس چیست؟

بازار پولی که عمدتا توسط نظام بانکی یک کشور اداره می‌شود که مهمترین کارکرد آن تامین اعتبارات کوتاه مدت است و بازار سرمایه که کارکرد اصلی آن تامین مالی بلند مدت مورد نیاز در فعالیت‌های تولیدی و خدماتی مولد می‌باشد.

بورس (Bourse) کلمه‌ای فرانسوی است که معنای آن در زبان فرانسه کیف پول می‌باشد.

بورس، نهاد سازمان یافته‌ای است که از جمله نهادهای عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب می‌شود و در کنار سایر موسسات و سازمانها، وظایف چندگانه‌ای را برعهده دارد.

کارکردهای اساسی بورس مدیریت انتقال ریسک و توزیع آن، شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و همچنین یکی از کارکردهای مهم آن جمع آوری سرمایه‌ها و پس اندازهای کوچک برای تامین سرمایه مورد نیاز فعالیتهای اقتصادی است.

تاریخچه تاسیس اولین بورس به اواخر قرن چهارده و اوایل قرن پانزده در کشور هلند بر می‌گردد. اما بورس به صورت مدون از دو قرن پیش شروع به فعالیت کرده است در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از ابزارهای الکترونیکی بیشتر معاملات در بورس از طریق رایانه صورت می‌گیرد.

بورس زیر نظر نهاد واحد نظارتی که معمولا سیاست‌های آن توسط بالاترین مراجع ذیربط دولتی در هر کشور اعمال می‌گردد که با حضور و مشارکت فعال بخش خصوصی ایجاد می‌شود و اتاق پایاپای که تضمین و تسویه قراردادها را بر عهده دارد از جمله مهم‌ترین بخش‌های آن محسوب می‌شود. فعالیت می‌کند. علاوه برآن واحد نظارت داخلی (در داخل بورس) هیات بازرسین و داوری ارکان اصلی ساختار بورس را تشکیل می‌دهند.

بورس کالا (Commodity Exchange) یک بازار متشکل و سازمان یافته‌ای است که بطور منظم کالای معینی با ساز و کاری خاص مورد معامله قرار می‌گیرند.

امروزه طبقه‌بندی‌های متعددی برای یک بورس کالایی وجود دارد. اما گسترش بازارهای بخش مالی و حقیقی اقتصاد سبب شده چندین نوع از بررسیها در قالب یک تشکل متمرکز قرار داشته باشند.

عموما بورس‌های کالایی را در مقابل بورس‌های اوراق بهادار تعریف می‌کنند. به عبارتی هر آن چیزی که در زمینه، فلزات و مواد معدنی (کانی ها)، انرژی و محصولات کشاورزی مورد مبادله قرار می‌گیرد در زمره بورس کالایی می‌گنجد.

مهمترین مامویت بورس کالایی بر اساس گزارشات آنکتاد کمک به ساماندهی و اصلاح ساختار بازار محصولات بخش کشاورزی از طریق شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، توزیع ریسک و سیالیت در معاملات و همچنین تامین منابع مالی مفهوم و تعریف بورس مورد نیاز فعالان بخش کشاورزی از طریق توسعه بازار سرمایه است که اولی در کشورهای درحال توسعه و دومی در کشورهای پیشرفته و صنعتی ملاک عمل قرار می‌گیرد.

بازار بورس چیست؟

بازار بورس مکانی است که درآن سهام شرکتهای گوناگون تولیدی خدماتی و سرمایه گذاری داد مفهوم و تعریف بورس و ستد می شود. مردم به بازاربورس بازارسهام هم می گویند. اما نام رسمی و قانونی آن "بورس اوراق بهادار" می باشد که منظوراز اوراق بهادار همان برگه‌های سهام شرکتهاست. به مکانی که در آن عمل داد و ستد انجام می گیرد "تالار معاملات بورس" گفته می‌شود.

بازاربورس چه منافعی برای جامعه دارد ؟

کنترل نقدینگی درجامعه. بازار بورس یک فرصت سرمایه گذاری مطلوب برای سرمایه گذاران با سرمایه‌های اندک ایجاد می‌کند و زمینه توزیع عادلانه ثروت را مهیا می‌کند.

مزیت های کلان بازار بورس برای جامعه:

• رشد تولید نا خالص ملی و مهار تورم

• استفاده از پس اندازهای خرد وکوچک مردم

• هدایت سرمایه های سرگردان

• کمک به رشد صنعتی شدن کشور

وظیفه کارگزاریها چیست؟

از دیگرسوالات و پرسشهایی که مردم معمولی جامعه از فعالان بازارمی پرسند این است که چرا باید به کارگزاریها مراجعه کنیم؟
آیا میتوانیم خودمان مستقیما به تالاربورس برویم و سهام خریداری کنیم؟

کارگزاریها وکیل و نماینده تام الاختیار برای خرید و فروش سهام هستند و بدون واسطه آنها هیچ کس نمی تواند در تالار بورس خرید و فروش کند.

