تفاوت بازار بورس و فرابورس
ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه همواره نشان‌دهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور می‌باشد. شرکت‌هایی که سهامشان در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند.
به گزارش میزان، بر اساس دستورالعمل پذیرش عرضه و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، فرابورس دارای ۵ بازار اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است.
تقسیم‌بندی این ۵ بازار به این دلیل است که پذیرش شرکتهای سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفاً در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد.
بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل‌وانتقال سهام شرکت‌هایی است که بر اساس الزام بند ب ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.
در مقابل بازار بورس به‌طورکلی به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود.
به‌عبارتی‌دیگر تشکیل این دو بازار به نحوی عملکرد فعالین را مشخص خواهد کرد؛ به این طریق که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد خوبی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم عملکرد خوبی از خود ارائه دهد به بازار اول منتقل خواهد شد.
ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت‌بخش عمل نکند از بازار اخراج خواهد شد.
نحوه انجام معامله در دو بازار
نحوه انجام معامله در بازار بورس بدین طریق است که کارگزاران متولی اصلی انجام معاملات در این بازار هستند.
این کارگزاران که دارای مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار هستند، نقش نماینده خریدار و یا فروشنده را ایفا می‌کنند.
همه کارگزاران موظف به انجام وظایف خود در چارچوب قوانین و مقررات موجود هستند و سرمایه‌گذار می‌تواند برای معاملات اوراق بهادار کارگزار خود را با توجه به معیارهایی از قبیل انجام به‌موقع سفارش، دادوستد سهام با مناسب‌ترین قیمت و نحوه ارائه خدمات جانبی انتخاب نماید.
در مقابل سرمایه‌گذاران اعم از حقیقی یا حقوقی برای انجام معاملات سهام یا سایر اوراق بهادار پذیرفته‌شده در فرابورس باید از طریق یکی از کارگزاران فرابورس اقدام کنند.
شرکتهای کارگزاری فرابورس مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار را داشته و عضو کانون کارگزاران هستند؛ لذا سرمایه‌گذاران می‌توانند از بین آنها یکی را -که همگی حکم واحد داشته- و با توجه به معیارهایی چون توانایی انجام به‌موقع سفارشات و به بهترین قیمت در کنار خدمات جنبی چون آموزش و تحلیل، انتخاب و درخواست‌های خود را برای انجام معاملات به آنها ارائه کنند. کارگزاران به‌عنوان حلقه واسط بین خریدار و فروشنده عمل کرده و تمام خریدوفروش‌های سهام و اوراق بهادار در فرابورس از سوی آنها انجام خواهد شد.
این کارگزاران ملزم به انجام وظایف خود در چارچوب قوانین و مقررات هستند.
لازم به ذکر است که در هر دو بازار کارگزاران بر اساس کدی که به آنها تعلق می‌گیرد، وارد معامله می‌شوند.
در کدام بازار سرمایه‌گذاری کنیم؛ بورس یا فرابورس؟
همانطور که گفته شد شرکت‌هایی که شرایطشان برای پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار دشوار است می‌توانند به سهولت در بازار فرابورس وارد شوند. این در حالی است که بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکتهای پذیرفته‌شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند و این دو بازار در عمل فرق چندانی با هم ندارند.
تفاوت بورس و فرابورس 🤔؛ فرق این دو باهم در چیست؟
فرق بین بازار بورس و بازار فرابورس چه چیزی است؟ بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه‌ای از بازار سرمایه
تفاوت بورس و فرابورس
بورس عنوانی است که به تازگی میلیون‌ها نفر در ایران درگیر آن شده و صحبت‌های زیادی پیرامون آن مطرح است. در سال‌های اخیر و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور یکی از بهترین روش‌های کسب سود سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار است. حال سوال اینجاست که تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
این سرمایه‌گذاری دارای ریسک متوسطی بوده و اگر با منطق و علم در آن پیشروی کنید، سود سرشار کسب خواهید کرد. بازار بورس چیزی است که همه افرادی که در این جامعه زندگی می‌کنند، به مقدار کمی هم که شده نسبت به آن آشنایی داشته و طریق فعالیت در آن را می‌دانند.
این بازار جایی است که در آن سهام شرکتهای مختلف معامله شده و فعالان از طریق خرید و فروش این سهام سود کسب می‌کنند. این روزها بسیاری از مردم به سرمایه‌گذاری در بورس و فرابورس به منظور کسب سود و حمایت از اقتصاد کشور روی آورند اما با این حال بسیاری از همین افراد که شاید شما هم جزوشان باشید، تفاوت بورس و فرابورس را نمی‌دانید.
بازار بورس اوراق بهادار، همان بازاری است که اکثر معامله گران در آن فعالیت می‌کنند و در کنار بازار بورس، بازار دیگری با شرایط متفاوت‌تر به نام فرابورس وجود دارد که دارای قوانین و مشخصات متفاوتی است.
