بازار پایه چیست؟
بازار سرمایه از دو بازار «بورس» و «فرابورس» تشکیل شده است. تمام سهمهایی که در بازار سرمایه معامله میشوند، در یکی از این بازارها پذیرش شدهاند. جایگاه سهم از نظر بازار برای معاملهگر اهمیت چندانی ندارد، چرا که هدف سرمایهگذار فقط کسب سود از معاملات سهام در این بستر سرمایهگذاری است. شرکتهای بورسی بر اساس وضعیت و عملکردی که دارند، در یکی از این بازارها پذیرش میشوند. شرکتهایی که شرایط عضویت در بازاربورس و فرابورس را ندارند، در بازار پایه بورس جای میگیرند. بازار پایه یکی از بسترهای سرمایهگذاری پر ریسک است که در این مقاله قصد داریم به صورت کامل به جزئیات این بازار بپردازیم. با ما همراه باشید.
بازار پایه چیست؟
همانطور که اشاره کردیم، شرکتهایی که شرایط پذیرش در بازار بورس و بازار فرابورس را نداشته باشند، در بازار پایه قرار میگیرند. تقریبا اکثر شرکتها قصد دارند که در بازار اصلی بورس پذیرش شوند اما نوع عملکرد و شفافیت مالی شرکتها، تعیین کننده جایگاه آنها در بازار سرمایه است. شرکتهایی که در بازار پایه پذیرش میشوند شرکتهایی هستند که شفافیت اطلاعاتی بسیار پایینی دارند و امکان خرید و فروش سهام این شرکتها در بازار بورس و فرابورس وجود ندارد.
در یک تعریف ساده میتوان گفت که بازار بورس به طور کلی از دو بازار اول و دوم تشکیل شده است (اگر هنوز در مورد تفاوت بازار اول و دوم بورس چیست؟ نمی دانید، وارد شوید). شرکتهایی که در بازار اول پذیرش شده و بعد از مدتی عملکرد و شفافیت مناسبی نداشته باشند به بازار دوم منتقل میشوند. در نقطه مقابل شرکتهایی که در بازار دوم هستند، به ازای عملکرد مناسب و شفافیت اطلاعات از روند امور شرکت، به بازار اول منتقل میشوند. حال اگر یک شرکت توانایی فعالیت در بازار اول و دوم را نداشته باشد، از بازار اخراج میشود.
بازار پایه دقیقا همان بازاری است که شرکتهای اخراج شده از بازار بورس و فرابورس، در آن فعالیت میکنند. سهمهای بازار پایه در گذشته در سه تابلو به نامهای «الف»، «ب» و «ج» قرار میگرفتند. تابلو «الف» و «ج» هیچ دامنه نوسانی نداشتند و معامله در این بازار، ریسک بسیار زیادی داشت، تابلو «ب» هم دارای دامنه نوسان 10 درصدی بود. حتی روزهای معاملاتی تابلو «الف» و «ج» متفاوت بود و در روزهای خاصی در هفته، قابل معامله بودند در صورتی که نمادهای تابلو «ب» در طول هفته معامله میشدند.
بررسی قوانین جدید بازار پایه
در بخش قبلی به شرایط بازار پایه در گذشته اشاره کردیم، از سال 1398 برای اعمال شفاف سازی بیشتر از شرکتهای پذیرش شده در بازار پایه فرابورس، قوانین جدیدی اعمال شد. در گام اول بازار پایه به سه رنگ «زرد»، «نارنجی» و «قرمز» تقسیمبندی شد.
شرایط پذیرش نمادها در تابلو زرد بازار پایه
• مجموع روزهای تأخیر در ارائه اطلاعات، مطابق با «دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکتهای ثبت شده نزد سازمان بورس» بیش از ۲ مرتبه نباشد.
• عدم ارائه صورتهای مالی، مطابق با «دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکتهای ثبتشده نزد سازمان بورس» بیش از ۲ مرتبه نباشد.
• در آخر هم حداقل یک صورت مالی حسابرسی شده، ارائه کرده باشند.
شرایط پذیرش نمادها در تابلو نارنجی بازار پایه
• شرکتهایی که شرایط پذیرش در تابلو زرد یا قرمز را نداشته باشند در تابلو نارنجی پذیرش خواهند شد.
• ارائه نظر بازرس قانونی و حسابرس مستقل در رابطه با صورتهای مالی اصلی یا تلفیقی شرکت، «عدم اظهارنظر» یا «مردود» باشد.
شرایط پذیرش نمادها در تابلو قرمز بازار پایه
• مراجع قضایی رای قطعی از ورشکستگی شرکت را داده باشند.
• مجمع عمومی فوقالعاده یا مراجع قضایی برای انحلال شرکت، رای داده باشند.
• حداقل در سه سال متوالی، شرکت در دوره سررسید، صورت مالی حسابرسی شده خود را منتشر نکرده باشد.
نکته: لیست نمادهای پذیرش شده در تابلوهای مختلف بازار پایه را میتوانید از طریق سایت فرابورس، فیلتر و مشاهده کنید.