حضورمردم در تالار بورس الزامی نیست بلکه آنها جهت مشاهده تابلوی قیمت‌های تالار بورس و مشورت کردن با سایر سهامداران و دلگرمی دادن به یکدیگر در هنگام افت قیمت‌ها در تالار معاملات بورس حضورمی یابند.

اما حضوردر دفتر کارگزاری الزامی است و باید شخصا با به همراه داشتن شناسنامه و یک برگه فتوکپی شناسنامه و کارت ملی جهت خرید سهام شرکت دلخواه خود به کارگزاری مورد نظرمراجعه نموده و فرم مخصوص دستورخرید سهام را تکمیل نمود تا کد عملیاتی صادر شود و درمراجعات بعدی با ارایه کد کارهایمان سریع ترانجام شود.

هرشرکت سهامی به قسمت‌هایی مساوی تقسیم می‌شود که به هر یک از این قسمت‌ها یک سهم گفته می‌شود و معمولا قیمت اسمی سهم در ایران ۱۰۰۰ ریال است. اگربخواهیم سهام را براساس حقوق دارنده سهم طبقه بندی کنیم دو نوع سهم داریم:

سهامداران عادی که در واقع مالکان اصلی شرکت هستند دارای حقوق و مزایایی می‌باشند که عبارتند از:

• حق دریافت سود سهام(EPS)

• حق رای دادن درمجامع عمومی عادی و فوق العاده

• حق تقدم درخرید سهام جد ید

• حق باقیمانده دارایی پس ازانحلال شرکت

• حق اطلاع ازفعالیت های شرکت

دارندگان سهام ممتازعلاوه برمزایای فوق الذکر در هنگام انحلال شرکت نسبت به دارندگان سهام عادی در دریافت ارزش اسمی سهام خود اولویت دارند.

چه سهمی بخریم؟

باید سهام مورد نظر را پس از مشورت با افراد مورد اعتماد و با مطالعه و تحلیل انتخاب کرد. سرمایه گذاران در بازار سهام علاقمندند به یکی از سه شکل زیر سرمایه گذاری کنند:

• سرمایه گذاری کوتاه مدت یعنی سهام خاصی را می خرند و پس از ۳ الی ۴ ماه می فروشند.

• سرمایه گذاری میان مدت که سهام خود را به مدت یکسال نگه می دارند و بعد تصمیم می گیرند که کدام را بفروشند و کدام را نگه دارند.

• سرمایه گذاران بلند مدت که بیش ازیکسال سهام خود را نگه می دارند.

البته گروهی هم هستند که هرهفته سهام قبلی را می‌فروشند وسهام جدیدی می‌خرند که اصطلاحا به نوسان گیر مشهورند.

بازار سرمایه یکی از ارکان مهم اقتصاد در جامعه است که از آن به عنوان دماسنج اقتصاد یاد می‌شود. شما تا به حال تا چه حد با این بازار آشنایی داشتید؟ آیا در این بازار سرمایه گذاری کرده‌اید؟

ما برای اینکه شما را بیشتر با این بازار آشنا کنیم شماری از اصطلاحات رایج و واژه‌های مصطلح در بورس را گردآوری کرده‌ایم:

مفهوم شاخص در بازار بورس ایران

شاخص (Index) در واقع یک معیار آماری و به عنوان ابزاری جهت سنجش و نمایانگر وضعیت کلی، روند رشد و افزایش بازار طی دوره‌های قبل و جاری می‌باشد و دارای شاخص‌های مختلف هستند که وضعیت‌های متفاوت بورس را از جنبه خاصی بررسی می‌کند. در زندگی روزمره شاخص‌های مختلفی از قبیل شاخص آلودگی هوا، شاخص امید به زندگی، شاخص میزان بارندگی و . را دیده‌اید. همچنین در اخبار، روزنامه‌ها و فضای مجازی، مفهوم شاخص بورس موضوعی قابل مشاهده و میزان رشد یا افت شاخص بورس بررسی شده است.