پذیرش شرکت‌ها در بورس در چارچوب یک سری قوانین نسبتا سخت گیرانه انجام می‌شود و شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس اوراق بهادار را ندارند در این بازار یعنی فرابورس وارد شده به انجام معامله سهام خود می‌پردازند.
خرید و فروش سهام در بورس و فرابورس به یک شکل انجام شده اما تفاوت‌های ریزی میان آنها وجود دارد. ما در این مقاله از ماگرتا ابتدا به تعریف بازار بورس و فرابورس پرداخته و در ادامه تفاوت‌های میان بورس و فرابورس را با یکدیگر بررسی کرده ایم. با بورس ماگرتا همراه باشید. عرضه اولیه های بورس را هم بخوانید.
تفاوت بورس و فرابورس
تعریف بورس
بورس یکی از بازارهای مالی است که در آن دارایی‌ها معامله می‌شوند. اگر بخواهیم این بازار را دسته‌بندی کنیم، می‌توان آن را به تفاوت بین بورس و فرابورس سه دسته بورس کالا، بورس ارز و بورس اوراق بهادار تقسیم می‌شود.
تعریف این سه دسته همانند نامشان است و در این جا هم به شما می‌گوییم که در این سه حوزه چه فعالیت‌هایی صورت می‌گیرد.
در بورس کالا، همان‌گونه که از نام آن مشخص است کالاهای خاصی خرید و فروش شده و از این طریق افراد سود یا زیان کسب می‌کنند. در این بورس، معمولاً مواد اولیه معامله شده و هر کالایی هم بازار و بورس مخصوص به خودش را دارد.
مثلاً بورس نفت یا بورس فولاد و… که در این بازار اکثراً صاحبان مشاغل و شرکت‌ها حضور دارند و کمتر افراد عادی را مشاهده می‌کنیم.
در بورس ارز، پول‌های خارجی خرید و فروش شده که البته این بورس فعلا در ایران فعال نبوده و امکان دارد در آینده‌ای نه چندان دور فعال شود. این بورس در کشورهای خارجی وجود دارد و در ایران هنوز به چشم نمی‌خورد.
در بورس اوراق بهادار نیز، دارایی‌های مالی سهام شرکت‌ها و اوراق مشارکت هستند که در قالب برگه سهام توسط افراد حقیقی تفاوت بین بورس و فرابورس و حقوقی معامله می‌شود.
در بورس اوراق بهادار که با نام بورس هم شناخته می‌شود، یک بستر جذاب ایجاد شده تا خریداران و فروشندگان بتوانند معاملات مختلفی را انجام داده و از این طریق کسب سود کنند.
در این بازار قوانین خاصی وجود دارد که منافع سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران را حفظ می‌کند. به عبارت بهتر، بازار بورس سرمایه گذاران که افراد حقیقی و حقوقی و سرمایه پذیران که همان شرکت‌ها را در کنار هم قرار داده تا هر دو با توانایی‌ها و دارایی‌هایی خود موجب منفعت دو طرف شوند. امروزه منظور از بورس همان بورس اوراق بهادار است.
تعریف فرابورس
فرابورس، بازار مالی‌ای است که شباهت بسیار زیادی با بورس اوراق بهادار تهران دارد. این تفاوت بین بورس و فرابورس بازار، بازاری برای معامله اوراق بهادار است که البته نسبت به بورس تهران دارای شرایط ساده‌تر پذیرش و قبول شرکت‌ها است. همان طور که می‌دانید برای این که شرکت‌ها بتوانند سهام خود را عرضه و قابل معامله کنند، باید در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس عضو شوند.
فرابورس بستری است که برای پذیرش این شرکت‌ها قوانین ساده‌تری را نسبت به بورس در نظر گرفته است. در این بازار انواع متنوعی از اوراق بهادار با روش‌های مختلف قابل معامله بوده و کسب سود نیز از همین طریق است.
مهم‌ترین وظیفه فرابورس در ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر و ساده‌تر به بازار را دارند.
شایان ذکر است بدانید فرآیند پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش در بازار فرابورس به شکلی است که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکتهای پذیرفته‌شده در بازار اوراق بهادار نیز می‌توانند استفاده کنند.
بنابراین اغلب شرکتهای کوچک ابتدا در فرابورس عضو شده و با گسترش فعالیت‌های خود به عضویت بورس اوراق بهادار در می‌آیند. جالب است بدانید خود بازار فرابورس دارای پنج بازار دیگر به نام‌های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم یا بازار عرضه، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه می‌باشد.
همچنین قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و معاملات شرکتهای بورس، فرابورس و بورس بوده و به عنوان یک نهاد مرجع و رسمی تمام فعالیت‌های این ارگان‌ها را زیر نظر دارد.
تفاوت بورس و فرابورس
نوبتی هم که باشد نوبت به موضوع اصلی این مقاله جذاب و کاربردی است. تفاوت بورس و فرابورس موضوعی است که شاید برای خیلی‌ها سوال باشد. در این قسمت به شرح تعدادی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین تفاوت‌های این دو بازار مالی پرداخته ایم.