شرایط معامله در تابلوهای رنگی بازار پایه چگونه است؟
همانطور که اشاره کردیم، از سال 1398 قوانین انجام معاملات در بازار پایه تغییر کرد و به دنبال آن، دامنه نوسان در تابلوهای رنگی نیز به ترتیب زیر دستخوش تغییرات شد:
تابلو زرد: در طول هفته دامنه نوسان انجام معاملات ۳% است.
تابلو نارنجی: در طول هفته دامنه نوسان انجام معاملات ۲% است.
تابلو قرمز: در طول هفته دامنه نوسان انجام معاملات ۱% است.
نکته1: اگر هر یک از سهمهای بازار پایه 3 روز متوالی در وضعیت صف خرید یا صف فروش قرار بگیرند، در جلسه معاملاتی بعد دامنه نوسان تابلوهای زرد، نارنجی خرید سهام در فرابورس خرید سهام در فرابورس و قرمز به ترتیب 5، 4 و 2 درصد خواهد بود.
نکته2: معاملهگرانی که از وام و بستههای اعتباری استفاده میکنند، نمیتوانند دارایی بازار پایه را به عنوان ارزش تضمین در نظر بگیرند.
نکته3: صندوقهای سرمایهگذاریETF و مختلط میتوانند حداکثر 10 درصد از داراییهای خود را در بازار پایه سرمایهگذاری کنند.
نکته4: مبنای نوسان اعلامشده قیمت خرید سهام در فرابورس پایانی روز دوشنبه هر هفته است؛ یعنی تابلوها در طول هفته دامنه نوسان یکسانی خواهند داشت. بر این اساس:
• سهم الف در بازار «پایه زرد»، حداکثر ۱۵% نوسان در هفته خواهد داشت.
• سهم الف در بازار «پایه نارنجی»، حداکثر ۱0% نوسان در هفته خواهد داشت.
• سهم الف در بازار «پایه قرمز»، حداکثر ۵% نوسان در هفته خواهد داشت.
مزایای طرح: سفتهبازان انعطاف کمتری در بازار پایه خواهند داشت و معاملات در این بستر دچار هیجانات شدید نمیشود.
معایب طرح: امکان تبانی معاملهگران برای تشکیل صف خرید یا صف فروش در این بستر زیاد است.
جزئیات پذیرش نمادها در تابلوهای رنگی بازار پایه بورس
طبق اطلاعاتی که سازمان بورس در سال1398 منتشر کرد، 125 شرکت به بازار پایه زرد منتقل میشوند که این شرکتها روزانه تا 3 درصد بازه نوسان قیمت خواهند داشت. در ادامه 42 شرکت در بازار پایه نارنجی و 14 شرکت در بازار پایه قرمز جای میگیرند. دقت داشته باشید که این ارقام برای وضعیت جدید بازار پایه در سال 1398 بوده است و تعداد آن در تا به حال تغییر پیدا کرده است. در بخشهای قبلی اشاره کردیم که برای مشاهده لیست شرکتهای پذیرش شده در تابلوهای رنگی بازار پایه، میتوانید به سایت فرابورس مراجعه کنید.
آیا شرکتها امکان خروج و ترفیع از بازار پایه را دارند؟
بله، شرکتهای بورسی به دلیل عدم شفافیت اطلاعات و عملکرد ضعیفشان، از بازار بورس و فرابورس اخراج شده و به بازار پایه منتقل میشوند. شرکتهایی که در بازار پایه فعالیت میکنند، اگر پیشرفتی در عملکرد و شفافیت اطلاعات آنها مشاهده شود، طبق ضوابطی که سازمان بورس در نظر گرفته است، از بازار پایه بورس خارج شده و به بازار فرابورس منتقل میشوند. به این ترتیب خرید و فروش سهام این شرکتها در بازار فرابورس جزو معاملات پر ریسک محسوب نخواهد شد.
کلام آخر
بازار بورس به صورت کلی از دو بخش بازار اول و بازار دوم تشکیل شده است. شرکتهای بورسی بنا به عملکرد و شفافیت اطلاعاتشان در این بازارها تقسیمبندی میشوند. در این میان بعضی از شرکتها عملکرد مناسبی ندارند و علاوه بر این هیچگونه شفافیتی در اطلاعات آنها نیست، در ادامه این شرکتها از بازار اول و دوم اخراج شده و در بازار پایه بورس جای میگیرند. بازار پایه یک بستر برای شرکتهای بورسی است که از بازار بورس و فرابورس اخراج شدهاند. با مطالعه این مقاله متوجه خواهید شد که بازار پایه در حال حاضر دارای سه تابلو رنگی زرد، نارنجی و قرمز است. نمادهای بازار پایه طبق ضوابطی که سازمان بورس مشخص کرده است، در این تابلوهای رنگی تقسیمبندی میشوند.
خرید سهام در فرابورس
مشاوره رایگان
برای دریافت مشاوره در مورد چگونگی عضویت در صندوق و شرایط سبد های مختلف کافیست عدد 2 را به سامانه زیر پیامک کنید.
- 02191004770
- [email protected]
- تهران، خیابان بهشتی، پلاک 436، طبقه 4، واحد 15
خانه / سرمایه گذاری و بورس / تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
همه ما تا حدی با بورس آشنایی داریم بخصوص این روزها که مردم به سرمایه گذاری در بورس و حمایت از اقتصاد کشور روی آورند اما با این وجود بسیاری از ما نمی دانیم که تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
در سال های اخیر و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور یکی از بهترین روش های کسب سود سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار است. اما در کنار بازار بورس، بازار دیگری با شرایط متفاوت تر به نام فرابورس وجود دارد.