شاخص كل

جمله "شاخص کل بورس امروز با ۲ درصد افزایش نسبت به روز قبل به ۸۰۰۰۰ واحد رسید." نمونه اخباری است که به طور متناوب از تلویزیون و رادیو شنیده می‌شود. اما دقیقاً شاخص کل بورس به چه معناست؟

شاخص مفهوم و تعریف بورس کل که با نام شاخص کل قیمت (Tehran Exchange Price Index) نیز نامیده می‌شود؛ در سال 1369 فعالیت خود را آغاز کرده و به صورت یک سبد فرضی از کل شرکت‌های موجود در بازار سرمایه که بازدهی بورس را نشان می‌دهد و بیان کننده عددی است که بازدهی و تغییرات مثبت یا منفی کل بازار را نشان می‌دهد. در نظر داشته باشید که شاخص کل، میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را بیان نمی‌کند. برای شاخص یک واحد اندازه‌گیری خاص تعریف نشده و معمولاً یک سال مشخص را به عنوان سال پایه تعریف و تمام ارقام شرکت‌ها در آن به عنوان ارقام مبنا در سال پایه تعریف می‌شود.

شاخص کل هم وزن

شاخص هم وزن از سال 1393 در بازار بورس ایران برای رفع مشکل اثرگذاری بالای سهم شرکت‌های بزرگ در بین سرمایه‌گذاران و فعالان بازار بورس رایج شد. در این فرآیند که با دقت نظر بالاتری بر پایه آموزش تحلیل تکنیکال و آموزش تحلیل بنیادی نسبت به ورود و خروج نقدینگی، وضعیت کلی بازار سرمایه را می‌سنجد، منجر به تصمیمات بهتری می‌شود. لازم به ذکر است که وزن شرکت‌ها در شاخص هم ‌وزن تأثیر چندانی ندارد و سرمایه آن‌ها یکسان در نظر گرفته می‌شود.

شاخص قیمت و بازده نقدی

در واقع شاخص قیمت و بازده نقدی (Tedpix) نام دیگری است که بر شاخص کل نهاده‌اند و عبارت از برآیند عملکرد شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران به جهت بازده سود خالص و قیمت در بین فعالان بازار می‌باشد. اگر این شاخص نسبت به دوره قبل افزایش یافته باشد به این معناست که بازدهی بورس به طور میانگین افزایش یافته و اگر این شاخص کاهشی باشد به این معناست که بازدهی بورس به طور میانگین کاهشی بوده است.

نکته قابل ذکر در مورد شاخص کل این است که شرکت‌های بزرگتر تأثیر بیشتری بر شاخص کل دارند. به این صورت که اگر عمده سهام موجود در بازار در دامنه منفی معامله شوند ولی چند معامله مثبت بر روی سهم‌های بزرگ انجام شود، شاخص کل مثبت می‌گردد. این مورد یکی از ضعف‌های اصلی شاخص کل بورس است. این شاخص عمدتاً کارکرد تبلیغاتی دارد و هیچگاه نمی‌توان این شاخص را به عنوان یک معیار اصلی برای بررسی بورس استفاده کرد. این شاخص با فرمول زیر محاسبه می‌گردد:

Pit = قیمت شرکت i ام در زمان t
qit = تعداد سهام منتشر شده شرکت i ام در زمان t
Dt = عدد پایه در زمان t که در مبدأ برابر pioqio∑
Pio = قیمت شرکت i ام در زمان مبدأ
qio = تعداد سهام منتشر شده شرکت i ام در زمان مبدأ
n = تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

شاخص قیمت

شاخص قیمت یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس می‌باشد که بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است و بر خلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود. اگر شاخص قیمت بورس در مدت یک سال ۱۵ درصد رشد داشته باشد، به این معنی است که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس نسبت به یک سال گذشته به طور متوسط ۱۵ درصد رشد داشته است. تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکت‌های بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار می‌گیرد، درصورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه شاخص لحاظ می‌شود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تأثیر آنها بر شاخص قیمت اهمیت دارد، یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تأثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر است.

شاخص قیمت هم ‌وزن

در شاخص قیمت هم‌وزن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تأثیرگذار است.

شاخص صنعت و شاخص مالی

به طور کلی شرکت‌ها بر اساس ماهیت فعالیتشان به دو بخش صنعتی و مالی تقسیم‌بندی می‌شوند. شرکت‌های حاضر در شاخص صنعت (Industry Index) نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش شرکت‌های تولیدی و خدماتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و . هستند که دو دسته اصلی شرکت‌های بورسی را شامل می‌شوند و بیش از ۶۰ درصد شرکت‌های فعال در بورس را تشکیل می‌دهند. هم‌چنین بخش شاخص مالی (Financial Index) نیز میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مشاوره مالی و شرکت‌های تأمین سرمایه نظیر بانک‌ها محسوب می‌شوند. برای مثال شرکت پتروشیمی زاگرس و پتروشیمی فن‌آوران که به تولید متانول اشتغال دارند در شاخص صنعت و شرکت تأمین سرمایه نوین و تأمین سرمایه لوتوس پارسیان در شاخص مالی تقسیم‌بندی می‌گردند.