عدم وجود مکانی فیزیکی برای فرابورس
یکی از جالب‌ترین تفاوت‌هایی که بورس و فرابورس با یکدیگر دارند، تفاوت در مکان معاملات است. جالب است بدانید بازار فرابورس مکان فیزیکی خاصی ندارد که معامله گران گرد هم آمده و در آن مکان به انجام معاملات بپردازند و هر چه هست مجازی، آنلاین و یا به شکل‌های ساده می‌باشد.
اما در بازار بورس، ساختمان بورس و بسیار از کارگزاری‌ها این امکان را فراهم کرده‌اند که سرمایه گذاران در کنار یکدیگر جمع شده و به انجام معاملات بپردازد.
تفاوت در قوانین موجود
یکی دیگر از تفاوت‌هایی که بین بورس و فرابورس وجود دارد این است که قوانین موجود در فرابورس بسیار انعطاف‌پذیر‌تر و ساده‌تر از بورس بوده و این قوانین معمولاً با استفاده از توافق طرفین ایجاد می‌شود.
اما در بازار بورس این چنین نبوده و استانداردها و قوانین خاصی وجود دارد که سهامداران حقیقی و حقوقی و همچنین شرکت‌ها ملزم به پیروی از آن هستند.
دلیل این سخت گیری بزرگی بازار بورس و جامع‌تر بودن آن است که به نوعی بازار پیشرو در میان بازارهای مالی قلمداد می‌شود.
حد نوسان مجاز روزانه
مهم‌ترین تفاوت بورس و فرابورس که بیشتر افراد نیز آن را می‌دانند، حد نوسان مجاز روزانه بازار فرابورس و بورس است. به طوری که این حد نوسان در فرابورس یک درصد بیشتر از بورس تهران بوده و همین موضوع ریسک‌پذیری آن را افزایش می‌دهد.
همان طور که می‌دانید حد نوسان روزانه مجاز برای شرکتهای بازار بورس ۴ و برای شرکتهای بازار فرابورس ۵ درصد است که البته با توجه به نوع بازاری که در آن معامله صورت می‌پذیرد این حد نوسان ممکن است تغییراتی داشته باشد.
میزان ریسک پذیری
برای کسانی که در بازارهای مالی به خصوص بازاری مثل بورس و فرابورس فعالیت می‌کنند، شاید مهم‌ترین هدف و خواسته کاهش ریسکی باشد که خواسته یا ناخواسته متحمل آن می‌شوند.
در واقع فعالیت در بازارهای مالی همواره توام با ریسک بوده و این بازارها را بدون ریسکی که دارند نمی‌توان تصور کرد.
بازار فرابورس با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین گردیده و قوانین ساده‌تری دارد، از ریسک بیشتری برخوردار بوده و شفافیت قیمت‌ها در آن وجود ندارد.
اما بالعکس در بازار بورس، یک چارچوب مشخص و معینی وجود دارد که معاملات را حرفه‌ای‌تر و اصولی‌تر می‌کند که همین امر باعث کاهش ریسک بازار بورس نسبت به فرابورس شده است.
ساعات معامله
تفاوت دیگر بورس و فرابورس در ساعات معاملات این دو بازار است. به طوری که ساعات کار فرابورس و انجام معاملات در آن نسبت به بورس از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار بوده و معامله گران می‌توانند ساعات بیشتری را در آن فعالیت کنند.
در بازار فرابورس سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ساعته را امکان‌پذیر کرده که، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده‌ای محسوب شده.
در بازار بورس، تایم عادی معاملات از ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر بوده و نسبت به فرابورس بسیار کمتر است. شاید همین حالت هم علتی برای کاهش ریسک بورس و جذابیت بیشتر آن برای استفاده کنندگان باشد.
تعداد بازارهای زیر مجموعه
دیگر تفاوت میان بورس و فرابورس در تعداد بازارهای زیر مجموعه آنها است. به طوری که بازار فرابورس دارای پنج بازار به نام‌های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم (یا همان بازار عرضه)، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه است در حالی که بورس اوراق بهادار دارای دو بازار اول و ثانویه می‌باشد.
تفاوت در فرآیند پذیرش
همان طور که در تعریف این دو بازار اشاره کردیم، بازار بورس شرایط به مراتب سخت‌تری را برای پذیرش شرکت‌ها نسبت به فرابورس در نظر می‌گیرد. این موضوع تفاوت دیگر میان بورس و فرابورس را رقم می‌زند.
بورس بهتر است یا فرابورس
بورس یا فرابورس؟ کدام بهتر است؟
این موضوع که بین بازار بورس و فرابورس کدام را انتخاب کنیم، سوالی مهم و اساسی است که برای افراد زیادی در ابتدای مسیر فعالیت در بازارهای مالی مطرح می‌شود.
به طور دقیق و شفاف نمی‌توان گفت کدام بازار بهتر از دیگری است اما شفافیت صورت‌های مالی و اطلاع‌رسانی شرکت‌ها و انسجام گزارشات مالی در شرکتهای فعال بورسی بسیار دقیق‌تر و بهتر است.