بطور خلاصه شرکت هایی که شرایط پذیرش در بورس اوراق بهادار را ندارند در این بازار به معامله سهام می پردازند که از نظر عمل فرق چندانی ندارند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد فرق بورس و فرابورس این مقاله رو مطالعه کنید.
فرق بین بورس و فرابورس در چیست؟
برای درک بهتر تفاوت میان بورس و فرابورس ابتدا بهتر است که این دو موضوع را بصورت جداگانه تعرف نماییم.
بورس چیست؟
در علم اقتصاد، بورس به بازاری گفته میشود که قیمتگذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می شود و در یک طبقهبندی کلی شامل بورس کالا و اوراق بهادار است.
افراد می توانند به دو روش مستقیم و غیرمستقیم وارد بازار سهام شوند که ما روش غیر مستقیم با کمک شرکت های سبدگردان همچون سبدگردان هدف را به سرمایه گذاران پیشنهاد می کنیم. می توانید جهت بهره مندی از مشاوره رایگان سبدگردان هدف عدد ۲ به ۱۰۰۰۰۶۰۴ ارسال نمایید.
فرابورس چیست؟
و اما بازار فرابورس، داد و ستد خارج از بورس یا به اصطلاح فرابورس (OTC) به طور مستقیم بین دو طرف بدون هیچ گونه نظارتی از جانب یک نهاد مشخص مانند بورس انجام میگیرد. فرابورس در مقابل داد و ستد بورسی است که در بازارهای سازمان یافته رخ میدهد قرار دارد.
شرکت فرابورس ایران همچون دو بورس فعال کشور، بورس اوراق و بورس کالا ، با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، از مزایای فرابورس این است که ورود به بازارهای فرابورس از شرایط و الزامات کمتری برخوردار بوده و شامل بازارهای متنوعی میباشد.
۸ تفاوت بین بورس و فرابورس
۱. اولین تفاوت بورس و فرابورس این است که بازار خرید سهام در فرابورس فرابورس مکان فیزیکی خاصی ندارد که معامله گران مانند بورس گرد هم آیند.
۲. از دیگر تفاوت های میان بورس و فرابورس این است که قوانین وضع شده در فرابورس انعطاف پذیر و معمولاً ناشی از توافق طرفین می باشد ولی در بورس استانداردها و قوانین خاصی وجود دارد.
۳. سومین تفاوت بورس و فرابورس این است که حد نوسان مجاز روزانه بازار فرابورس یک درصد بیشتر از بورس تهران است. یعنی حد نوسان روزانه مجاز برای شرکتهای بازار بورس، ۴ درصد و برای شرکتهای بازار فرابورس ۵ درصد است.
۴. چهارمین تفاوت بورس و فرابورس در این است که در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می گردد مزایایی از قبیل کاهش ریسک و شفافیت قیمت ها وجود ندارد.
۵. و تفاوت دیگر بورس و فرابورس این است که ساعات کار فرابورس نسبت به بورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است. در فرابورس سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان پذیر کرده که، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب شده.
۶. ششمین فرق میان بورس و فرابورس این است که فرابورس دارای پنج بازار : اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه است. ولی بورس دارای دو بازار: اول و دوم است.
۷. یکی از تفاوت های بازار بوری در مقابل بازار فرابورس، شفافیت قیمتها و کاهش ریسک آن می باشد اما در بازار فرابورس به این علت که شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین میگردد، این مزایا به صورت کامل وجود ندارد.
۸. و آخرین تفاوت بین بورس و فرابورس این است که تفاوت در فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس وجود دارد.
در واقع ورود شرکتها به بازار سرمایه همواره نشاندهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور میباشد. شرکتهایی که سهامشان در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار میگیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند.
بنابراین ورود به بازار اوراق بهادار از جمله اهداف شرکتها محسوب میشود. اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمدهای از شرکتهای سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکتها از مزایای بازار سرمایه محروم بودهاند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.
در نتیجه فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.
مهمترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه میباشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریعتر به بازار را دارند.
فرق بورس و فرابورس به زبان ساده در واقع این است که رویههای پذیرش شرکتها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکتها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکتهای پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.
جدول مقایسه پذیرش سهام بورس و فرابورس
بجز تفاوت بورس و فرابورس شباهت هایی هم بینشان وجود دارد که از شباهت های بورس و فرابورس می توان به این موضوع اشاره کرد که شرکت های پذیرفته شده در فرابورس هم می توانند از کلیه مزایای شرکت های پذیرفته شده در بورس استفاده کنند همچنین می توانند با استفاده از یک کد معاملاتی (کد بورسی) هم در بورس هم در فرابورس استفاده نمایند.
در کدام بازار سرمایهگذاری کنیم، بورس بهتر است یا فرابورس؟
شرکتهایی که شرایط آنها برای پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار دشوار است میتوانند به سهولت در بازار فرابورس وارد شوند.
این در حالی است که بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس نیز تعریف شدهاند و این دو بازار در عمل فرق چندانی با هم ندارند.