شاخص سهام آزاد شناور

پیش از آشنایی با "شاخص سهام آزاد شناور"، بررسی مفهوم "سهام شناور آزاد" الزامی می‌باشد. سهام شناور آزاد به بخشی از یک شرکت سهامی اطلاق می‌شود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن سهام هستند و انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک قابل معامله باشد. به صورت کلی سهام شرکت‌های بورسی را سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری کرده و سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکت‌های بورسی به حساب می‌آیند. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می‌خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند.

زمانی که شخص حقوقی یا حقیقی درصد بالایی از سهام یک شرکت را در اختیار داشته باشد، به عنوان سهامدار اصلی آن شرکت شناخته شده و سهام تحت مالکیت آن‌ها جزو سهام فعال در بازار معامله نمی‌شود. با توجه به این موضوع، سهام شناور به درصدی از سهام که معمولاً در شرکت‌های بورسی در اختیار سرمایه‌گذاران خرد (غالباً حقیقی) قرار دارد و قابلیت خرید و فروش در بازار را دارا می‌باشد، و سهام با هدف نگهداری و یا افزایش کنترل در شرکت خریداری نمی‌شود.

شاخص بازار اول و دوم

بورس اوراق بهادار بر اساس مؤلفه‌هایی نظیر میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش می‌شود یا اصطلاحاً سهام شناور آزاد و . شرکت‌های بورسی را دسته‌بندی کرده است. بر اساس این تقسیم‌بندی، مفهوم و تعریف بورس شرکت‌هایی که شرایط بهتری داشته باشند در بـازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شوند. در این میان شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.

شاخص 50 شرکت فعال‌تر

سازمان بورس اوراق بهادار هر چند وقت یکبار (معمولاً به صورت فصلی) فهرستی براساس وضعیت معامله شرکت‌ها و درجه نقدشوندگی آن‌ها ارائه می‌دهد که 50 شرکت فعال‌ یا برتر را معرفی می‌کند؛ شیوه محاسبه‌ی آن با تفاوت تعداد شرکت‌های لحاظ شده، مشابه شاخص کل است و بازگوکننده روند رشد این شرکت‌ها است.

شاخص 30 شرکت بزرگ‌تر

شرکت بورس اوراق بهادار بعد از عملیاتی شدن شاخص سهام شناور، شاخص ۳۰ شرکت بزرگ‌تر را که نماد وضعیت واقعی بازار سهام کشور و طبق استاندارد جهانی است را به کار گرفت که به صورت میانگین وزنی و براساس سهام شناور آزاد محاسبه می‌شود. انتخاب این شرکت‌ها در میان 100 شرکت پذیرفته شده، براساس ارزش بازار و معیار نقد‌شوندگی انجام می‌شود.

دو نکته قابل توجه در خصوص شاخص کل که باید مد نظر سرمایه‌گذاران باشد:

نکته اول اینکه افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری سهام در همه شرکت‌های حاضر در بورس نیست، همان‌طور که کاهش شاخص کل نیز لزوما ً به معنای ضرردهی سـهام همه شرکت‌هـا در بورس نیست. زيرا همانگونه که گفته شد، شاخصِ كل بیانگر میانگین بازدهی بورس است و چه بسا در برخی موارد، علیرغم رشد قابل توجه شـاخص کلِ بورس، برخی سهام با افت قیمت مواجه شده و سهامداران خود را با زیان مواجه سازند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است، برخی سرمایه‌گذاران که سهام ارزنده‌ای را در سبد سـهام خود دارند، سود قابل قبولی بـه دست می‌آورند. بنابراین، سرمایه‌گذاران نباید صرفاً با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل در خصوص ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایه‌گذاری در بورس کنند و حتی در شرایط رشد مستمر شاخص کل نیز در انتخاب سهام، باید کاملاً دقت کنند.

نکته دوم ارتباط بین شاخص کل و سبد سهام است. حتماً بخاطر دارید که یکی از اصول بسیار مهم سرمایه‌گذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است. هر اندازه سبد سهام یک سرمایه‌گذار، متنوع‌تر و به ترکیب سهام شرکت‌های موجود در بورس نزدیک‌تر باشد، بازدهی آن سرمایه‌گذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص کل نشان داده می‌شود، نزدیک‌تر خواهد بود. تا آنجا که اگر فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سيستم خود را به طور کامل، منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس کند، بازدهی وی نیز به طور کامل منطبق بر نوسانات شاخص كل بورس خواهد بود و مثلاً با رشد 30 درصدی شاخص، وی نیز حدودا 30 درصد سود بدست خواهد آورد.