همچنین برگزاری دقیق و منظم مجامع سالیانه، فوق العاده و غیره در شرکتهای بورسی بهتر و بیشتر از شرکتهای فرابورسی است.
از این رو می‌توان گفت ساختار فعالیت شرکت‌ها در بورس کمی دقیق‌تر و حرفه‌ای‌تر از فرابورس است اما این موضوع به تنهایی دلیل نمی‌شود که ما صدها شرکت فعال در بازار فرابورس را نادیده گرفته و ارزش این بازار را زیر سوال ببریم.
بازار فرابورس نیز بازار بسیار ارزشمندی است که شرکت‌ها در آن با تغییر اوضاع و تنظیم بهتر و دقیق‌تر صورت‌های مالی و افزایش میزان سودآوری خود، بستر لازم برای ارتقا رتبه و جایگاه در بازار سرمایه ایران را بدست آورده و به بازار اول بورس می‌روند.
بنابراین می‌توان گفت فرابورس همانند یک زمین تمرین برای ورود به بورس است و اگر بتوانید با تحلیل و تحقیق شرکت‌هایی که فعالیت آنها بسیار سودآور و حرفه‌ای است را در بازار فرابورس پیدا کنید، خواهید توانست با ورود این شرکت‌ها به بورس از سود سرشاری بهره‌مند شوید.
سهمی که از فرابورس به بازار اول بورس راه پیدا می‌کند، هم از نظر قیمت و هم جایگاه و برند ارتقا زیادی پیدا کرده و تعداد سهامداران آن افزایش چشمگیری پیدا خواهد کرد.
بنابراین با تحلیل درست و علمی در هر کدام از بازارهای یاد شده می‌توانید مسیر پرسودی را داشته باشید.
از این که تا پایان این مطلب تفاوت بورس و فرابورس چیست از ماگرتا همراه ما بودید سپاسگزاریم؛ شما عزیزان می‌توانید سوالات، پیشنهادات و تفاوت بین بورس و فرابورس انتقادات خود را در زمینه با این مطلب و سایر مطالب ارائه شده از طریق بخش نظرات به اطلاع ما و سایر کاربران برسانید.
تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟
کارشناس بازار سرمایه گفت: بازار پایه فرابورس بر اساس دستورالعمل ابلاغی سازمان بورس در شهریور ۱۳۹۸ رنگ بندی شد که هر کدام دامنه نوسان متفاوتی دارند.
در پاسخ به این سوال که چه فرقی بین بورس و و فرابورس بازار پایه وجود دارد؟ اظهار کرد: بازارهای تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار که خود شرکتهای مستقل سهامی هستند، به ترتیب قدمت، شرکت بورس، بورس کالا، فرابورس و بورس انرژی هستند که اوراق بهادار شامل سهام، حق تقدم، اوراق مشارکت، اوراق صکوک، امتیاز تسهیلات مسکن، اوراق مشتقه و واحد‌های صندوق‌های قابل معامله در بورس و فرابورس معامله می‌شوند.
او افزود: البته در فرابورس علاوه بر موارد فوق، امکان معاملات دارایی‌های فکری شرکتهای کوچک و متوسط sme نیز وجود دارد. بورس کالا شامل معاملات محصولات فیزیکی فلزی، معدنی، کشاورزی و پتروشیمی، ابزارهای مالی کالا محور مثل اوراق سلف و سپرده کالایی و ابزارهای مشتقه وابسته به کالاها، بازار املاک و‌مستغلات و‌بازار صندوق‌های قابل معامله کالایی است و در بورس انرژی عمدتا نفت و میعانات و گاز و زغال‌سنگ و برخی فراورده‌های پالایشگاه‌ها مثل نفت کوره و برق، اوراق تامین مالی و مشتقه وابسته به آنها معامله می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: اوراق بهادار در بورس و فرابورس معامله می‌شوند و تفاوت اصلی آنها در الزامات پذیرش ناشران (شرکت‌ها) در تابلو‌های معاملاتی است؛ البته بازار فرابورس تابلو‌های منحصر به فردی برای sme ها، قرارداد‌های تامین مالی جمعی و دارایی فکری نیز دارد، هر چند در هر دو بازار مهم‌ترین دارایی‌هایی که معامله می‌شوند سهام، حق تقدم، ابزارهای بدهی و واحد‌های صندوق‌های سرمایه گذاری و به صورت محدود ابزارهای مشتقه است که البته سهم اوراق مشتقه اختیار فروش تبعی در معاملات در حال افزایش است.
قلی پور در ادامه بیان کرد: همه ناشران پذیرفته شده در بورس، این قابلیت را داشته‌اند که در فرابورس هم پذیرفته شوند، چرا که تمام الزامات فرابورس را برای پذیرش می‌توانستند رعایت کنند، ولی عکس مسئله درست نیست، چرا که الزامات پذیرش شرکت‌ها در بورس از فرابورس سخت‌گیرانه‌تر است. هر چند ممکن است یک شرکت فرابورسی هم باشد که قابلیت پذیرش در بورس را هم داشته، ولی برای تمام شرکتهای فرابورسی این قابلیت وجود ندارد.