آیا کد معاملاتی ( کد بورسی ) برای خرید سهام در بورس و فرابورس فرق میکند؟
خیر، شما با دریافت کدمعاملاتی از کارگزاری، هم میتوانید در بازار بورس و هم در فرابورس مشغول به معامله سهام شوید. به عبارت دیگر، سهام شرکتهای فرابورسی و بورسی با یک کدمعاملاتی قابل خریدوفروش است.
برای یک سرمایهگذار و معاملهگر عادی، تفاوتی بین شرکتی که در فرابورس پذیرفته شده و شرکتی که در بورس است وجود ندارد.
Compatible data.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipis scing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.
enim ad minim veniam quis nostrud exercita ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.
- Pina & Associates Insurance
- Payment at Contingency
- Amount of Payment
Two Most-Cited Reason
Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore dolore magna aliqua. enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex commodo consequat. duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate.
مدیرعامل فرابورس توصیه کرد: در خرید سهام سرخابیها دچار هیجان نشوید!
پایگاه خبری فوتبالی- مدیرعامل فرابورس ایران، با اشاره به آغاز واگذاری سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس به متقاضیان خرید سهام دوباشگاه توصیه کرد دچار هیجان نشوند.
به گزارش فوتبالی، میثم فدایی در نشست خبری آغاز واگذاری سهام استقلال و پرسپولیس به مردم، با بیان اینکه این شرکت قوانینی که باید رعایت کنند را به دو باشگاه اعلام کرده است، هفته قبل هم دو باشگاه همه افشاییات خود را انجام دادند و درحال تکمیل آن هستند.
وی ادامه داد: از مدیران عامل دوباشگاه، هواداران، پیشکسوتان و بازیکنان میخواهم چه در عرضه اولیه چه در معاملات ثانویه از ایجاد هرگونه هیجان روی قیمت تابلو اجتناب کنند. زیرا اثرات هیجانی که در سال ۱۳۹۹ دیدیم بسیار ناگوار بود. پس خودداری کنند که ضرر و زیانی شامل کسی نشود.
مدیرعامل فرابورس با بیان اینکه در عرضه اولیه سهام ۱۰ تا ۱۲ درصد به سهامداران خرد تعلق میگیرد، گفت: هر سهامدار خرد میتواند برای هر باشگاه خرید سهام در فرابورس ۳۰۰ هزار تومان سفارش بگذارد.
فدایی تاکید کرد: شرکت فرابورس توصیهای برای خرید و فروش و نگه داری این سهام یا هیچ سهام دیگری ندارد.
خرید سهام در فرابورس
دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پايه فرابورس
مصوب 1392,07,20
اين دستورالعمل در راستاي اجراي تبصرة ب مادة ۹۹ قانون برنامه پنج سالة پنجم توسعه جمهوري اسلامي ايران در تاريخ ۲۰ /۰۷ /۱۳۹۲ در ۱۷ ماده و ۵ تبصره به تصويب هيأت مديره سازمان بورس و اوراق بهادار رسيد. اين دستورالعمل جايگزين دستورالعمل اجرايي نحوة انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پايه فرابورس ايران مصوب ۱۰ /۰۲ /۱۳۹۰ ميگردد.
ماده ۱ - اصطلاحات و واژههايي كه در مادة ۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران مصوب آذرماه ۱۳۸۴ مجلس شوراي اسلامي و "دستورالعمل اجرايي نحوة انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ايران" مصوب ۱۷ /۱۱ /۱۳۸۸ هيأت مديرة سازمان بورس و اوراق بهادار و اصلاحات بعدي آن تعريف شدهاند، به همان مفاهيم در اين دستورالعمل به كار رفتهاند. واژههاي ديگر داراي معاني زير ميباشند:
۱ -بازار پايه: از جمله بازارهاي فرابورس است كه مطابق با ماده ۴ "دستورالعمل پذيرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ايران" راهاندازي گرديده و معاملات آن بر اساس ضوابط اين دستورالعمل انجام ميشود.
۲ -دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات: "دستورالعمل اجرايي نحوة انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ايران" مصوب ۱۷ /۱۱ /۱۳۸۸ هيأت مديرة سازمان بورس و اوراق بهادار و اصلاحات بعدي آن است.
۳ - سامانه معاملات توافقي : سامانه اي است كه عمليات مربوط به ثبت سفارش معاملات توافقي از طريق آن انجام شده و سفارشات تطبيق شده پس از تائيد فرابورس جهت انجام معامله به سامانه معاملاتي ارسال ميشود.
۴ -كارگزار پيشنهاد دهنده : كارگزاري كه در سامانه معاملات توافقي اقدام به ثبت پيشنهاد خريد يا فروش مينمايد.
۵ -كارگزار پذيرندة پيشنهاد : كارگزاري كه بر اساس پيشنهادهاي ارائه شده در سامانه معاملات توافقي، پيشنهاد خريد يا فروش ثبت شده توسط كارگزار پيشنهاد دهنده را براي مشتري خود ميپذيرد.
ماده ۲ - اوراق بهادار در بازار پايه به صورت عادي يا توافقي ميتوانند معامله شوند. اوراق بهاداري كه به تشخيص كميته عرضه حائز حداقل شرايط زير باشند، بصورت عادي و ساير اوراق بصورت توافقي معامله ميشوند.
الف) در زمان درج نماد تعداد سهامداران شركت از ۳۵ نفر و سهام شناور آزاد شركت بيشتر از يك درصد بوده يا امكان تحقق اين شرايط به تشخيص كميته عرضه وجود داشته باشد ( در اين خصوص سهامداران عمده شركت بايد تعهدات لازم را به فرابورس ارائه نمايند.)
ب) محدوديتهاي معاملاتي موثر جهت نقل و انتقال سهام شركت وجود نداشته باشد.
ج) ابهامات اساسي و يا عدم شفافيت قابل توجهي در خصوص اطلاعات شركت يا تركيب سهامداري آن وجود نداشته باشد.
ماده ۳ - جلسات رسمي و روزهاي انجام معامله انواع اوراق بهادار در بازار پايه فرابورس، ساعت آغاز، خاتمه و طول هر جلسه معاملاتي و همچنين تعداد و طول زمان هريك از مراحل انجام معاملات توسط هيئت مديرة فرابورس تعيين ميگردد.
ماده ۴ - دامنه نوسان روزانه قيمت و محدوديت حجمي معاملات عادي بازار پايه مشابه بازار اول و دوم فرابورس، حسب ضوابط فصل هشتم دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات خواهد بود.
ماده ۵ - در بازار پايه صرفاً سفارش محدود قابل اجرا بوده و استفاده از كد معاملاتي گروهي در اين بازار مجاز نميباشد.
تبصره - جهت انتقال سهام به سهامداران متعدد در بازار پايه، استفاده از كد گروهي پس از موافقت فرابورس امكانپذير خواهد بود.
فصل ۳ - معاملات عادي در بازار پايه
ماده ۶ - عرضه اوليه اوراق بهادار در بازار پايه به تشخيص كميته عرضه به يكي از روشهاي زير انجام ميشود:
۱ -حراج: در اين روش حجم و تعداد معيني از اوراق بهادار توسط اشخاص اعلام شده در اطلاعيه عرضه به متقاضيان خريد آن اوراق عرضه ميشود.
۲ -گشايش نماد: در اين روش خريداران و فروشندگان متعدد طي دوره پيشگشايش اقدام به ورود سفارشات خود در سامانه مينمايند و سپس معاملات با انجام يك حراج تك قيمتي آغاز ميشود.
ماده ۷ - توقف و بازگشايي نماد معاملاتي اوراق بهاداري كه به صورت عادي در بازار پايه معامله ميشوند، تابع ضوابط فصل پنجم دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات خواهد بود.
ماده ۸ - درصورتيكه معاملات اوراق بهادار در بازار پايه مظنون به استفاده از اطلاعات نهاني، دستكاري قيمت يا تغييرات مديريتي مؤثر در كنترل شركت باشد، فرابورس ميتواند رأساً يا به موجب اعلام سازمان نماد معاملاتي اوراق بهادار را متوقف نمايد. بازگشايي نماد معاملاتي پس از بررسيهاي لازم حسب مورد به تشخيص فرابورس يا سازمان خواهد بود.
ماده ۹ - در معاملات عادي بازار پايه، معاملات عمده و بلوكي تابع ضوابط اينگونه معاملات در بازارهاي اول و دوم فرابورس ميباشند.
فصل ۴ - معاملات توافقي در بازار پايه
ماده ۱۰ - روش انجام معاملات توافقي در بازار پايه به شرح زير است:
۱ -پيشنهاد خريد يا فروش توسط كارگزار پيشنهاد دهنده در سامانه معاملات توافقي ثبت ميگردد. اين پيشنهاد ميتواند با قيمت معين يا قابل مذاكره در سامانه ثبت شود.
۲ -كارگزار پذيرندة پيشنهاد جهت پاسخ دادن به پيشنهاد ثبت شده در سامانه معاملاتي اقدام به انتخاب آن نموده و پذيرش خود را جهت ارسال به كارگزار پيشنهاد دهنده در سامانه معاملات توافقي ثبت خرید سهام در فرابورس ميكند.
۳ -در صورتي كه پيشنهاد ثبت شده داراي قيمت معين باشد سامانه معاملات توافقي سفارشات تطبيق يافته را جهت تائيد به فرابورس ارسال ميكند.
۴ -در صورتي كه پيشنهاد ارائه شده قابل مذاكره باشد، جزئيات درخواست كارگزار پذيرندة پيشنهاد به كارگزار پيشنهاد دهنده ارسال و در صورت تائيد نهايي كارگزاران عامل طرفين سفارش تطبيق خرید سهام در فرابورس يافته جهت تائيد به فرابورس ارسال ميگردد.
۵ -در صورت عدم مغايرت سفارشات تطبيق يافته با قوانين و مقررات، فرابورس معامله را تائيد مينمايد و سفارشات تطبيق يافته جهت انجام معامله و ثبت نهايي به سامانه معاملات ارسال ميگردد.
ماده ۱۱ - معاملات سهام شركتهاي حاضر در بازار پايهي توافقي بر اساس اطلاعات منتشره موجود، در هر زمان امكانپذير ميباشد.