این کارشناس در ادامه درباره میزان ریسک این بازارها گفت: برای سهام، وضعیت و تاریخچه سودآوری شرکت، عمر شرکت و تعداد صورت‌های مالی حسابرسی شده در سابقه فعالیت شرکت، میزان سرمایه ثبتی شرکت، حداقل تعداد سهامداران و درصد سهام شناور، مدت تصدی مدیران شرکت، وجود یا عدم وجود زیان انباشته و نوع گزارش حسابرس در قابلیت پذیرش شرکتهای سهامی عام در بازار بورس و فرابورس اثر گذار است. خود بورس بازار اول (شامل تابلوی اصلی و فرعی) و بازار دوم دارد و فرابورس هم بازار اول، دوم، پایه و سوم را دارد. از فرابورس به بورس و از بازار پایه به بازار اول در فرابورس و از بازار دوم به بازار اول بورس، شرایط پذیرش سهام شرکت‌ها سخت‌گیرانه‌تر می‌شود.
او در ادامه بیان کرد: بنابراین شرکتهای بورسی بزرگ‌تر، در زمان پذیرش سودآورتر از شرکتهای فرابورسی هستند هر چند ممکن است یک شرکت فرابورسی هم بزرگ و سودآور باشد؛ بنابراین قاعدتا ریسک شرکتی که در بازار پایه فرابورس پذیرش شده بیشتر از بازار دوم و آن هم بیشتر از بازار اول فرابورس و همه آنها هم بیشتر از بازار دوم بورس و بازار اول است.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت: از نظر معاملاتی تفاوت خاصی برای سرمایه گذاران وجود ندارد، البته بعضا از نظر دامنه نوسان، حجم مبنا، لزوم تایید ناظر بازار به ویژه در بازار پایه فرابورس تفاوت‌هایی در شرایط معاملات وجود دارد. همچنین حساسیت و تایید سازمان بورس در اطلاعات مالی شرکت‌ها از بازار پایه فرابورس به تابلو اصلی بورس بیشتر می‌شود، یعنی در بازار پایه سازمان اطلاعات منتشره شرکت را بررسی و تایید نمی‌کند، در حالی که در بازار اول بورس حداکثر حساسیت بر کیفیت و کمیت گزارش‌های منتشره شرکت‌ها وجود دارد.
قلی پور در پاسخ به این سوال که آیا شرکت‌هایی که از بورس اخراج شدند و یا نتوانستند پذیرش بگیرند در فرابورس پذیرش می‌شوند؟ بیان کرد: بر اساس مفاد ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، معاملات سهام شرکتهای سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس، باید در بازار سرمایه صورت گیرند، بنابراین اخراج کامل نماد شرکتی از بازار سرمایه مقدور نیست فقط از تابلوی معتبرتر به تابلو با اعتبار کمتر منتقل می‌شوند تا جایی که به بازار پایه برسند، جایی که شرکت‌ها فقط ثبت شده و پذیرش نمی‌شوند و صرفا معاملات سهام شان در این بازار بدون هیچ مسئولیتی برای سازمان از نظر تایید یا عدم تایید گزارش‌های مالی انجام می‌شود. تاکید می‌کنم که ممکن است شرکت معتبری هم در بازار پایه باشد و علاقه‌ای به پذیرش در تابلو‌های معتبرتر را نداشته باشد، ولی معمولا این شرکت‌ها یا سودآوری ندارند یا طرح‌هایشان به بهره برداری نرسیده است.
این کارشناس درباره دسته بندی و دامنه نوسانات بازار پایه فرابورس گفت: بازار پایه فرابورس بر اساس دستورالعمل ابلاغی سازمان بورس در شهریور ۱۳۹۸ رنگ بندی شد و بازار پایه به سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز طبقه بندی شد. تابلوی زرد برای شرکت‌ها با حداقل تخلفات ناشر در ارائه و افشا اطلاعات مالی و صورت‌های مالی حسابرس شده است.
او در پایان تصریح کرد: تابلو قرمز هم برای شرکت‌هایی است که در آستانه حکم دادگاه مبنی بر ورشکستگی یا تصمیم مجمع به انحلال شرکت قرار دارند یا عدم ارائه اطلاعات برای بیش از ۳ سال داشته‌اند و تابلوی نارنجی بین شرایط این دو تابلوی زرد و قرمز محدودیت‌های معاملاتی هر تابلو هم از نظر دامنه نوسان و تایید معاملات توسط ناظر بازار متفاوت است. به عنوان مثال دامنه نوسان در روز عادی در تابلوی زرد مثبت منفی ۳ درصد، نارنجی ۲ درصد و قرمز یک درصد است.