تبصره ۱ - خريدار و فروشنده با علم و آگاهي نسبت به وضعيت مالي شركت بر اساس اطلاعات منتشره موجود اقدام به خريد و فروش نموده و هرگونه ادعايي در خصوص عدم افشاي اطلاعات مسموع نميباشد.
تبصره ۲ - انجام معاملات توافقي از يك روز كاري قبل از برگزاري مجامع عمومي صاحبان سهام و همچنين برگزاري جلسه هيئت مديرهاي كه طي آن مقرر است در مورد اختيارات تفويض شده توسط مجمع عمومي فوقالعاده در خصوص افزايش سرمايه تصميمگيري شود، متوقف ميگردد. تداوم ثبت معاملات پس از اعمال نتايج مجمع يا جلسه هيئت مديره در سامانه معاملاتي امكانپذير خواهد بود.
ماده ۱۲ - دامنه نوسان قيمت روزانه و محدوديت حجمي در خصوص معاملات توافقي اعمال نميگردد ليكن هيئت مديره فرابورس ميتواند در صورت نياز محدوديت حجمي يا قيمتي جهت ثبت سفارشات هر نماد معاملاتي در سامانه معاملاتي توافقي تصويب و پس از اطلاعرساني اعمال نمايد.
ماده ۱۳ - معاملات عمده سهام شركتهايي كه در بازار پايه به صورت توافقي مورد معامله قرار ميگيرند، حسب تشخيص كميته عرضه به يكي از روشهاي زير انجام ميشود:
۱ -در قالب عرضه يكجا در بازار سوم فرابورس
۲ -ثبت معامله از طريق سامانه معاملات توافقي با رعايت ترتيبات مقرر در مادة ۱۰ اين دستورالعمل
تبصره ۱ - رعايت ضوابط مربوط به "شرايط متقاضيان خريد در معاملات عمده سهام و حقتقدم سهام در فرابورس ايران" مصوب مورخ ۱۰ /۰۷ /۱۳۹۱ شوراي عالي بورس در هرحال الزامي است. در خصوص بند ۲ اين ماده زمان ثبت پيشنهاد معاملات توافقي، مبناي محاسبه مواعد زماني ذكر شده در ضوابط فوق الذكر خواهد بود.
تبصره ۲ - در صورتي كه بخشي از سهام شركتهاي مورد عرضه در بازار پايه داراي امتياز خاص يا محدوديت ويژهاي باشند و بنا به تشخيص كميته عرضه معامله آن در بازار خرد امكانپذير نباشد، معاملات آن بخش با هر حجمي به صورت عمده انجام خواهد شد.
فصل ۵ - محدوديتهاي معاملاتي سهام و حق تقدم سهام بورسها، فرابورس و شركت سپردهگذاري مركزي
ماده ۱۴ - معاملات سهام و حق تقدم بورسها، فرابورس و شركت سپردهگذاري با حجم كمتر از ۲۰۰ هزارسهم يا حق تقدم شركتهاي فوق در دستههاي سهامداري كه بر اساس اساسنامه شركت، شخصيت حقوقي يا نهاد خاصي را شامل نميشود به صورت توافقي در بازار پايه فرابورس انجام ميشود.
ماده ۱۵ - انجام معاملات سهام و حق تقدم بورسها، فرابورس و شركت سپردهگذاري با حجم بزرگتر يا مساوي ۲۰۰ هزار سهم يا حق تقدم و كليه معاملات سهام يا حق تقدم شركتهاي فوق در دستههاي سهامداري كه بر اساس اساسنامه شركت، شخصيت حقوقي يا نهاد خاصي را شامل ميشود، در قالب معاملات عمده يا معاملات توافقي حسب درخواست عرضه كننده امكان پذير است. در اين صورت فرابورس موظف است تاييديه سازمان را به شرح زير اخذ نمايد.
الف) در معامله عمده بايد كليه متقاضيان خريد سهام يا حق تقدم قبل از شروع رقابت توسط كارگزار مربوطه به سازمان معرفي گردند. صرفاٌ متقاضياني حق شركت در رقابت را خواهند داشت كه قبلاً تاييديه سازمان مبني بر رعايت محدوديتهاي قانوني و مقرراتي را اخذ نموده باشند. ترتبيات اخذ تاييديه سازمان بايد در اطلاعيه عرضه درج شود.
ب) در معامله توافقي اسامي خريدار و فروشنده به همراه ساير اطلاعات مورد نياز سازمان توسط فرابورس به سازمان ارائه ميگردد. معامله مذكور در صورت تاييد سازمان مبني بر رعايت محدوديتهاي قانوني و مقرراتي در فرابورس ثبت ميگردد.
فصل ۶ - ساير مقررات
ماده ۱۶ - انتقال تمام يا آن بخش از طلب ناشي از معاملات سهام شركتها كه قبل از درج نام شركت در فهرست بازار پايه فرابورس، خارج از بورس يا فرابورس صورت گرفته و در اجراي مادة ۹۹ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه در بازار پايه فرابورس ثبت ميشوند، از حساب فروشنده به حساب خريدار (تهاتر حساب بين فروشنده و خريدار اوراق بهادار) كه تسوية آن طبق مقررات خارج از پاياپاي صورت ميپذيرد، مشروط به اينكه اسناد تسويه خارج از پاياپاي تنظيم گردد، مجاز مي باشد.