بورس بهتر است یا فرابورس؟ / تفاوت این دو بازار چیست؟
بورس با فرابورس تفاوت زیادی دارد در این گزارش به تفاوت های این دو بازار میپردازیم.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری ایسکانیوز؛ بازارهای مالی تشکیلات پیچیده‌ای هستند که ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود را دارند و نقش مهمی در قیمت‌گذاری بازار ایفا می‌کنند. به‌طور گسترده، به هر بازاری که در آن معاملات اوراق بهادار صورت می‌گیرد، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات، بازارهای مالی گفته می‌شود. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایه‌داری بسیار حیاتی هستند. امروزه بسیاری از بازارهای مالی در سراسر جهان (مانند بازارهای سهام) معاملات خود را از طریق بورس انجام می‌دهند.
بورس چیست؟
بورس بازاری است که در آن دارایی‌ها معامله می‌شوند. این بازار به سه دسته بورس کالا، ارز و اوراق بهادار تقسیم می‌شود. در بورس کالا، همان‌گونه که از نامش مشخص است، کالاهای معینی خرید و فروش می‌شود. در این بورس، معمولاً مواد اولیه معامله می‌شوند و هر کالایی بورس خودش را دارد؛ مثلاً بورس نفت. در بورس ارز، پول‌های خارجی خرید و فروش می‌شوند که البته این بورس در ایران فعال نیست. در بورس اوراق بهادار، دارایی‌های مالی مانند سهام شرکت‌ها، اوراق مشارکت و.. معامله می‌شود. در بورس اوراق بهادار یا به اختصار، بورس، بستری ایجاد شده تا خریداران و فروشندگان بتوانند معاملات را انجام دهند. در این بازار قوانینی وجود دارد که منافع سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران را حفظ می‌کند. به عبارت بهتر، بورس سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران را در کنار هم قرار می‌دهد تا هر دو با توانایی‌ها و دارایی‌هایی خود موجب منفعت دو طرف شوند.
فرابورس چیست؟
در بازار بورس قوانین و ساختارهایی وجود دارد که سبب می‌شود هر شرکتی توانایی ورود به آن را نداشته باشد. فرابورس نیز مانند بورس اوراق بهادار، بازاری برای داد و ستد اوراق بهادار یا سهام است و شرایط و قوانین معاملاتی ساده‌تری برای پذیرش شرکت‌ها و معامله سهام دارد. وظیفه فرابورس، سازمان‌دهی آن بخش از شرکتهای علاقه‌مند به فعالیت در بازار سرمایه است که هنوز شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را کسب نکرده‌اند.
برای درک بهتر تفاوت بورس و فرابورس باید قبل از هر چیز به سازوکار بازارهای مالی توجه کنیم؛ به طور کلی به هر بازاری که در آن دارایی (به شکل اوراق) معامله شود، بورس گفته می‌شود. اما در ایران سازمانی داریم به نام «سازمان بورس و اوراق بهادار». وقتی از «بورس» حرف می‌زنیم باید حواس‌مان باشد که از بورس به طور کلی (به مفهوم بازاری که در آن اوراق معامله می‌شود؛ مانند بورس نیویورک، بورس شانگهای، بورس ژاپن، بورس کالا و …) یا اینکه منظورمان همین «سازمان بورس و اوراق بهادار» ایران است.
تفاوت بازار بورس و فرابورس چه مواردی هستند؟
1) اولین تفاوت بین بازار بورس و فرابورس، وضعیت ساختاری تقسیم‌بندی بازارهای زیرمجموعه در آن است، به عبارت ساده‌تر هر یک از بازارهای بورس و فرابورس دارای تقسیم‌بندی ساختاری در خود هستند. بازار بورس در تقسیم‌بندی خود به دو دسته بازار اول و بازار دوم تقسیم می‌شود.
اما تفاوت این دو دسته بازار اول و دوم در بورس چیست؟
شرکت‌هایی که عملکرد مناسب و سوددهی مناسبی داشته باشند در بازار اول بورس فعالیت می‌نمایند و در صورتی که عملکرد آنها دچار مشکل شود و به حد نصاب‌های حضور در بازار اول نرسند به بازار دوم بورس منتقل می‌شوند. عکس این موضوع نیز صادق است، شرکت‌هایی که عملکرد مناسبی نداشته‌اند و به بازار دوم منتقل شده‌اند در صورت بازگشت به عملکرد ثابت می‌توانند به بازار اول بازگردند.
2) دومین تفاوت بازار بورس و فرابورس در میزان دامنه‌نوسان روزانه معاملات در گذشته بوده‌است به شکلی که دامنه‌نوسان در بازار بورس یک درصد و در بازار فرابورس ۵ درصد بود اما در زمان حال و پس از تغییر قوانین در بازار اصلی بورس دامنه‌نوسان آن هم به ۵ درصد روزانه افزایش یافت.
3) سومین تفاوت بازار بورس و فرابورس در مالیات شرکت‌هاست، شرکت‌هایی که در بورس فعالیت می‌کنند ده درصد مالیات می‌پردازند اما شرکتهای فعال در بازار فرابورس از پرداخت مالیات ۱۰ درصدی معاف هستند. این تفاوت برای پرداخت مالیات هم برای شرکتهای فعال در فرابورس مناسب و مفید است و هم برای سرمایه‌گذاران این بازار بسیار مناسب و پرفایده است.