ماده ۱۷ - معاملات بازار پايه درخصوص موارد تصريح نشده در اين دستورالعمل، تابع مقررات مرتبط در "دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات اوراق بهادار فرابورس ايران" و ساير مصوبات هيأت مديرة سازمان بورس و اوراق بهادار ميباشد.
خرید سهام در فرابورس
افراد حاضر در یک جامعه همواره به دنبال افزایش ثروت خود هستند و در این راستا به دنبال بررسی فرصتهایی که بتوانند رفاه و آسایش اقتصادی خود را افزایش دهند می باشند. در تمامی جوامع، بورس به عنوان یک ابزار مفید و جذاب در جهت نیل به هدف فوق است. در ایران نیز این موضوع صادق بوده و به تدریج افراد به اهمیت این موضوع بیش از پیش پی میبرند. در این مقاله جهت آشنایی با نحوه خرید و فروش سهام در بورس ایران، مطالبی را ارايه می دهیم.
هر فردی براي خرید و فروش سهام باید به یک شرکت کارگزاري بورس رسمی مراجعه کند و افتتاح حساب معاملاتی انجام دهد. مهمترین وظیفه کارگزاران دریافت سفارش خرید و فروش از سرمایه گذاران و انجام معامله براي آنهاست. در واقع خرید و فروش بین افراد و سایر سرمایه گذاران توسط همین کارگزار انجام می شود.
روش های خرید و فروش سهام در بورس ایران
روش هایی که شما می توانید از طریق آنها اقدام به خرید و فروش سهام کنید عبارتند از:
- مراجعه حضوری به کارگزاری که در آن حساب دارید و پر کردن فرم سفارش خرید یا فروش سهام
- ثبت سفارش در کارگزاری از طریق تماس تلفنی
- ثبت سفارش در کارگزاری به صورت اینترنتی
- انجام معاملات بورسی بصورت آنلاین
۱- مراجعه حضوری به کارگزاری و پر کردن فرم سفارش خرید یا فروش سهام
در روش حضوری شما بایستی برای هر درخواست خرید و فروش سهام یا اوراق بهادار فرم درخواست خرید و فروش را پر کنید و ثبت کنید که می تواند بسیار زمان بر باشد علاوه بر این، باید زمان و هزینه ای را برای آمد و شد در نظر بگیرید که با توجه به وجود اینترنت، چنین کاری اصلا توجیه پذیر نیست.
۲-ثبت سفارش در کارگزاری از طریق تماس تلفنی
ثبت سفارش خرید و فروش سهام در بورس از طریق تماس تلفنی نسبت به روش مراجعه حضوری کارآمد تر است، ولی همچنان می تواند اتلاف وقت بسیاری را در بر داشته باشد و با توجه به تغییر لحظه ای قیمت سهام، استفاده از این روش هم چندان توجیه پذیر نیست. از این روش سرمایه گذار تنها زمانی می تواند استفاده کند که در ساعت معاملات هیچ فرصتی جهت ثبت و ارسال سفارش در سامانه معاملات آنلاین نداشته باشد.
با توجه به پیشرفته شدن تکنولوژی و ساده تر شدن کارها با اینترنت، دو روش اول بسیار کم استفاده می شوند و می توان گفت امروزه تقریبا همه از طریق اینترنت به ثبت سفارش یا خرید و فروش سهام می پردازند.
۳-ثبت سفارش در کارگزاری به صورت اینترنتی
برای استفاده از روش اینترنتی خرید و فروش سهام، شما باید با کارگزاری یک قرارداد خرید و فروش اینترنتی سهام را امضا کنید و سپس نام کاربری و رمز عبور خود را از کارگزاری دریافت کنید. با استفاده از نام کاربری و رمز خود، شما می توانید به راحتی در هر ساعتی از شبانه روز به سایت کارگزاری مراجعه کرده و درخواستی برای خرید یا فروش سهم مدنظر خود ثبت کنید. که پس از تایید توسط کارگزاری، معامله گران کارگزاری در اولین زمان ممکن درخواست شما را انجام می دهند پس در این روش نیز مانند دو روش اول، خرید و فروش شما توسط معامله گران کارگزاری انجام می شود با این تفاوت که سفارش دهی شما از طریق اینترنت ثبت می گردد.
۴-انجام معاملات بورسی بصورت آنلاین
در روش معاملات آنلاین کارگزاری به شما نام کاربری و رمز عبور معاملات اختصاص خواهد داد و شما مستقیما به حساب شخصی آنلاین خود متصل می شوید. مهمترین ویژگی این روش سرعت عمل در ارسال و ویرایش درخواست معاملات می باشد. همچنین می توانید درخواست خرید پلکانی را در کسری از ثانیه انجام دهید. امروزه رایج ترین روشی که سهامداران برای خرید و فروش سهام – حتی عرضه اولیه سهام – از آن استفاده می کنند خرید و فروش آنلاین یا معاملات بر خط است.
خرید و فروش آنلاین سهام به دلایل زیر از بیشترین محبوبیت بین سهامداران برخوردار است
- درخرید و فروش سهام بصورت آنلاین، خود شما مستقیما سفارش خود را در سامانه معاملاتی بورس ثبت می کنید و در همان لحظه در سیستم معاملاتی ثبت می شود. در نتیجه امکان اشتباه و یا کوتاهی از طریق کارگزار از بین می رود.