4) چهارمین تفاوت بازار بورس و فرابورس در تنوع زیرمجموعه‌های آنها و طبعا تنوع این بازارها برای سلایق متفاوت سرمایه‌گذاران است. در این حالت سرمایه‌گذاران می‌توانند با ایجاد سبدی از سهم‌های مختلف بازار بورس و فرابورس هم ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند و هم سرمایه‌گذاری متنوع تری در شرکتهای مختلف داشته باشند.
5) مورد بعدی در خصوص این تفاوت‌ها که بسیار مهم و چشمگیر است، دریافت تسهیلات بانکی شرکت‌هاست. شرکت‌هایی که در فرابورس فعالیت دارند می‌توانند از این طریق برای دریافت تسهیلات از بانک‌ها اقدام نمایند. با توجه به وضعیت شرکتهای فعال در بازار فرابورس، دریافت تسهیلات از بانک‌ها می‌تواند در شرایط شرکت‌ها تاثیر بسیار مناسبی داشته باشد و باعث پیشرفت آنها شود.
6) از دیگر تفاوت‌های بازار بورس و فرابورس برای سرمایه‌گذاران میزان ارزش شرکتهای فعال در آن‌هاست، شرکت‌هایی که در بازار بورس فعالیت می‌کنند شرکت‌هایی بزرگ‌تر، سوده‌تر و برای سرمایه افراد مناسب‌تر هستند. اما شرکتهای فعال در فرابورس بعضا شرکتهای کوچک و تازه‌کار بوده و به اندازه حضور در بازار بورس سودده نیستند و سرمایه‌گذاری در فرابورس ریسک بیشتری نسبت به فعالیت در بازار بورس دارد.
7) تفاوت بنیادی و مهم تفاوت بین بورس و فرابورس دیگر این دو بازار در روند پذیرش شرکت‌هاست، همانطور که پیشتر نیز اشاره شد روند پذیرش شرکت‌ها در بازار بورس بسیار دشوارتر از فرابورس است، شرایطی مانند حداقل تعداد سهامداران، سرمایه ثبت شده، سهام شناور و سابقه فعالیت شرکت فاکتورهای اصلی جهت ورود شرکت‌ها به بازار بورس و یا فرابورس است.
بورس بهتر است یا فرابورس؟
تا اینجا دانستیم که بازارهای مالی گوناگونی وجود دارد که می‌شود در این بازارها انواع اوراق بهادار را خرید و فروخت. همچنین گفتیم که بورس و فرابورس در واقع دو بازار مالی مستقل از یکدیگرند که شرایط پذیرش شرکت‌ها در هر کدام از این بازارها متفاوت است.
به‌طور کلی پذیرش سهام شرکت‌ها در بورس سخت‌گیرانه‌تر از بورس است. در واقع در معنای عام، در فرابورس (که می‌توان آن را به‌نوعی «خارج از بورس» هم نامید) سهام شرکت‌هایی معامله می‌شود که روند انتشار اطلاعات‌شان منظم نیست یا سودآوری پایداری ندارند (البته ممکن است این وضعیت درمورد بعضی از شرکتهای فرابورسی تغییر کند و این شرکت‌ها مجوز حضور در بورس را به دست بیاورند).
جمع‌بندی
در تفاوت بورس و فرابورس باید گفت؛ بورس جایی است که در بستر آن انواع اوراق بهادار و کالا معامله می‌شود. در ایران سازمان بورس و اوراق بهادار عهده‌دار نظارت بر فعالیت‌های بورس‌هاست. فرابورس هم شرکت مستقلی است که مهم‌ترین وظیفه‌اش این است که برای شرکت‌هایی که امکان حضور در بورس را ندارند، این فرصت را فراهم کند که به بازار سرمایه دسترسی داشته باشند. روی هم رفته شرکتهای بورسی در مقایسه با شرکتهای فرابورسی (به‌ویژه شرکتهای حاضر در بازار پایه) شفافیت مالی و سودآوری بهتری دارند و خرید سهامشان سرمایه‌گذار را در معرض ریسک پایین‌تری قرار می‌دهد.
فرق بورس و فرابورس چیست؟
بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه‌ای از بازار سرمایه هستند، اما شرایط پذیرش شرکت‌ها در بورس سخت‌گیرانه‌تر از فرابورس است.
به گزارش شهرآرانیوز، بازارهای مالی تشکیلات پیچیده‌ای هستند که ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود را دارند و نقش مهمی در قیمت‌گذاری بازار ایفا می‌کنند. به‌طور گسترده، به هر بازاری که در آن معاملات اوراق بهادار صورت می‌گیرد، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات، بازارهای مالی گفته می‌شود. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایه‌داری بسیار حیاتی هستند. امروزه بسیاری از بازارهای مالی در سراسر جهان (مانند بازارهای سهام) معاملات خود را از طریق بورس انجام می‌دهند.