- مهم ترین مزیت خرید و فروش آنلاین سهام این است که در معاملات آنلاین شما سرعت عمل بیشتری برای تصمیم گیری نسبت به خرید و فروش خود دارید. مثلا تصمیم به خرید فروش سهمی گرفته اید، اما بر حسب شرایط نظر شما تغییر می کند همان لحظه می توانید سفارش خود را لغو کنید. یا اینکه می خواهید قیمت مورد نظرتان را سریع تغییر دهید. این کار به راحتی صورت می پذیرد. در صورتی که اگر شما از ۳ روش قبلی سفارش فروش خود را به کارگزار اعلام کرده بودید، ممکن بود تا درخواست لغو سفارش را مجددا به کارگزار اعلام کنید کار از کار گذشته باشد.
- در این روش نقل و انتقال پول شما به صورت الکترونیکی صورت می پذیرد و این معاملات امنیت بالایی دارند.
برای خرید و فروش سهام بصورت آنلاین می توانید مراحل زیر را طی کنید
- با نام کاربری و رمز عبور خود وارد سامانه کارگزاری مد نظر خود شوید.
- نماد شرکتی که قصد خرید سهام آن را دارید وارد نمایید می توانید نماد شرکت ها را در سایتcom مشاهده کنید.
- قیمت سهام را وارد کنید. (قیمت سهام در سامانه معاملاتی مشخص شده است)
- تعداد سهام مورد نظر (حجم) برای خرید را وارد می کنید. تعداد سهام مورد نظر بستگی به این دارد که قصد دارید چند هزار تومان یا چند میلیون تومان سهام بخرید. این تعداد بصورت خودکار در سامانه معاملاتی محاسبه و نمایش داده می شود.
- دکمه ثبت سفارش را می زنید. در صورتی که در طرف مقابل سفارش، خریدار یا فروشنده با قیمت و حجم مد نظر شما وجود داشته باشد سفارش انجام می شود و در غیر این صورت سفارش شما بصورت در حال انتظار باقی می ماند.
نرخ کارمزدها و خدمات در بازار سرمایه ایران (بورس ایران)
با توجه به اطلاعیه سازمان بورس در تاریخ ۷ تیرماه۱۳۹۹، کارمزد معاملات از تاریخ ۱ مرداد ۱۳۹۹، مشمول تغییرات زیر خواهد بود:
۱- سقف نرخ کارمزد خرید و فروش شرکت های بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، مدیریت فناوری بورس تهران، سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و شرکت های کارگزاری از معاملات “سهام” و “حق تقدم سهام” به میزان ۲۰% با رعایت حداکثر سقف ریالی مصوب در هر معامله، کاهش یافت.
۲- معادل ۳۰% از درآمد ناشی از کارمزد معاملات شرکت های بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و شرکت های کارگزاری از معاملات “سهام” و “حق تقدم سهام” به صورت روزانه توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی کسر و به حساب صندوق سرمایه گذاری مشترک توسعه بازار سرمایه واریز خواهد شد.
کارمزد معاملات سهام پذیرفته شده در بورس ایران چقدر است؟
سهامداران مقداری مشخص بابت کارمزد معاملات خود پرداخت می کنند. و تفاوت کارمزد در نوع بازار (بورس/ فرابورس) و نوع معامله (خرید/ فروش) مطرح می شود.
همانطور که در عکس بالا مشاهده میکنید، جمع کارمزد معاملات بابت خرید سهام معادل ۰٫۴۶۴ درصد قیمت خرید است. درحالیکه بابت فروش سهام مبلغی معادل ۰٫۵۷۵ درصد قیمت فروش کسر میگردد که البته ۰٫۱ درصد کسورات مربوط به مالیات است.
کارمزد معاملات سهام پذیرفته شده در فرابورس
کارمزد معاملات در بازار فرابورس تفاوت چندانی با بازار بورس ندارد و تنها کارمزد معاملات خرید سهام به جای ۰٫۴۶۴ درصد رقم ۰٫۴۵۴ درصد است و کارمزد فروش نیز مشابه بازار بورس است.
نکات کارمزد خرید و فروش سهام در بورس ۹۹
- در زمان خرید و فروش و انجام معاملات هنگام خرید مالیاتی از سرمایه گذار اخذ نمی شود و تنها در زمان فروش اوراق باید مالیات پرداخت کنند.
- کارمزد و مالیات پرداختی به صورت مستقیم از حسابی که سرمایه گذارها نزد کارگزاری دارند کم می شود، و این گونه نیست که در پایان هر دوره مبالغی را پرداخت کنند.
- مالیات پرداختی در فروش سهام برای جذابیت بیشتر از ۵ درصد به ۱ درصد کاهش یافته است .
- کارمزد و مالیات سهام های موجود در در بازار بورس، فرابورس، اوراق تسهیلات مسکن، اوراق اختیار فروش تبعی، اوراق مشارکت یکسان نیست.
کارمزد خرید و مالیات فروش سهام و سایر انواع اوراق بهادار در بورس بسیار اندک بوده و همین موضوع نیز یکی از مزیت های بورس در مقایسه با سایر بازار های سرمایه گذاری به شمار می رود.
دیدگاه شما