بورس، بازاری است که قیمت‌گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می‌شود که در ایران به سه بخش اوراق بهادار، بورس کالا و بورس انرژی تقسیم می‌شوند.
به بورسی که در آن دارایی‌های مالی یا به عبارتی دارایی‌های کاغذی معامله می‌شود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن ثروت‌های واقعی یا محصولات فیزیکی خرید و فروش می‌شود، بورس کالا گفته می‌شود. بورس انرژی هم به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حاملهای انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای یادشده در آن وجود دارد.
البته مدل دیگری از بورس به اسم بورس ارز رایج است که هنوز در ایران این بورس راه نیافتاده است.
بازار فرابورس چیست؟
فرابورس مثل بورس بازاری است که در آن سهام شرکت‌ها خرید و فروش شده و براساس عرضه و تقاضا قیمت‌گذاری می‌شود. بازا فرابورس فرایند پذیرش و خرید و فروش در آن راحت‌تر است و شرکتهای کوچک هم می‌توانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.
مهم‌ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بنگاه‌های اقتصادی برای تأمین مالی از طریق بازار سرمایه است؛ از این‌رو شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را دارند و می‌توانند از تمام مزایای شرکتهای پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.
فرابورس موجب یکپارچه شدن و هدایت قسمتی از بازار سرمایه که زمینه ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند یا می‌خواهند سریع‌تر به بازار ورود پیدا کنند، شده است. راحت‌تر بودن شرایط پذیرش در این بازار سبب شده دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها کاهش یابد.
همچنین سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکتهای بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.
فرابورس برای عرضه و نقل‌وانتقال اوراق بهادار، هفت بازار با نام‌های بازار یک، بازار دو، بازار سه (عرضه)، بازار ابزار نوین مالی، بازار پایه و بازار شرکتهای کوچک و متوسط دارد که در ایران بازار یک، دو و پایه رایج هستند.
اما تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟
تقسیم‌بندی بازار:
بازار بورس به‌طور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد. ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج می‌شود. بازار فرابورس ایران دارای ۵ بازار، اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است. بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیم‌بندی و تعداد این دو بازار است.
فرایند پذیرش در بازار بورس و فرابورس:
شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکتهای کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند. در جدول زیر می‌توانید تفاوت بورس و فرابورس را در خصوص شرایط پذیرش به خوبی مشاهده کنید:
| شرایط پذیرش | بازار بورس | بازار فرابورس | |||
| تابلو اصلی بازار اول | تابلو فرعی بازار اول | بازار دوم | بازار اول | بازار دوم | |
| حداقل سرمایه ثبت شده شرکت | ۱۰۰ میلیارد تومان | ۵۰ میلیارد تومان | ۲۰ میلیارد تومان | یک میلیارد تومان | ۱۰۰ میلیون تومان |
| حداقل سهام شناور | ۲۰ درصد | ۱۵ درصد | ۱۰ درصد | ۱۰ درصد | پنج درصد |
| حداقل تعداد سهامداران | هزار نفر | ۷۵۰ نفر | ۲۵۰ نفر | ۲۰۰ نفر | – |
| حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوط | سه سال | سه سال | دو سال | حداقل دو سال از زمان بهره‌برداری با ارائه خدمات گذشته باشد | حداقل یک سال از تفاوت بین بورس و فرابورس تأسیس آن گذشته باشد |
| زیان انباشته | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد |
| نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها | ۳۰ | ۲۰ | ۱۵ | ۱۵ | – |
| سودآوری | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | – |
- بورس اوراق بهادار مزایایی از قبیل شفافیت قیمت‌ها و کاهش ریسک را به همراه دارد، اما در بازار فرابورس به این علت که شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می‌گردد، این مزایا به صورت کامل وجود ندارد.
- دیگر تفاوت بورس و فرابورس، ساعات معامله‌ی این دو بازار است. بازار بورس از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ صبح تا ۱۲٫۳۰ (به غیر از تعطیلات رسمی) فعالیت می‌کند، اما ساعات کار فرابورس از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار است.
مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس:
پذیرش و درج شرکتهای سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس شرایط کمتری نیاز دارد و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.
شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تأمین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تأمین مالی از محل جذب سرمایه‌گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.
شرکتهای پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکت‌هایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس می‌کنند (به غیر از شرکتهای حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.
سهامداران شرکتهای پذیرش شده در بازار فرابورس می‌توانند از طریق وثیقه‌گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس ایران را به‌عنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه‌گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می‌شناسد.
- امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی:
شرکتهای پذیرش شده در فرابورس می‌توانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح‌های موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه‌گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تأمین کنند.
اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه‌حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به‌سادگی امکان‌پذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکتهای حاضر در فرابورس ایران می‌توانند بسیار راحت‌تر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و نقد شوندگی بالاتری رو‌به‌رو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آنها برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد.
در نظر داشته باشید که سهام شرکتهای فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما می‌توانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاری‌های رسمی دریافت کنید.
دیدگاه شما